Feijoa (Acca Sellowiana) Yetiştiriciliği

🥝 Feijoa (Acca Sellowiana) Yetiştiriciliği

Feijoa (okunuşu: Feyhoa), bilimsel adıyla Acca sellowiana (eski adı Feijoa sellowiana), Mersingiller (Myrtaceae) familyasından, kışın yaprak dökmeyen, egzotik ve lezzetli meyveleri olan bir ağaçtır. Meyvesi genellikle Ananas Guavası olarak da bilinir ve tadı ananas, çilek ve guavanın bir karışımına benzetilir.

Feijoa, ılıman iklimlerde ticari potansiyeli yüksek olan, dayanıklı bir meyve türüdür.

1. 🌡️ İklim ve Toprak İstekleri

• İklim: Feijoa ılıman ve subtropik iklimleri sever.

  • Soğuklama: Ticari verim için nispeten düşük bir soğuklama süresine (yaklaşık $50-200$ saat) ihtiyaç duyar, bu da onu Akdeniz ve Ege kıyıları gibi bölgeler için ideal kılar.

  • Sıcaklık Dayanımı: Olgunlaşmış ağaçlar $-8^\circ\text{C}$'ye kadar don olaylarına dayanabilir, ancak daha düşük sıcaklıklar genç bitkilere ve çiçeklere zarar verebilir. Yazın yüksek sıcaklıklar meyve kalitesini olumsuz etkileyebilir.

• Toprak: Toprak isteği çok yüksek değildir. Derin, iyi drene edilmiş (suyu iyi süzen), tınlı veya kumlu-tınlı toprakları tercih eder. Kireçli topraklara karşı toleransı düşüktür.

• Güneş Işığı: Tam güneşi sever. Yeterli güneş, kaliteli meyve üretimi için zorunludur.

2. 🌱 Çoğaltma, Anaç ve Tozlaşma

• Çoğaltma: Feijoa, tohumla, çelikle veya aşıyla çoğaltılabilir. Ticari üretimde ana çeşit özelliklerinin korunması için çelikle çoğaltma veya aşı tercih edilir.

• Tozlaşma: Bu, Feijoa yetiştiriciliğinin en kritik noktasıdır:

  • Çoğu çeşit kendine kısırdır (self-sterile). Yani, meyve tutumu için bahçede farklı bir tozlayıcı çeşidin bulunması gerekir.

  • Ticari bahçelerde meyve tutumunu garanti etmek için mutlaka uygun tozlayıcılar kullanılmalı ve arı faaliyeti desteklenmelidir.

• Çiçekler: Feijoa'nın çiçekleri eti yenen kalın taç yapraklarına sahiptir. Kuşlar, bu etli yaprakları yemek için geldiklerinde polenleri taşıyarak tozlaşmaya yardımcı olurlar.

3. 🏞️ Bahçe Tesisi ve Dikim

• Dikim Zamanı: Soğuk tehlikesi geçtikten sonra ilkbahar başlarında veya sonbahar ortasında dikim yapılabilir.

• Dikim Mesafesi: Ağacın büyüme kuvvetine ve budama sistemine bağlıdır:

  • Ticari Üretim: Genellikle sıra arası 3-4 m ve sıra üzeri 4-5m aralıklarla dikim yapılır.

• Fidan Bakımı: Dikimden hemen sonra can suyu verilmeli ve kök bölgesini korumak için malçlama yapılmalıdır.

4. 💧 Sulama ve Gübreleme

• Sulama: Feijoa, özellikle meyve gelişimi döneminde (yaz ayları) düzenli ve yeterli suya ihtiyaç duyar. Kuraklık, meyve boyutunu küçültür ve dökülmelere neden olabilir. Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır, kök çürüklüğüne neden olabilir.

• Gübreleme: Genellikle meyve tutumundan sonra büyüme mevsimi boyunca azot, fosfor ve potasyum (NPK) dengeli gübreler uygulanır. Özellikle ilkbaharda azot, yaprak ve sürgün gelişimini destekler. Çiçeklenme ve meyve tutumunda çinko ve bor gibi mikro elementler önemlidir.

5. ✂️ Budama ve Şekil Verme

• Budama Amacı: Ağaca iyi bir şekil vermek, hava sirkülasyonunu artırmak ve meyve kalitesini yükseltmektir.

• Şekil Budaması: Genç ağaçlara genellikle vazo (goble) şekli verilir veya çalı formunda bırakılabilir.

• Verim Budaması: Feijoa, bir önceki yılın sürgünleri üzerinde meyve verir. Bu nedenle budamada, yeni sürgün oluşumunu teşvik etmek ve taç içini güneşlendirmek esastır. Budama, kış sonunda veya hasattan hemen sonra yapılabilir.

• Çit Şekli: Sık dikim yapılan ticari bahçelerde makineleşmeye uygun çit (Hedge) sistemi de oluşturulabilir.

6. 🐛 Zararlı ve Hastalık Mücadelesi

Feijoa, genel olarak dayanıklı bir bitkidir.

• Zararlılar: Nadiren, unlu bit, kırmızı örümcek ve meyve sineği gibi zararlılar görülebilir.

• Hastalıklar: Yüksek nemli koşullarda mantar hastalıkları (yaprak lekesi) görülebilir.

• Mücadele: İyi kültürel uygulamalar (uygun budama, iyi hava sirkülasyonu) ile bu sorunlar genellikle kontrol altında tutulabilir.

7. 🧺 Hasat ve Depolama

• Hasat Zamanı: Feijoa, genellikle sonbahar sonu ve kış başlarında (Ekim - Aralık) olgunlaşır.

• Yöntem: Feijoa meyveleri, olgunlaştığında kendiliğinden dökülme eğilimi gösterir. Ticari hasatta en yaygın yöntem, ağacın altına serilen örtüler üzerine dökülen meyvelerin toplanmasıdır. Taze pazar için toplanacaksa, renk değişimi ve hafif yumuşama başladığında elle de toplanabilir.

• Olgunluk Kontrolü: Meyve sertliğini yitirmeli ve kendine özgü aromatik kokusunu yaymaya başlamalıdır.

Feijoa yetiştiriciliği konusunda hangi çeşitlerin (örneğin Apollo, Unique, Triumph) bölgenize uygun olduğu veya saksıda yetiştirme detayları gibi ek bilgiler isterseniz yardımcı olabilirim.