Soğan Gübrelemesi Nasıl Yapılır?

Soğan (Allium cepa), yüzeye yakın ve saçak kök sistemine sahip bir bitki olduğu için, besin elementlerini toprağın üst katmanlarından alır. Başarılı soğan gübrelemesi, özellikle Azot (N), Fosfor (P) ve Potasyum (K) elementlerinin yumru (baş) oluşumu döneminde dengeli ve zamanında verilmesine odaklanır.

İşte soğan gübrelemesinin temel prensipleri:

🧅 Soğan Gübrelemesi Nasıl Yapılır? Baş Büyüklüğü ve Kalitesini Yönetme

Soğan, doğru zamanda doğru miktarda gübreleme yapılmadığında baş büyüklüğünde ve depolama kalitesinde düşüş görülen hassas bir sebzedir. Toprak analizi sonuçları, gübre miktarını belirlemede her zaman esas alınmalıdır.

1. Azot (N) Gübrelemesi (Yaprak ve Baş Gelişimi)

Azot, yaprak ve sap büyümesini, dolayısıyla fotosentez kapasitesini ve başın nihai büyüklüğünü belirleyen temel elementtir. Ancak aşırı Azot, özellikle hasata yakın verilirse, başın kabuğunu inceltir, boynu kalınlaştırır ve depolama ömrünü kısaltır.

• Uygulama Zamanı: Azot, yıkanma riskini ve hızlı büyümeyi dengelemek için üç aşamada bölünerek verilmelidir:

  1. Taban Gübrelemesi (%20-30): Dikim/ekim sırasında Fosfor ve Potasyum ile birlikte. Fidenin tutunmasını ve ilk büyümesini sağlar.

  2. 1. Üst Gübreleme (%30-40): Bitkiler 3-4 yapraklı döneme ulaştığında (hızlı yaprak büyümesi başlangıcı).

  3. 2. Üst Gübreleme (%30-40): 5-6 yapraklı dönemde veya baş oluşumundan hemen önce. Bu uygulama baş büyümesini maksimize eder.

• Önemli Kural: Soğan başını bağlamaya başladığında (yaprakların yatmasından yaklaşık 1 ay önce) Azotlu gübrelemeye tamamen son verilmelidir.

• Kullanılan Gübreler: Amonyum Sülfat veya Üre gibi gübreler kullanılır.

2. Fosfor (P) Gübrelemesi (Kök ve Erken Gelişim)

Fosfor, soğan için güçlü bir kök sistemi oluşturmak ve erken gelişim evresinde enerji transferini sağlamak için hayati öneme sahiptir.

• Uygulama Zamanı: Soğanın yüzeye yakın kök sistemi Fosforu yavaşça aldığı için, Fosforun %100'ü, ekim/dikim sırasında taban gübresi olarak verilmelidir.

• Uygulama Yöntemi: Gübre, tohum veya fidenin hemen yanına veya altına bant şeklinde uygulanmalıdır.

• Kullanılan Gübreler: Diamonyum Fosfat (DAP) veya Triple Süper Fosfat (TSP) kullanılır.

3. Potasyum (K) Gübrelemesi (Depolama ve Kalite)

Potasyum, soğan için hücre duvarlarını güçlendirerek başın sertliğini, depolama ömrünü, nakliyeye dayanımını ve kuraklık direncini artıran çok önemli bir elementtir.

• Uygulama Zamanı: Potasyumun bir kısmı taban gübresi olarak, geri kalan kısmı ise yaprak büyüme ve baş oluşumu dönemlerinde üst gübre olarak Azotla birlikte uygulanmalıdır.

• Kullanılan Gübreler: Potasyum Sülfat tercih edilir. Klorürlü potasyum gübreleri (Potasyum Klorür / KCl), bazı soğan çeşitlerinde kaliteyi düşürebilir.

4. Mikro Besin Yönetimi (Kükürt ve Çinko)

A. Kükürt (S) (Aroma ve Keskinlik)

• Önem: Kükürt, soğanın karakteristik keskinliğini, aromasını ve kuru madde içeriğini doğrudan belirler.

• Uygulama: Kükürt ihtiyacı, Azotlu gübre yerine Amonyum Sülfat kullanılarak veya Potasyum Sülfat tercih edilerek kolayca karşılanabilir.

B. Çinko (Zn)

• Önem: Özellikle yüksek pH'lı (kireçli) topraklarda eksikliği görülebilir ve genç yapraklarda sararmaya neden olabilir.

• Mücadele: Eksiklik durumunda, erken büyüme aşamasında yapraktan uygulama ile hızlı takviye yapılabilir.