Bor Elementinin Fonksiyonları Nelerdir?

Boron ($B$), bitkiler için en az ihtiyaç duyulan ancak eksikliğinde verim kaybına yol açan en kritik Mikro Elementlerden biridir. Eğer bir bitki Bor ve Kalsiyum gibi yapısal elementlerden yoksunsa, tüm büyüme süreçleri durur ve hücresel çöküş yaşanır.

Bor, özellikle üreme (döllenme) ve hücre duvarı sağlamlığı konularında rakipsiz bir role sahiptir.

Meyve Tutumunun Garantisi: Bor (B) Elementinin Kritik Fonksiyonları

Bor, bitkideki ana besin maddelerinin düzenli akışını sağlayan bir trafik polisi gibi çalışır ve en çok ihtiyaç duyulduğu yerler bitkinin en hızlı büyüyen uçlarıdır.

1. Döllenme ve Üremenin Kilit Noktasıdır

Boronun tarımsal verim açısından en önemli görevi budur.

• Görevi:

  1. Polen Canlılığı: Çiçek tozlarının (polen) sağlıklı ve verimli olmasını sağlar.

  2. Pollen Tüpü Uzaması: Polen, dişi organa düştükten sonra tohum taslağına ulaşmak için bir tüp oluşturur. Bor, bu polen tüpünün doğru ve hızlı bir şekilde uzamasını garantiler.

• Eksikliği: Bor eksikliği varsa, polen tüpü kısalarak ölebilir, döllenme gerçekleşmez ve çiçekler dökülür. Bu, özellikle zeytin, ayçiçeği ve meyve ağaçlarında büyük verim kaybına neden olur.

2. Şeker (Enerji) Taşıma Mekanizması

• Görevi: Fotosentez sonucu yapraklarda üretilen şekerlerin, bitkinin diğer kısımlarına (meyveler, kökler, yumrular) etkin bir şekilde taşınmasından sorumludur.

• Önemi: Bor, bu şekerlerin hücre zarından geçmesine yardımcı olan karmaşık bileşikler oluşturur. Bor olmadan meyve ve kökler beslenemez.

3. Hücre Duvarının Kaynağıdır (Kalsiyum Ortaklığı)

• Görevi: Kalsiyum ile birlikte çalışarak hücre duvarlarının sağlamlığını korur. Hücre zarı bütünlüğünün sağlanmasında (Morfoplazma) kilit rol oynar.

• Eksikliği: Hücre duvarları zayıflar. Bu da meyve çatlamalarına, sebzelerde iç çürümeye ve gövde gevşekliğine yol açar.

4. Büyüme Hormonu ve DNA Sentezi

• Görevi: Bitkisel hormonların (özellikle Oksin) düzenlenmesinde rol oynar ve bu hormonların sağlıklı hücre bölünmesini teşvik etmesini sağlar.

Bor Eksikliği: Hareketsizlik ve Belirtiler

Bor, bitki içinde hareketsiz (immobil) bir elementtir (kalsiyum gibi). Bu yüzden eksikliği daima en genç ve en hızlı büyüyen kısımlarda görülür.

Kritik Eksiklik Belirtileri

1. Büyüme Noktası Ölümü: En genç sürgünlerin uçları ve kök uçları kararır ve ölür. Bitkinin tepe büyümesi durur.

2. Şekil Bozukluğu: En genç yapraklar kalın, kırılgan ve şekli bozuk (kıvrık) çıkar.

3. İç Çürüme ve Koflaşma:

   • Şeker Pancarı/Kereviz: Gövde veya yumru ortası kararır ve boşalır (Kalp Çürüklüğü).

   • Karnabahar/Brokoli: Gövdenin içi boş ve kahverengi (Koflaşma).

4. Düşük Döllenme: Çiçeklenme ve meyve tutumunda ciddi azalma, şekilsiz ve küçük meyveler.

Bor Uygulamasında En Önemli Risk: Toksisite

Borun fayda ve zarar arasındaki sınırı, diğer elementlere göre çok incedir. Bor, fazla verildiğinde hızla zehirli hale gelir.

• Risk: Bor gübresi kullanırken dozaj aşılırsa, toksisite belirtileri (yaprak kenarlarında sararma ve kurumalar, yaprak dökümü) hızla ortaya çıkar.

• Tavsiye: Bor uygulaması genellikle topraktan ve yapraktan küçük dozlarda, kontrollü yapılmalıdır. Yapraktan uygulama, meyve tutum döneminde hızlı etki için idealdir.

Sonuç

Bor, bitkisel kalitenin ve üreme başarısının sigortasıdır. Özellikle kireçli topraklarda (yüksek pH'da) topraktaki Bor kilitlenir ve bitki alımı zorlaşır. Bu durum, meyve tutumunda büyük sorunlara yol açar.