Iso 14001 Standardı Nelerdir?

ISO 14001 Standardı, bir kuruluşun Çevre Yönetim Sistemi (ÇYS) kurması, uygulaması, sürdürmesi ve sürekli iyileştirmesi için gereken gereklilikleri (şartları) tanımlayan uluslararası bir standarttır.

Bu standart, bir yönetim modelini belirler; bir kuruluşun çevresel performansını doğrudan ölçmekten ziyade, o performansın iyileştirilmesi için gereken sistematiği şart koşar.

📜 ISO 14001:2015'in Temel Maddeleri (Gereklilikleri)

ISO 14001, diğer modern ISO standartları gibi Yüksek Seviyeli Yapı (Annex SL) kullanır ve 10 ana maddeye ayrılır. Kuruluşların belge alabilmesi için bu maddelerdeki tüm şartları karşılaması gerekir:

1. Kapsam (Scope)

ÇYS'nin uygulama alanının sınırlarını, dahil edilen faaliyetleri ve tesisleri tanımlar.

2. Atıfta Bulunulan Normatif Yayınlar (Normative References)

Bu standartta atıfta bulunulan diğer standart ve belgeleri belirtir (bu madde ISO 14001'de genellikle boştur).

3. Terimler ve Tarifler (Terms and Definitions)

Standartta kullanılan çevresel, yönetimsel ve organizasyonel terimlerin anlamlarını tanımlar.

4. Kuruluşun Bağlamı (Context of the Organization)

• Kuruluşun iç ve dış çevresini (piyasa durumu, hissedar talepleri, yasal ortam) analiz etmesini ister.

• ÇYS'nin amaçlarına ulaşma yeteneğini etkileyebilecek riskleri ve fırsatları belirlemeyi gerektirir.

5. Liderlik (Leadership)

• Üst Yönetim Taahhüdü: Yönetimin, çevresel sorumluluğu üstlendiğini ve ÇYS'ye destek verdiğini kanıtlamasını ister.

• Çevre Politikası: Kuruluşun çevreye olan taahhüdünü, yasal uyumu ve sürekli iyileştirmeyi içeren bir politika oluşturmasını şart koşar.

6. Planlama (Planning)

• Risk ve Fırsatlara Yönelik Faaliyetler: Çevresel tehditleri ve fırsatları yönetmek için planlar yapılmasını ister.

• Çevresel Boyutlar: Kuruluşun önemli çevresel etkileşimlerinin (atık, emisyon, vb.) ve Yaşam Döngüsü Perspektifinin belirlenmesini şart koşar.

• Yasal ve Diğer Şartlar: Tüm ilgili çevre mevzuatına uyumu taahhüt etmeyi ve takip etmeyi gerektirir.

• Amaçlar: Çevresel performansı iyileştirmek için ölçülebilir hedefler (amaçlar) belirlemeyi ister.

7. Destek (Support)

• Kaynaklar: ÇYS'yi sürdürmek için gerekli kaynakların (insan, altyapı, finansal) sağlanmasını.

• Yetkinlik ve Farkındalık: Çalışanların eğitimli, yetkin ve çevresel sorumlulukları konusunda farkında olmasını.

• Dokümante Edilmiş Bilgi: Standardın gerektirdiği tüm prosedürlerin ve kayıtların kontrol edilmesini.

8. Operasyon (Operation)

• Operasyonel Planlama ve Kontrol: Çevresel etkileri azaltmak için süreçlerin kontrol altında tutulmasını ve planlanmasını.

• Acil Durum Hazırlığı: Potansiyel çevresel kazalara (yangın, sızıntı) karşı acil durum prosedürleri oluşturulmasını.

9. Performans Değerlendirmesi (Performance Evaluation)

• İzleme ve Ölçme: Çevresel performansı, yasal uyumu ve hedeflere ulaşmayı düzenli olarak izlemeyi, ölçmeyi ve analiz etmeyi.

• İç Tetkik: Sistemin düzenli olarak iç denetime tabi tutulmasını.

• Yönetimin Gözden Geçirmesi: Üst yönetimin, sistemin uygunluğunu ve etkinliğini belli aralıklarla değerlendirmesini.

10. İyileştirme (Improvement)

• Uygunsuzluk ve Düzeltici Faaliyet: Tespit edilen hatalara ve uygunsuzluklara yönelik düzeltici önlemler almayı.

• Sürekli İyileştirme: Çevresel performansın ve ÇYS'nin genel etkinliğinin sürekli olarak artırılmasını.