Bakteriyel Yanıklık (Xylophilus Ampelinus) Nedir?

Bakteriyel Yanıklık, bağcılıkta görülen ve asmanın özellikle genç sürgünlerinde ve yapraklarında ciddi zarara neden olabilen önemli bir hastalıktır. Bu hastalığa neden olan etmen bir bakteridir.

🍇 Bakteriyel Yanıklık (Xylophilus ampelinus) Nedir?

Bakteriyel Yanıklık hastalığına neden olan etmen Xylophilus ampelinus bakterisidir. Hastalık, özellikle Akdeniz ikliminin etkili olduğu ve ilkbaharda serin ve yağışlı geçen bölgelerde yaygındır.

• Hastalık Etmeni: Xylophilus ampelinus (Bakteri).

• Etkilediği Bitki: Sadece asma (Vitis vinifera) türlerini enfekte eder.

• Kışı Geçirme: Bakteri, kışı enfekte olmuş yaşlı çubukların (asma dalları) kabukları altında veya budama yaralarında saklanarak geçirir.

🔎 Belirtileri ve Zararları

Hastalık, ilkbaharda sürgün gelişimi başladıktan sonra ortaya çıkar ve hızla yayılabilir.

1. Yaprak Belirtileri

• Sürgün Başlangıcı: Hastalık ilk olarak yeni çıkan genç yapraklarda görülür. Yaprak damarları boyunca açık kahverengi veya kırmızımsı kahverengi, köşeli lekeler oluşur.

• Yaprak Dökümü: Lekeler büyüdükçe birleşir ve yaprak dokusu kurur. Şiddetli enfeksiyonlarda yapraklar vaktinden önce dökülerek asmanın fotosentez yeteneğini düşürür.

2. Sürgün Belirtileri (En Karakteristik Belirti)

• Sürgün Yanıklığı: En kritik belirti, yeni çıkan sürgünlerde görülen kararma ve yanıklıktır.

  • Sürgünler, genellikle dip kısımlarından başlayarak siyaha döner ve yanmış gibi görünür.

  • Sürgünler bükülür, kurur ve kırılır.

• Kabuk Çatlağı: Yaşlı çubuklarda ve gövdede, bakteri kışlak olarak kaldığı yerlerde uzun, boyuna çatlaklar ve koyu renkli lezyonlar (yaralar) oluşabilir. Bu çatlaklardan sızıntı olabilir.

3. Genel Zarar

• Bodurluk ve Ölüm: Hastalık, asmanın büyümesini durdurur ve ciddi vakalarda genç asmaların tamamen kurumasına neden olabilir.

• Verim Kaybı: Sürgünlerin ve salkımların kuruyarak dökülmesi nedeniyle doğrudan verim kaybı yaşanır.

🛡️ Mücadele Yöntemleri

Bakteriyel hastalıklarda kimyasal mücadele seçenekleri sınırlıdır; bu nedenle mücadele, hijyen, kültürel önlemler ve koruyucu uygulamalara odaklanmalıdır.

1. Kültürel ve Hijyen Önlemleri (Zorunlu)

• Budama ve İmha: Hastalıklı olduğu tespit edilen tüm çubuklar ve sürgünler (özellikle siyahlaşmış, çatlaklı olanlar) budanarak bağdan uzaklaştırılmalı ve yakılarak imha edilmelidir. Bu, bakterinin kışlak kaynağını yok eder.

• Budama Hijyeni: Budama sırasında sağlıklı bir asmadan hastalıklı bir asmaya veya tam tersi geçişte, budama aletleri mutlaka dezenfekte edilmelidir (%10'luk çamaşır suyu çözeltisi veya alkol ile). Bu, bakterinin mekanik yolla yayılmasını engeller.

• Hava Sirkülasyonu: Asmanın havalanmasını sağlayacak şekilde uygun terbiye sistemleri ve yeşil budama uygulamaları yapılmalıdır.

2. Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadelede en etkili ve geleneksel yöntem Bakırlı Preparatlar (Bordo Bulamacı) kullanmaktır.

• Zamanlama (Kış Dönemi): Hastalığın yayılmasını engellemek için gözler uyanmadan, asmanın dinlenme döneminde Bakırlı preparatlarla yıkanır. Bu uygulama, kışlayan bakterileri öldürmeyi amaçlar.

• Zamanlama (Erken İlkbahar): Bakterinin aktifleştiği, sürgünlerin 2-3 yapraklı olduğu (çok genç sürgün) dönemde ikinci bir Bakırlı ilaçlama yapılabilir.

• Uyarı: Bakırlı preparatlar, özellikle genç sürgünler ve çiçeklenme döneminde kullanılırsa, fitotoksiteye (bitki zehirlenmesi) neden olabilir. Bu nedenle uygulama dozajı ve zamanlaması için yerel uzman tavsiyesi alınmalıdır.

Unutulmamalıdır ki, Xylophilus ampelinus'e karşı kullanılan bakırlı preparatlar, aynı zamanda bağın en önemli mantar hastalıkları olan Mildiyö ve Kızıl Yanıklığa karşı da koruma sağlar. Bu nedenle tek bir uygulamayla üç farklı hastalığa karşı mücadele edilmiş olur.