Zeytin Pamuklu Koşnili Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Harika bir zeytin zararlısına odaklanıyoruz: Zeytin Pamuklu Koşnili (Philippia oleae). Bu koşnil (kabuklu bit) türü, adını vücudunu saran beyaz, pamuksu mumdan alır ve diğer koşniller gibi özsu emerek ve bal salgılayarak zeytin ağacına zarar verir.

İşte Zeytin Pamuklu Koşnili'nin genel özellikleri, neden olduğu zararlar ve mücadele yöntemleri:

 

☁️ Zeytin Pamuklu Koşnili (Philippia oleae)

Zeytin Pamuklu Koşnili, Hemiptera (Yarım Kanatlılar) takımının Coccidae (Yumuşak Kabuklu Bitler) ailesine aittir. Özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde zeytinliklerde görülen bir koşnil türüdür.

1. Tanımı ve Yaşayışı

Aşama	Özellikler
Ergin Dişi	Vücudu oval ve hafif dışbükeydir. En belirgin özelliği, tüm vücudunu saran beyaz, pamuksu veya unlu mumsu bir tabakanın bulunmasıdır. Kabuklu bitin kendisi grimsi-sarı renktedir. Hareketsizdir.
Ergin Erkek	Kanatlı erkekler kısa ömürlüdür ve uçabilirler. Dişilere göre çok daha küçüktürler.
Kışlama	Kışı genellikle nimf döneminde, zeytin ağacının yaprak ve ince sürgünleri üzerinde geçirir.
Nimf (Yavru)	Yumurtadan çıkan nimfler hareketlidir (gezgin dönem). Olgunlaşmaya başladıkça pamuksu mum tabakası artar.
Döl Sayısı	Yılda genellikle 1 döl verir.
Yerleşimi	Özellikle yaprakların alt yüzeyinde ve genç, ince sürgünlerde yoğunlaşır.

 

2. Zarar Şekilleri

Zeytin Pamuklu Koşnili'nin zararı, tüm koşnillerde olduğu gibi özsu emme ve bal salgısı yoluyla gerçekleşir.

1. Özsu Emme (Doğrudan Zarar):

   • Nimfler ve ergin dişiler, hortumlarını bitki dokusuna sokarak özsuyu emerek beslenirler.

   • Bu durum, ağacın zayıflamasına, sürgün gelişiminin gerilemesine ve yaprak dökümüne neden olur.

   • Beslenmenin yoğun olduğu genç sürgünler, bodur kalır veya kurur.

2. Bal Salgısı ve Karaballık (Dolaylı Zarar - En Önemlisi):

   • Koşnil, beslenirken çok yoğun miktarda balımsı madde (Honeydew) salgılar.

   • Bu balımsı madde, yaprak ve sürgün yüzeyini kaplar ve üzerinde Karaballık (Fümaj) adı verilen siyah renkli mantarların gelişmesine yol açar.

   • Karaballık Zararı:

     • Yapraklarda fotosentezi ciddi oranda engelleyerek ağacın beslenmesini ve genel sağlığını bozar.

     • Meyveler karaballıkla kaplandığında pazar değeri düşer. Bu koşnilin zararı, Zeytin Kara Koşnili'ne benzer ancak genellikle Pamuklu Koşnil'in bal salgısı daha yoğundur.

3. Hormonal Etki:

   • Yoğun bulaşmalarda, salgıladığı toksik maddeler bitkinin normal gelişimini bozabilir.

 

3. Mücadele Yöntemleri

Pamuklu mum tabakası zararlıyı kimyasallara karşı koruduğu için, mücadelede zamanlama ve ilaç seçimi önemlidir.

 

A. Biyolojik Mücadele

Pamuklu koşnillerin doğada çok sayıda yırtıcı ve parazitoit doğal düşmanı bulunur.

• Parazitoitler: Coccophagus ve Metaphycus türleri bu zararlının bilinen parazitoitleridir.

• Predatörler: Bazı Uğur Böceği türleri, Pamuklu Koşnil ile beslenerek doğal kontrol sağlar.

• Önem: Kimyasal ilaçlama, bu faydalı böceklere zarar vererek zararlının popülasyonunun kontrolsüzce artmasına (flare-up) neden olabilir.

 

B. Kültürel Önlemler

1. Budama: Ağacın taç içini havalandıracak, güneş ışığının iç kısımlara ulaşmasını sağlayacak budama yapılmalıdır. Bu, nemi azaltarak koşnilin gelişimini yavaşlatır.

2. Bulaşık Dal Temizliği: Ağır bulaşık ve kurumuş dallar budanarak bahçeden uzaklaştırılmalı ve imha edilmelidir.

 

C. Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadele, zorunlu hallerde ve zararlının en savunmasız olduğu dönemde yapılmalıdır.

• Zamanlama (En Kritik Adım): Mücadele, ilkbaharda nimfler hareketlenmeye başladığı ve henüz yoğun pamuksu mum tabakası oluşmadığı 'gezgin' döneme denk getirilmelidir. Bu dönem genellikle Mayıs-Haziran ayları civarındadır.

• Kullanılacak İlaçlar:

  • Yazlık Yağlar: Nimflerin vücudunu kaplayarak boğucu etki yaratan yazlık mineral yağlar, doğal düşmanlara kimyasallar kadar zarar vermediği için tercih edilebilir.

  • Dikkat: Uygulama yapılırken ilaç, koşnilin yoğunlaştığı yaprak alt yüzeylerine ve ince sürgünlere iyi nüfuz etmelidir.

 

❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Zeytin Pamuklu Koşnili nasıl tanınır?

Koşnil, vücudunu tamamen saran yoğun, beyaz, pamuksu veya unlu mumsu bir tabaka ile kaplıdır. Bu mum tabakası, onu diğer koşnillerden ayıran en belirgin özelliktir.

 

2. Zararlının yaptığı en önemli zarar nedir?

En önemli zararı, salgıladığı yoğun balımsı madde (Honeydew) nedeniyle oluşan Karaballık (Fümaj) mantarıdır. Karaballık, fotosentezi engeller ve meyvelerin üzerini kaplayarak kalitesini bozar.

 

3. Pamuklu Koşnil kışı hangi dönemde geçirir?

Pamuklu Koşnil kışı genellikle nimf döneminde, zeytin ağacının yaprak alt yüzeylerinde ve ince sürgünlerinde geçirir.

 

4. Kimyasal mücadelede en etkili zamanlama nedir?

En etkili zamanlama, zararlının henüz yoğun mum tabakası ile kaplanmadığı ve hareketli olduğu'gezgin' nimf dönemine (Mayıs-Haziran) denk getirilen mücadeledir.

 

5. Zeytin Pamuklu Koşnili popülasyonunun kontrol altına alınmasında en önemli biyolojik etmen nedir?

Doğal ortamda bulunan yırtıcı Uğur Böcekleri ve asalak (parazitoit) arılar, zararlının popülasyonunu kontrol altında tutan en önemli biyolojik etmenlerdir. Kimyasal mücadelenin doğal dengeyi bozmaması kritik öneme sahiptir.