Turunçgil Beyaz Sineği Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Turunçgil yetiştiriciliğinde önemli verim kayıplarına yol açan Turunçgil Beyaz Sineği (Dialeurodes citri), bahçe sahipleri için ciddi bir tehdittir. Bu zararlı, hem doğrudan özsu emerek hem de dolaylı olarak mantar hastalıklarına zemin hazırlayarak turunçgil ağaçlarının sağlığını ve meyve kalitesini olumsuz etkiler.

🍊 Turunçgil Beyaz Sineği (Dialeurodes citri) Nedir?

Turunçgil Beyaz Sineği, Aleyrodidae familyasına ait, 1-2 mm boyunda, kanatları beyaz ve hafif tozumsu görünümlü küçük bir zararlıdır. Genellikle yaprakların alt yüzeyinde koloniler halinde bulunur.

• Tanımı: Erginleri süt beyazı renkte, küçük kelebekleri andıran görünümdedir. Larvaları yassı, saydam ve hareketsiz olup yaprak altında sabitlenmiş durumdadır.

• Yaşayışı: Dişiler yumurtalarını yaprakların alt yüzeyine bırakır. Yılda 2 ila 3 döl verebilir. Kışı genellikle larva veya pupa döneminde geçirir.

• Konukçuları: Esas olarak turunçgilleri (limon, portakal, mandalina vb.) tercih etmekle birlikte, Trabzon hurması ve tespih ağacı gibi 100'den fazla konukçusu olan polifag (çok yiyen) bir zararlıdır.

 

📉 Turunçgil Beyaz Sineği'nin Zararları Nelerdir?

Beyaz sinekler, turunçgil ağaçlarına hem doğrudan hem de dolaylı yollarla zarar verir.

 

1. Doğrudan Zarar

• Özsu Emme: Ergin ve nimfler, yaprakların alt yüzeyine yerleşerek bitki özsuyunu emer. Bu durum, yapraklarda klorofil kaybına bağlı sararmaya yol açar.

• Bitkinin Zayıflaması: Yoğun emgi sonucu yapraklar sertleşir, erkenden dökülür ve ağacın genel gelişimi yavaşlar. Bu, ağacın kış soğuklarına karşı dayanıklılığını da azaltır.

 

2. Dolaylı Zarar

• Balçık Salgılama (Honeydew): Beslenme sırasında nimfler, yapışkan ve tatlı bir sıvı olan balçık (honeydew) salgılar.

• İsli Yaprak Hastalığı (Fumajin): Balçık tabakası üzerinde saprofit mantarlar (özellikle Capnodium citri) gelişir. Bu duruma İsli Yaprak Hastalığı (Fumajin) adı verilir.

• Fotosentez Engellenmesi: Fumajin tabakası, yaprakların üzerini kaplayarak ışığı engeller ve fotosentez kapasitesini ciddi ölçüde düşürür.

• Verim ve Kalite Kaybı: Fotosentezin azalması, sürgünlerin zayıflamasına, ağacın gelişme duraklamasına ve sonuç olarak meyvelerin tat ve kalitesinin, dolayısıyla pazar değerinin düşmesine neden olur.

 

🛡️ Turunçgil Beyaz Sineği ile Mücadele Yöntemleri

Turunçgil Beyaz Sineği ile mücadelede kültürel, biyolojik ve kimyasal yöntemler bir arada kullanılmalıdır.

1. Kültürel Mücadele (Önleyici Yöntemler)

• Budama: Ağaçlarda yeterli hava sirkülasyonunu sağlamak ve zararlının odak noktası olan aşırı gelişen sürgünleri ortadan kaldırmak için düzenli ve havalandırma budaması yapılmalıdır.

• Gübreleme: Aşırı azotlu gübre kullanımından kaçınılmalı, dengeli gübreleme ile ağaçların güçlü ve sağlıklı gelişimi desteklenmelidir.

• Temiz Fidan Kullanımı: Bahçe tesis edilirken, zararlıdan arındırılmış temiz ve sağlıklı fidanlar seçilmelidir.

• Ara Tarım: Yüksek boylu bitkilerle ara tarım yapılmamalı ve ağaçlar arası mesafe uygun ayarlanmalıdır.

• Zararlı Takibi: Popülasyon yoğunluğunu takip etmek için bahçelerde sarı yapışkan tuzaklar kullanılmalıdır.

 

2. Biyolojik Mücadele

• Doğal Düşmanlar: Beyaz sineklerin doğal avcıları ve parazitoitleri olan Encarsia formosa, Chrysoperla carnea (altın gözlü böcek) gibi faydalı böceklerin korunması ve desteklenmesi önemlidir.

• Faydalı Böcek Salınımı: Sorunlu bahçelerde avcı böceklerin (örneğin Serangium parcesetosum) kontrollü salınımı biyolojik mücadele kapsamında yer alır.

 

3. Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadele, diğer yöntemlerle kontrol sağlanamadığında son çare olarak ve mutlaka uzman tavsiyesiyle yapılmalıdır. Geniş spektrumlu ilaçlardan kaçınılarak faydalı böceklere en az zarar verecek ürünler tercih edilmelidir.

• İlaçlama Zamanı: Genellikle ilk ilaçlama haziran ayının ilk yarısında, ikinci ilaçlama ise ağustos ayının ikinci yarısından itibaren yapılabilir. Kesin ilaçlama zamanları, ergin çıkışları takip edilerek belirlenmelidir.

• Kış İlaçlaması: Hasat sonrası ile şubat ayı arasında yazlık yağlar ile yapılan kış ilaçlaması, kışı geçiren zararlı popülasyonunu düşürmede etkili olabilir. Yazlık yağlar kullanılırken hava sıcaklığının 32°C üzerinde olmamasına dikkat edilmelidir.

• Uygulama Tekniği: İlaçlamada, zararlıların asıl bulunduğu yaprakların alt yüzeylerinin ve ağacın hem iç hem de dış kısımlarının iyice ıslanmasına özen gösterilmelidir.

 

Özetle: Turunçgil Beyaz Sineği (Dialeurodes citri), turunçgil bahçelerinde özsu emme ve özellikle İsli Yaprak Hastalığına (Fumajin) neden olma yoluyla ciddi zararlar oluşturan bir zararlıdır. Etkili bir mücadele için kültürel önlemler ile ağacın dayanıklılığını artırmak ve biyolojik mücadele ile doğal dengeyi korumak kritik öneme sahiptir. Kimyasal mücadele ise zararlı yoğunluğuna göre, doğru zamanda ve tekniğe uygun olarak uygulanmalıdır.

 

❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Beyaz sinekler en çok hangi mevsimde görülür?

Beyaz sinekler genellikle ilkbahar sonlarında (Mayıs-Haziran) havaların ısınmasıyla birlikte aktifleşmeye başlar. En yüksek popülasyon yoğunluğuna ise sıcaklıkların art arda yüksek seyrettiği yaz ve sonbahar aylarında (Temmuz-Eylül) ulaşırlar.

 

2. Beyaz sinek ile mücadelede en doğal yöntem nedir?

En doğal ve sürdürülebilir yöntem, biyolojik mücadeledir. Bahçenizdeki doğal düşmanları (örneğin uğur böcekleri, avcı akarlar ve parazitoit Encarsia) korumak ve desteklemektir. Ayrıca, popülasyon düşükken basınçlı su ile yaprak altlarını temizlemek de erken aşamada doğal bir kontrol sağlayabilir.

 

3. Evde yetiştirilen turunçgil ağaçlarında beyaz sinek görülürse ne yapılmalı?

Ev veya balkon ortamında yetiştirilen turunçgillerde beyaz sinek görülürse:

• Yaprakların alt yüzeyini sabunlu su (arındırılmış arap sabunu veya doğal bulaşık deterjanı) ile silerek temizleyin.

• Neem yağı (tesbih ağacı yağı) içeren organik spreyleri talimatlara uygun olarak uygulayın.

• Ağacın iyi havalandırıldığından ve aşırı neme maruz kalmadığından emin olun.

 

4. Beyaz sinek zararını en aza indirmek için ne zaman ilaçlama yapmalıyım?

Kimyasal mücadele için en kritik zaman, zararlının hareketli olduğu ve henüz yoğunlaşmadığı ergin çıkış dönemleridir. Bu, genellikle ilkbahar sonunda (Mayıs sonu/Haziran başı) ve yaz ortasında (Ağustos) gerçekleşir. Kesin zamanı belirlemek için bahçede sürekli gözlem yapılmalı ve zararlı popülasyon eşiği dikkate alınmalıdır. Bölgenizdeki tarım danışmanlarına başvurmak en doğru zamanlamayı sağlayacaktır.