Toprakaltı Zararlıları Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

🌱 TOPRAKALTI ZARARLILARI

Sınıf: Insecta

Takım: Coleoptera

Familya: Scarabaeidae

Türler:

• Haziran Böceği (Polyphylla spp.)

• Mayıs Böceği (Melolontha melolontha)

• Anoxia spp.

🔹 Genel Bilgi

Bu üç zararlı grup, halk arasında "beyaz kurt" veya "manas" olarak da bilinen, toprakta yaşayan larvalarıyla tanınır.
Hepsi Scarabaeidae familyasına ait olup, sebzelerde, meyve fidanlarında, süs bitkilerinde ve tarla bitkilerinde kökleri kemirerek ciddi ekonomik kayıplara yol açarlar.

🔍 Tanımı

🪲 Ergin (Böcek)

• Uzunlukları türlere göre 15–30 mm arasında değişir.

• Renkleri kahverengimsi, kırmızımsı veya gri tonlardadır.

• Gövdeleri sert kitin tabakasıyla kaplıdır.

• Uçabilirler, genellikle akşam saatlerinde ışığa gelirler.

🐛 Larva (Beyaz Kurt)

• Krem beyaz renkte, C şeklinde kıvrılmış, kalın ve etlidir.

• Baş kapsülü kahverengidir, çeneleri güçlüdür.

• Boyları olgunlaştığında 3–5 cm’ye ulaşabilir.

• Arka kısmı genellikle şeffaf olup iç organlar görülebilir.

🥚 Yumurta

• Beyaz, oval ve 1–2 mm çapındadır.

• Dişiler yumurtalarını toprağın 10–20 cm derinliğine bırakır.

🌾 Yaşam Döngüsü ve Biyoloji

• Yaşam süresi 2–4 yıl arasında değişir.

• Kışı larva halinde toprakta geçirirler.

• İlkbaharda sıcaklıkla birlikte aktif hale gelirler.

• Larvalar 2–3 yıl boyunca toprakta köklerle beslenir.

• Sonbaharda pupa evresine geçip ertesi yıl ergin çıkar.

• Erginler Mayıs–Temmuz aylarında görülür ve çiftleşip yumurta bırakırlar.

🌱 Zarar Şekli

Zararı asıl olarak larvalar (beyaz kurtlar) yapar.

• Bitkilerin ince ve kalın köklerini kemirirler, kök boğazını zedelerler.

• Sebze fideleri, meyve fidanları ve çim alanlarda solma, sararma ve kurumaya neden olurlar.

• Bitkiler kolayca topraktan çekildiğinde köklerin yenmiş olduğu görülür.

• Özellikle taze dikilmiş fideler ve genç bitkiler çok hassastır.

• Bahçelerde fidan tutmama veya ani kurumalar genellikle bu zararlılardan kaynaklanır.

🌾 Zararlı Olduğu Bitkiler

• Sebzeler: Patates, pancar, havuç, marul, domates, biber

• Meyve ağaçları: Elma, armut, şeftali, kiraz, üzüm, ceviz fidanları

• Tarla bitkileri: Mısır, buğday, arpa

• Süs bitkileri ve çim alanları da zarar görebilir.

⚠️ Zarar Belirtileri

• Fidelerde ani solma ve devrilme

• Bitki köklerinde kemirilmiş kısımlar ve beslenme yaraları

• Toprak kazıldığında C şeklinde beyaz larvaların görülmesi

• Ağaçlarda zayıf gelişme, yaprak dökümü ve kurumalar

🧩 Mücadele Yöntemleri

1. Kültürel Önlemler

• Derin toprak işleme: Kış sonunda veya yaz başında derin sürüm, larvaları yüzeye çıkararak kuşlar tarafından yenmelerini sağlar.

• Nabız ekimi (münavebe): Özellikle sebze–mısır veya tahıl–baklagil dönüşümü, zararlı yoğunluğunu azaltır.

• Organik madde kontrolü: Çiğ gübre kullanımı larva gelişimini teşvik eder; iyi yanmış gübre kullanılmalıdır.

• Yabancı ot temizliği ve drenaj önemlidir.

• Yeni fidan dikiminden önce toprak kontrolü yapılmalıdır.

2. Biyolojik Mücadele

• Doğal düşmanlar:

  • Tiphia femorata (parazitoit yaban arısı)

  • Scolia hirta (avcı yaban arısı)

  • Metarhizium anisopliae ve Beauveria bassiana (entomopatojen funguslar)

  • Heterorhabditis ve Steinernema (entomopatojen nematodlar)

• Bu biyolojik etmenler özellikle organik tarım sistemlerinde başarıyla kullanılmaktadır.

3. Kimyasal Mücadele

• Toprakaltı zararlıları için kimyasal uygulama fide dikiminden önce veya sonra yapılır.

• Uygulama toprak nemliyken ve zararlı yoğunluğu tespit edildiyse yapılmalıdır.

• Etkili etken maddeler:

  • Chlorpyrifos, Tefluthrin, Imidacloprid, Thiamethoxam (izinli olduğu ürünlerde).

• Granül formülasyonlar toprakla karıştırılarak uygulanabilir.

• Gereksiz ilaçlama yapılmamalı; faydalı mikroorganizmalar korunmalıdır.

🧭 Entegre Zararlı Yönetimi (EZY) Önerileri

1. Tarla veya fidanlıkta toprak örnekleri alınarak larva yoğunluğu belirlenmeli.

2. Derin sürüm ve güneşleme yapılmalı.

3. Biyolojik ajanlar (entomopatojen nematod/fungus) uygulanmalı.

4. Zararlı yoğunluğu yüksekse noktasal kimyasal uygulama yapılmalı.

5. Anız yakılmamalı, doğal düşmanlara zarar verilmemelidir.

🔸 SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)

1. Toprakaltı zararlısı nedir?

Toprakta yaşayan ve bitki kökleriyle beslenen, özellikle Scarabaeidae familyası larvaları "toprakaltı zararlısı" olarak bilinir.

2. Zararı nasıl fark edilir?

Bitkilerde solma, köklerde kemirilme ve toprak kazıldığında C biçimli beyaz larvaların görülmesiyle teşhis edilir.

3. En çok hangi dönemde aktiftirler?

İlkbahar ve yaz aylarında, toprak sıcaklığı 15–25 °C olduğunda aktiftirler.

4. Mücadele nasıl yapılır?

Derin sürüm, münavebe, biyolojik ajanlar (nematod, fungus) ve yoğun durumlarda kimyasal ilaçlama ile mücadele edilir.

5. Zararlıların yaşam süresi ne kadardır?

Çoğu türün yaşam döngüsü 2–4 yıl sürer; larvalar bu sürede sürekli toprakta bulunur.

6. Fidan dikmeden önce ne yapılmalı?

Toprak örneği alınarak zararlı varlığı kontrol edilmeli, gerekiyorsa önleyici ilaçlama yapılmalıdır.

📋 Özet Tablo