Mitoz Bölünme Nedir?
🧬 Mitoz Bölünme Nedir?
Mitoz bölünme, ökaryot (çekirdekli) hücrelerde, bir ana hücreden genetik olarak tamamen aynı iki adet yavru hücre oluşumunu sağlayan temel hücre bölünmesi şeklidir.
Mitoz, canlıların büyümesi, gelişmesi, yaralanan dokuların onarılması ve bazı canlılarda eşeysiz üremeyi sağlayan hayati bir süreçtir.
🎯 Mitozun Temel Özellikler
-
Kromozom Sayısının Korunması: Bölünme sonucunda oluşan yavru hücrelerin kromozom sayısı ve genetik yapısı, ana hücre ile aynıdır (2n - 2n veya n - n).
-
Tek Evreli Bölünme: Mayozun aksine, sadece bir kez çekirdek ve sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
-
Vücut Hücrelerinde Görülme: Mitoz, genellikle canlıların vücut (somatik) hücrelerinde görülür. (Üreme hücreleri ise mayoz geçirir.)
-
İnterfaz (Hazırlık Evresi): Mitoz bölünmeden önce hücre, büyüme ve DNA'sını eşleme (2 X DNA) gibi hazırlık aşamalarını içeren İnterfaz evresini geçirir.
🔬 Mitoz Bölünmenin Evreleri (M Fazı)
Mitoz, dört temel evreden (fazdan) oluşur ve bu evreler çekirdek bölünmesi (Karyokinez) olarak adlandırılır. Bunu takiben sitoplazma bölünmesi (Sitokinez) gerçekleşir.
| Evre | Özellikler |
| Profaz | Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak belirgin kromozom halini alır. Çekirdek zarı ve çekirdekçik erir. İğ iplikleri oluşmaya başlar. |
| Metafaz | Kromozomlar, hücrenin ekvatoral düzlemine (ortasına) tek sıra halinde dizilirler. (Bu, mitozu mayoz I'den ayıran önemli bir özelliktir.) |
| Anafaz | Her bir kromozomun kardeş kromatitleri birbirinden ayrılarak zıt kutuplara çekilir. Ayrılan bu kromatitlerin her biri, bu andan itibaren bağımsız bir kromozom olarak kabul edilir. |
| Telofaz | Kutuplara çekilen kromozomlar gevşeyip uzayarak tekrar kromatin iplik halini alır. Çekirdek zarı ve çekirdekçik yeniden oluşur. İğ iplikleri kaybolur. (Profazın tersi olaylar yaşanır.) |
Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi)
-
Çekirdek bölünmesi (Telofaz) tamamlandıktan sonra sitoplazma bölünür.
-
Hayvan Hücreleri: Hücre zarı boğumlanarak içeri doğru çöker.
-
Bitki Hücreleri: Hücre çeperi bulunduğu için boğumlanma olmaz. Hücrenin ortasında ara lamel (hücre plağı) oluşarak hücreyi ikiye ayırır.
Sonuç: Mitoz sonunda, genetik yapısı ana hücre ile aynı olan iki özdeş yavru hücre oluşmuş olur.
- Saf
- ***@sorhocam.com