Dürmece Bağ Pirali Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Dürmece bağ pirali (Sparganothis pilleriana), asma yapraklarını dürerek beslenen, verimi düşüren önemli bir bağ zararlısıdır. Bu yazıda bağ piralinin tanımı, zarar şekilleri ve etkili mücadele yöntemlerini öğrenebilirsiniz.

 

🐛 Dürmece Bağ Pirali (Sparganothis pilleriana) Nedir?

Dürmece bağ pirali, bilimsel adıyla Sparganothis pilleriana, Lepidoptera (Tortricidae) familyasından, özellikle asma yapraklarında zarar yapan bir kelebek türüdür.
Türkiye’de "bağ dürmecesi, bağ pirali" veya "yaprak dürücü" olarak da bilinir.

Bu zararlı, Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bağ alanlarında yaygın olarak görülmektedir. Özellikle yaprak yoğunluğu fazla olan bağlarda popülasyonu hızla artabilir.

 

🔬 Morfolojik Özellikleri

• Ergin: Açık sarı veya sarımsı kahverengi tonlarda, ön kanatları 15–18 mm genişliğinde olan küçük bir güvedir.

• Yumurta: Yeşilimsi beyaz renkte, yaprakların alt yüzeyine grup halinde (plaka şeklinde) bırakılır.

• Larva: Başlangıçta yeşilimsi, daha sonra açık kahverengiye döner; boyu 18–20 mm civarındadır.

• Pupa: Kahverengi, yaprak dürümleri arasında ipeksi bir kokon içindedir.

 

🧬 Yaşam Döngüsü ve Biyolojisi

• Kışı yumurta döneminde geçirir.

• İlkbaharda (Nisan–Mayıs) yumurtalardan larvalar çıkar ve yapraklarda beslenmeye başlar.

• Larvalar olgunlaştıkça yaprakları ipliklerle dürüp içinde yaşar (bu yüzden "dürmece" olarak adlandırılır).

• Yılda 1 döl verir.

• Larvalar Temmuz ortasında pupa olur, Ağustos ayında erginler çıkar.

• Yumurtalarını eylül ayına kadar bırakır, bu yumurtalar kışı geçirir.

 

🚨 Dürmece Bağ Piralinin Yaptığı Zararlar

1. Yaprak Zararı

• En belirgin zarar şeklidir.

• Larvalar genç yaprakları ipliklerle dürer ve iç kısmını yer.

• Yaprak yüzeyinde delikler, kuruma ve kıvrılmalar görülür.

• Fotosentez azalır, bitki zayıflar.

2. Sürgün Zararı

• Yoğun bulaşmada larvalar genç sürgün uçlarını da kemirir.

• Bitki gelişimi yavaşlar, sürgünler bodurlaşır.

3. Ürün Zararı

• Üzüm salkımlarına dolaylı zarar verir;

  • Yaprak kaybı nedeniyle meyve gelişimi zayıflar.

  • Dürülen yapraklar altında nem artışı olur, bu da külleme ve botrytis (kurşuni küf) gibi hastalıkların artmasına neden olur.

🔍 Zarar Belirtileri Nasıl Anlaşılır?

• Yaprakların ipliklerle dürülmüş veya bükülmüş görünmesi

• Yaprak içlerinde yeşilimsi larvalar

• Dürülen yapraklarda kuru lekeler, delikler veya ipek ağlar

• Kuruyan ve dökülen yapraklar nedeniyle seyrek taç yapısı

 

🧰 Dürmece Bağ Pirali ile Mücadele Yöntemleri

1. 🌾 Kültürel Önlemler

• Budama artıkları ve dürülen yapraklar toplanıp yakılmalıdır.

• Kış sonunda bağ temizliği yapılmalı, eski kabuklar kazınmalıdır.

• Aşırı gübreleme ve sulamadan kaçınılmalı, sık dikim yapılmamalıdır.

• Hastalıklı yapraklar erken dönemde toplanmalıdır.

 

2. 🪤 Biyoteknik Mücadele (Feromon Tuzakları)

• Feromon tuzakları, erkek kelebekleri yakalayarak popülasyonu azaltır.

• Aynı zamanda uçuş zamanının tespiti için kullanılır.

• Her hektara 3–5 tuzak asılmalıdır.

• İlk ergin uçuşu görüldüğünde yumurtadan larva çıkışına göre mücadele planlanır.

 

3. 🦠 Biyolojik Mücadele

• Doğal düşmanları arasında şunlar bulunur:

  • Trichogramma evanescens (yumurta parazitoiti)

  • Apanteles spp. (larva parazitoiti)

  • Chrysoperla carnea (avcı böcek)

• Bu faydalı böceklerin korunması için geniş etkili ilaçlar kullanılmamalıdır.

 

4. 🧪 Kimyasal Mücadele

• Popülasyon yoğunluğu ekonomik zarar eşiğini aştığında ilaçlama yapılmalıdır.

• İlaçlama zamanı, ilk larva çıkışı tespit edildiğinde olmalıdır.

• Kullanılabilecek etken maddeler:

  • Spinosad

  • Chlorantraniliprole

  • Indoxacarb

  • Emamectin benzoate

⚠️ İlaçlama sabah erken veya akşam saatlerinde yapılmalıdır.

⚠️ Aynı etken maddeyi üst üste kullanmamak, direnç gelişimini önler.

 

5. 🌿 Entegre Mücadele Yaklaşımı

Dürmece bağ piraline karşı entegre mücadele (IPM) prensipleri en etkilisidir:

• Kültürel temizlik

• Feromon tuzaklarıyla izleme

• Doğal düşmanların korunması

• Yalnızca gerekirse kimyasal uygulama

 

Bu sayede hem çevreye zarar verilmez hem de kalıntısız üretim sağlanır.

 

❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Dürmece bağ pirali en çok ne zaman zararlı olur?

Mayıs–Temmuz ayları arasında, larvaların aktif olduğu dönemde en çok zarar verir.

 

2. Sadece asmaya mı zarar verir?

Evet. Sparganothis pilleriana özellikle asma yapraklarını tercih eder; diğer bitkilerde nadiren görülür.

 

3. Kışın mücadele gerekir mi?

Evet. Kışı yumurta halinde geçirdiği için, kış budaması sonrası yaprak temizliği çok etkilidir.

 

4. Feromon tuzakları yeterli olur mu?

Düşük popülasyonlarda evet, yeterlidir. Ancak yoğun bulaşmalarda biyoteknik + biyolojik + kimyasal mücadele birlikte uygulanmalıdır.

 

5. Zararlı hangi koşullarda çoğalır?

Sıcak, nemli ve yaprak yoğunluğu fazla olan bağlarda popülasyon hızlı artar.

 

🧭 Sonuç

Dürmece bağ pirali (Sparganothis pilleriana), bağcılıkta yaprak kaybına, zayıf gelişime ve dolaylı ürün zararına neden olan önemli bir zararlıdır. Erken fark edilmesi, feromon tuzaklarıyla izlenmesi ve temiz bağ yönetimi sayesinde kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Entegre mücadele uygulamalarıyla hem verim korunur hem de doğa dostu üretim sürdürülür. 🍇