Bağlarda Kök Uru Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadele Yöntemleri

Bağlarda Kök Uru Hastalığı (Agrobacterium vitis, Agrobacterium tumefaciens) — asmalarda kök ve gövde boğazında urlar (şişkinlikler) oluşturan bakteriyel bir hastalıktır.
Hastalıklı asmaların beslenmesi zayıflar, gelişimi durur ve zamanla verim düşer. Özellikle yaralanmış kök ve gövde dokularında ortaya çıkar ve bulaştığı bağlarda kalıcı hale gelebilir.

Aşağıda belirtileri, nedenleri ve mücadele yöntemleri ayrıntılı biçimde anlatılmıştır 👇

 

🍃 1. Bağlarda Kök Uru Hastalığının Belirtileri

🌱 Kök ve Gövde Boğazında:

• En belirgin belirti: Kök boğazında, ana köklerde veya aşı yerinde urlar (şişkinlikler) oluşur.

• Bu urlar:

  • Başlangıçta küçük, yumuşak ve beyaz renklidir.

  • Zamanla sertleşir, kahverengileşir ve odunlaşır.

• Bazı durumlarda urlar yumru şeklinde veya düzensiz bir yapıdadır.

• Kök sistemini bozar, su ve besin alımını engeller.

 

🍇 Bitkinin Genel Görünümünde:

• Gelişme zayıflar, sürgünler kısa kalır.

• Yapraklar küçük, sarımsı ve cansız görünür.

• Verim ve salkım sayısı azalır.

• Şiddetli durumlarda asma tamamen kuruyabilir.

 

🔬 2. Kök Uru Hastalığının Nedenleri

🦠 Etmen:

• Hastalık, Agrobacterium tumefaciens veya Agrobacterium vitis adlı toprak kökenli bakteriler tarafından oluşturulur.

• Bu bakteriler, bitki yaralarından (özellikle aşı ve budama yerlerinden) girer.

 

🌾 Bulaşma Yolları:

1. Bulaşık fidanlar ve aşı materyali

   • En yaygın bulaşma kaynağıdır.

2. Toprakta uzun süre canlı kalabilen bakteriler

   • Hastalık bulaşık toprakta yıllarca yaşamaya devam eder.

3. Budama, dikim veya makineyle yapılan yaralar

   • Bakteri bu açıklıklardan kök veya gövdeye girer.

4. Dolu, don, böcek zararı veya mekanik yaralar da bulaşmayı kolaylaştırır.

 

🌦️ Gelişme Koşulları:

• Enfeksiyon için ılık ve nemli ortamlar uygundur (20–30°C).

• Ağır ve drenajı zayıf topraklar, hastalık riskini artırır.

• Don yaralanmaları da giriş kapısı oluşturur (özellikle Agrobacterium vitis için).

 

🛠️ 3. Mücadele Yöntemleri

Kök uru bakteriyel bir hastalık olduğu için kimyasal tedavisi yoktur. Mücadele önleyici ve hijyenik önlemler üzerine kuruludur.

 

🌾 A. Kültürel Önlemler

1. Sağlıklı ve sertifikalı fidan kullanılmalıdır.

   • Dikim öncesi fidanlar dikkatlice kontrol edilmelidir (aşı yeri ve kökler).

2. Hastalıklı asmalar sökülmeli ve tamamen yakılmalıdır.

   • Enfekte bitki parçaları toprakta bırakılmamalıdır.

3. Budama ve aşı aletleri her bitkiden sonra %10 çamaşır suyu veya alkol ile dezenfekte edilmelidir.

4. Don, dolu ve mekanik yaralanmalardan sonra asmalar kontrol edilmelidir.

5. Ağır, su tutan topraklar yerine iyi drenajlı alanlar tercih edilmelidir.

6. Asmaların aşırı azotlu gübrelerle beslenmesi önlenmelidir (hızlı gelişim, zayıf doku → enfeksiyon riski).

7. Hasarlı bölgeler kesilerek temizlenmeli, yara yerlerine bakırlı macun veya yara kapatıcı uygulanmalıdır.

 

💧 B. Kimyasal Mücadele (Sınırlı Etki)

• Kimyasal ilaçlar tedavi edici değildir, yalnızca koruyucu etki sağlar.

• Bakırlı preparatlar (örneğin bordo bulamacı) yara yerlerine uygulanabilir.

• Antibiyotik kullanımı (ör. streptomisin, oksitetrasiklin) tarımda yasaktır ve kalıcı çözüm sağlamaz.

---

🌱 C. Biyolojik Mücadele

• Agrobacterium radiobacter (K84 suşu) adlı yararlı bakteri,
  kök uru etmenine karşı biyolojik koruma sağlar.

• Bu bakteri, dikimden önce fidan köklerine daldırma şeklinde uygulanabilir.

• K84, zararlı bakterinin yaraya yerleşmesini engelleyen doğal bir rekabet mekanizması oluşturur.

• Ancak sadece Agrobacterium tumefaciens’e karşı etkilidir;
  A. vitis’e karşı etkisi sınırlıdır (özellikle asmalarda).

 

🌿 D. Mekanik Temizlik

• Hafif enfeksiyonlarda, ur dikkatlice bıçakla temizlenir,
  ardından yüzey %1–2 bakır sülfat veya bordo bulamacı ile dezenfekte edilir.

• Ancak genellikle bu yöntem geçici etki sağlar.

 

⚖️ 4. Entegre Mücadele Takvimi (Özet)

Dönem	Uygulama	Amaç
Fidan Dikimi Öncesi	Fidan kontrolü + K84 daldırması	Bakteri girişini önlemek
İlkbahar	Bağ kontrolü, yeni ur oluşumlarının takibi	Erken müdahale
Yaz	Hastalıklı asmaların sökülmesi	Yayılımı engellemek
Sonbahar	Budama aletlerinin dezenfeksiyonu	Bulaşmayı önlemek
Kış	Budama yaralarının kapatılması	Koruma sağlamak

 

🧩 Kısa Özet

Başlık	Bilgi
Etmen	Agrobacterium tumefaciens, A. vitis
Belirtiler	Kök boğazı ve köklerde urlar, gelişme geriliği, verim kaybı
Bulaşma	Fidan, toprak, alet, yara yerleri
Mücadele	Sağlıklı fidan + hijyen + enfekte bitkilerin imhası
Biyolojik Kontrol	Agrobacterium radiobacter (K84)
Risk Faktörleri	Don, dolu, ağır toprak, yaralanmalar