Yonca Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

YONCA (Medicago Sativa)

Yonca Uzun ömürlü çok yıllık bir baklagil yem bitkisidir. Protein oran %10 -19 arasında değişir. A vitamini ve mineral maddelerce zengindir. Bileşiminde bulunan hidrosiyonik asit hayvanlarda şişkinlik yapar

Yoncanın Toprak ve İklim İstekleri

Yonca tınlı ve kireçli topraklarda iyi gelişir. Fazla kumlu ve killi topraklarda gelişemez. Taban suyunun 2 m den aşağı olması arzulanır. Yurdumuzun hemen hemen her bölgesinde yetişir.

 

Yoncanın Ekim ve Bakımı

Toprak İşleme

Yonca tohumu küçük olduğu için oldukça iyi bir tohum yatağı ister. Bunun için ekim ilkbaharda yapılacaksa; sonbaharda tarla 20 – 25 cm derinlikten sürülmelidir. Ekim sonbaharda yapılacaksa; ilkbaharda sürülmelidir. Ekimden önce toprak gerekli aletlerle iyice ufalanmalıdır.

 

Ekim Zamanı

Yoncanın ekimi turunçgil, zeytin veya incir yetiştirilen yerlerde sonbaharda, diğer bölgelerde ilkbaharda yapılmalıdır. 

 

Ekim Şekli

Ekim işleri uygun makinelerle yapıldığı gibi, elle serpilerek hafif bir tırmık çekmek sureti ile de yapılabilir. Ancak tohum elle saçılırsa makine ye kıyasla daha fazla tohum kullanılır.

 

Tohum Miktarı Sıra Arası ve Üzeri Ekim derinliği

Dekara atılacak tohumluk miktarı ot için; 1 – 1,5 kg tohum üretimi için ise bunun yarısı kadardır. Ekim derinliği; 1,5 – 2 cm olmalıdır.

 

Ekimde sıra arası mesafe;

• Ot üretimi için : sulu ortamda 15 – 20 cm kuru ortamda ise 30 – 40 cm olmalıdır. 
• Tohum üretimi için: sulu ortamda 30 – 40 cm kuru ortamda 60 – 80 cm olmalıdır.

 

Gübreleme

Ekimle birlikte dekara 13 – 15 kg DAP verilir. Ya da bunun eşdeğeri azot ve fosfor verilir.

 

Yabancı Otla Mücadele

Ekim yılında yabancı otla mücadele edilmelidir.

 

Bu mücadele;

1. Kimyasal yollarla (ilaçlama)
2. Mekanik yolarla (çapalama)

 

Biyolojik yollarla (tahıllarla; baklagillerle – yulaf, buğday gibi tahıllarla birlikte ekilmesi)  

Bu yolların dışında yonca ilk yıl yabancı otların çiçeklenme dönemi biçilerek mücadele edilir.

 

Küsküt Mücadelesi

Yoncanın en önemli düşmanı küsküt dür. Küsküt parazit bir bitkidir. Halk arasında cin saçı, şeytan sakalı, sarı sarmaşık gibi isimlerle anılır. Klorofilsiz olduğu için fotosentez yapamaz. Çimlenmesinden itibaren 1 – 2 gün içerisinde sarılacak bir yonca bitkisi arar. Ve yonca bitkisinin öz suyunu emeçleri ile emmeye başlar. Bu andan itibaren toprakla olan ilişkisini keser. Bitki üzerinde hızla yeni kollar vererek bitki içinde yayılmaya başlar. 

 

Küskütsüz bir bitki yetiştirmek için her şeyden önce;

• 1. Küskütsüz tohum kullanmalıdır
• 2. Yonca tarlasında küsküt bulunmamalıdır. 
• 3. Sulama suyu küskütle bulaşık olmamalıdır. 
• 4. Taşkın suları kontrol edilmelidir.

 

Bunlara rağmen küsküt görülürse; bu bölgeler alev makinesi ile yakılmalı yada bitki ile birlikte biçilerek küskütle bulaşmış yonca artıkları toprağa gömülerek imha edilmelidir. Hayvanlara kesinlikle yedirilmemelidir.

 

Sulama

Biçimden bir hafta önce ve 1 hafta sonra olmak üzere yılda iki sefer 80 cm lik kök kısmı sulanır.

 

Yoncanın Hasat ve Harmanı

Ot İçin Hasat ve Harman

Yonca; Doğu Anadolu’da 2 – 3, Orta Anadolu’da 4 – 5, Ege ve Marmara’da 6 – 7, Akdeniz’de 7 – 8, Güney Doğu Anadolu’da 10 – 12 biçime çıkabilir. Kıraç şartlarda 1,5 biçim alınabilir.En uygun biçim zamanı yoncanın   % 10 çiçeklendiği dönemdir. Bu devrede yonca yerden 5-8 cm yükseklikten biçilir. 1 – 2 gün tarlada ters düz edilerek kurutulur. Balyalar veya ... haline getirilerek depolanır. Mümkünse tarla yerine tarla dışında kurutmak daha iyi olur. Tarlada olursa yonca yığınları altında kalan yeni sürgünler gelişemezler.  Son biçimin 10 cm gibi bir yükseklikten yapılması bitkinin kıştan daha az zarar görmesine neden olur.Dekardan 4 – 10 ton yeşil ot alınır.Biçimden sonra gerekirse 9 – 15 kg fosforlu gübre verilebilir.

 

Tohum İçin Hasat ve Harman 

Yonca tohumculuğu iki şekilde yapılır. Ot üretim maksadı ile ekilen yoncalar; yoncalığın bozulacağı yıl biçimi alındıktan sonra tohuma bırakılır. Veya geniş aralıklarla tohum üretme maksadıyla yonca yetiştirilir. Alt meyveleri karardığında yonca tohum için hasat yapılır. Bu devrede yoncanın dalları yeşildir. Hasat edilen yonca 1 – 2 gün tarlada çevrilerek kurutulur. Harman makineleri ile tanesi ayrılır.Dekardan yaklaşık 50 – 100 kg tohum elde edilir. Tohum verimini etkileyen en önemli faktör arılardır. 2 dekara 1 arı kovanı konur.