Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.
Örtüaltı Kabak Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
KABAK YETİŞTİRİCİLİĞİ
Kabak serin iklim bitkisidir. Yüksek sıcaklıklardan hoşlanmaz, düşük sıcaklıklarda sıhhatli büyür, fakat hafif donda dahi ölür.
EKONOMİK ÜRETİM ZAMANI
Örtü altında Sonbahar, Tek mahsul ve erken ilkbahar dönemlerinde kabak yetiştiriciliği ekonomik olmaktadır.
TOHUMU NE ZAMAN EKELİM
Uygun ekim tarihleri Sonbahar döneminde Eylül ayı, tek mahsulde Ekim sonu, Kasım başı ve erken İlkbahar döneminde de Aralık ayı ortasıdır.
FİDE ÜRETİMI
Kabak fidelerinin yetiştirilmesi hıyarda olduğu gibidir. Ancak, Sonbahar döneminde aşırı ölçüde virüs zararı görüldüğünden virüs taşıyıcısı olan beyaz sineklerden korunmak için fidelerin tülbent (cibinlik bezi) altına alınması şarttır. Tohumlar 15x15 cm boyutlarında harç dolu torbalara ekilir ve bolca sulanır. 20-25°C ortam sıcaklığında bir hafta içinde çimlenme tamamlanır. Fide gelişimi ve bakım işleri kavun ve karpuzda olduğu gibidir.
FİDE DİKİMİ
Dikim mesafeleri çift sıra dikim sisteminde çift sıralar arası 120- 130 cm, sıralar arası 70 cm, sıra üzeride 55 cm olmalıdır.
ASKI İSTER
Kabak, serada fazla yer kaplamaması için askıya ,alınır. Boylanan çeşitler iple, az boylanan çeşitler ise kargıyla veya iple askıya alınır,
BUDAMA YAPILMAZ
Bitki üzerinde döllenmediği için büyümeyen meyve çiçeklerinin muhakkak koparılması gerekir. Çünkü bunlar kabağın seralarda görülen en önemli hastalıkları olan Kurşuni küf (Botrytis) ve Beyaz küfün (Sclerotinia) gelişmesi için en uygun ortamlardır
MEYVE TUTUMUNA YARDIMCI OLALIM
Kabakta erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerinde fakat ayrı ayrı yerlerdedir: Meyve tutumu için dişi çiçeklerin böcekler vasıtasıyla döllenmeleri gerekir. Bu yüzden böceklerin seraya girmesini önlemek ve gereksiz yere böcek ilaçları atmamak gerekir.
HASAT
Kabağın kış aylarında en geç üç günde bir, diğer dönemlerde ise iki günde bir hasat edilmesi gerekir. Hasatlar bıçakla yapılmalı ve özellikle çizilmemelerine itina edilmelidir. Ayrıca havaların sıcak olduğu dönemlerde hasatlar sabah erken saatlerde yapılmalıdır. Sera içi ısındıktan sonra yapılacak hasatlar meyvenin muhafaza ömrünü çok kısaltır. Meyveler uygun kasalara çizilmeyecek şekilde düzgünce yerleştirilmelidir.
ÖRTÜALTI YETİŞTİRİCİLİNDE ENERJİ MUHAFAZA METODLARINDA GELİŞMELER
Türkiye'de enerji , seralarda 'yetiştirilen ürünlerden elde edilen verim ve gelir dikkate alındığında oldukça pahalı olduğundan ülkemizde zorunlu olarak iklim şartlarına bağlı bir seracılık gelişmiştir. Günümüzde serada sebze yetiştiriciliğinin en önemli meselelerinden biri kış aylarındaki düşük toprak ve hava sıcaklıklarıdır. Sera bitkilerini sadece düşük sıcaklık zararlarından ve dondan korumak amacına yönelik bir ısıtma dahi, üreticilerimize oldukça büyük maddi külfet getirmektedir.
GÜNEŞ ENERJISINDEN YARARLANALIM
Antalya Seracılık Araştırma Enstitüsü'nde, güneş enerjisinden faydalanarak seraların ısıtılmasında çok basit sistemler geliştirilmiş ve pratiğe aktarılmıştır. Bu sistemlerle sağlanan birkaç derecelik sıcaklık artışları dahi, bitkilerde gelişmeyi, verimi, erkenciliği ve meyve kalitesini önemli ölçüde artırdığından tüm üreticilerimizin bu sistemleri seralarında uygulamaları hem kendileri ve hemde memleket ekonomisi açısından yararlı görülmektedir. Uygulaması oldukça basit olan söz konusu sistemler şunlardır.
- Malç uygulaması,
- Su şilteleri uygulaması
- Alçak plastik tünel uygulaması
- Polietilen perde uygulaması.
MALÇ NEDİR?
Ürünün kalitesi ve miktarını arttırmak ve erkenciliği sağlamak için toprak yüzeyinin organik veya inorganik maddelerle örtülerek kaplanmasına malçlama denir. Malç metaryali olarak çam pürü, bitki sapları, saman balyaları, kağıt, torf, çiftlik gübresi... gibi organik maddeler ile, değişik renkteki plastikler (polietilen), alüminyum levha ve folyeler, perlit ... gibi inorganik maddeler kullanılır. Malç uygulamasının faydalı ve zararlı yönlerini inceleyelim.
MALÇLAMANIN FAYDALARI
- -Toprak sıcaklığında 3-5°C lik artış yaparak bitkilerin kuvvetli büyümesini sağlar.
- -Toprak yüzeyinden fazla buharlaşmayı önlediğinden sulama sayısını azaltır.
- -Sera rutubetini düşürdüğünden bazı mantari ve bakteriyel hastalıkların yayılmasını engeller.
- -Toprakta tuzlulaşmaya mani olur.
- -Malç materyalinin renk koyuluğuna göre yabancı otların gelişimi engellenir.
- -Malçlama, bitki türüne göre verimi ve erkenciliği arttırır. Verimde % 10-200 ürün artışı, 5-20 gün erkencilik sağlar.
Örneğin: Domatesde 2-10 gün erkencilik ve % 10-50 verim artışı Biberde 12-18 gün erkencilik ve % 10-70 verim artışı Patlıcanda 15-20 gün erkencilik ve % 100 verim artışı Çilekte 5-10 gün erkencilik ve % 10-50 verim artışı sağlanmıştır.
MALÇLAMANIN OLUMSUZ ETKİSİ
- Malçlamanın olumsuz etkisi faydasının yanında yok denecek kadar azdır. Yinede malçlama sera rutubetini düşürdüğünden buna bağlı olarak külleme ve kırmızı örümceğin yayılmasını kolaylaştırır.
- Meyve tutması için döllenmenin gerekli olduğu çeşitlerde döllenmeye mani olur. Onun için malçlanmış seranın açık ve güneşli günlerde rutubetlendirilmesi gerekmektedir.
- Ayrıca malçlama yapılan seralarda bitki kökleri yüzeysel geliştiği için köklerin toprağa bağlantısı zayıf olur. Bu nedenle bitkiler mutlaka ip ile desteklenmelidir.
MALÇ UYGULAMASI NASIL YAPILIR?
Plastik malç uygulamasında: toprak tavında iken dikim yerleri hazırlanır ve hemen plastik toprak üzerine serilir. Fide dikilecek veya tohum ekilecek yerler x ve + şeklinde kesilerek ekim-dikim yapılır. Plastik mutlaka yanlardan toprağa tutturulmalıdır. 0.01-0.02 mm kalınlıkta dekara 18-20 kg plastik yeterli olmaktadır.
ORGANİK MALÇ
Organik malçlar ise sıra aralarına serilerek uygulanır. Böylece hem üzerinde yürünen toprağın sertleşmesi önlenir hemde organik materyalin fermantasyonu ile ortamda C0 2 gazının artışı sağlanır.
SU ŞİLTESİ UYGULAMASI
Isıtmasız seralarda güneş enerjisinden yararlanmak amacıyla kullanılır. Bitki sıralarının arasınâ yerleştirilen su şiltelerinin sera içi minimum sıcaklığını ve 10 cm toprak sıcaklığını belirli oranda artırdığı saptanmıştır. Bu sıcaklık farkının kış aylarındaki don zararını azalttığı da gözlenmiştir.
SİSTEMİN ESASI ŞUDUR
Su ile doldurulan şiltelerin gündüzleri seraya ulaşan enerjiyi suyun ısınması nedeniyle gece boyunca dışarı yayması ve sera içi sıcaklığın minimuma düşmesini engellemesidir. Su şiltelerinin sera içi minimum sıcaklığını 1-4°C artırdığı saptanmıştır. Şilte malzemesi olarak polietilen veya PVC kullanılır. 25-30 cm çapında ve 0.20-0.25 mm kalınlığındaki polietilen şiltelere su doldurulur ve bitki aralarına yerleştirilir.
ALÇAK PLASTIK TÜNEL UYGULAMASI
Sera içine yetiştirme yerlerine tohum ekimi veya fide dikiminden sonra alçak plastik tünel uygulaması yapılır. Fide yerleştirildiğinde öğrendiğimiz alçak plastik tünel uygulaması aynen yapılır. Yerden yükseklik 60-70 cm olur. Bu şekilde sera içinde ikinci bir sera oluşturulur ve geceleri oluşan düşük sıcaklıklardan bitkilerin zarar görmesi engellenir.
POLIETILEN ISI PERDESI UYGLAMASI
Seralarda geceleri meydana gelen ısı kaybını azaltmak amacıyla ısı perdesi kullanımı oldukça yaygındır. Isı perdesi olarak kullanılan örtü materyaline göre geceleri % 40-60 oranında enerji tasarrufu sağlamak mümkündür.
OLUMSUZ YÖNLERİNİ YOK ETMELİYİZ
Ancak ısı perdelerinin ışık geçirgenliğini azaltması ve sera içi nisbi nemini yükseltmesi olumsuz yönüdür. Bu olumsuzluğu ortadan kaldırmak amacıyla son yıllarda çeşitli örtü materyalleri denenmektedir.
Isı perdesi
-ışığı engellememeli - ince olmalı - esnek ve dayanıklı olmalı - ekonomik olmalıdır
Isı perdeleri seranın içine ikinci bir kat olarak monte edilir. Sera tavanı ve yanlarına ikinci bir sera şeklinde uygulanır.
DON TEHLİKESİNDEN KORUNMAK İÇİ N YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMİ KULLANILABİLİNİR
Şanslı bir iklim kuşağında bulunan ülkemizde sera alanlarının çok yaygın bulunduğu Akdeniz sahil şeridinde oluşan donlar hem ufak boyutlu ve hemde kısa sürelidir.
GELENEKSEL SISTEMLERE SON
Seraların dondan korunması için kullanılan sistemlerin hemen hemen tümü mazot veya odun sobalarıdır. Bu geleneksel dondan korunma sistemlerinin seralarda dondan korunma için kesin bir alternatif olmadığını çiftçilerimiz bugüne kadarki tecrübeleri neticesi öğrenmişlerdir.
ISITMA MALİYETİ YÜKSEKTİR
Ayrıca, seralarda yapılan yetiştiriciliğin ısıtma maliyetinin oldukça yüksek olması son yıllarda çiftçilerimizi bir ümit arayışı içinde yepyeni bir dondan korunma sistemi olan yağmurlama sistemine yöneltmiştir.
BÜYÜK TASARRUF SAĞLAR
-Petrolün dövizle alındığı, ormanlarımızın gittikçe azaldığı ülkemizde; geleneksel dondan korunma sistemlerinin yerine yağmurlama sisteminin kullanılması suretiyle yapılabilecek olan tasarruf çok büyük boyutlardadır.
-Örtüaltı yetiştiriciliğinde yağmurlama sistemiyle dondan korunma gerek işçilikten tasarruf, gerekse sera içi havasının kirletilmemesi ve sera içi kullanım alanının artması açısından büyük faydalar sağlamaktadır.
TESİSİN PROJELENDİRİLMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
- -Mümkünse kuyu suyu kullanılmalıdır.
- -Rüzgar donlarının vuku bulabileceği yerlerde hakim yönündeki seraların başlarına birer yağmurlama başlığı ilave edilmelidir.
- -Belirli bir alanın sulanması için yeterli olan bir yağmurlama sisteminin; aynı alanın dondan korunması için yeterli olmayacağı unutulmamalıdır.
UYGUN YAĞMURLAMA BAŞLIĞI
- 3-4.5 atmosferlik işletme basıncında çalışabilen yağmurlama başlıkları tercih edilmelidir.
- Dondan korunma amacıyla kullanılan yağmurlama başlıklarının bir devrini 20 saniyeden daha kısa sürede tamamlaması gerektiği unutulmamalıdır.
- Soğuğun şiddeti ve süresine bağlı olarak yağmurlama başlığının işletme basıncı ve memesi ayarlanmalıdır.
- Kullanılan yağmurlama sistemi seranın her tarafını etkisi altına alıp, ıslatabilmelidir.
- Yüksek tünellerde plastik seraların örtü plastiğini sezon başında gergin olarak çekmeye özen göstermelidir.
BUZLANMAYA DİKKAT
- Özellikle yüksek plastik tünellerle plastik seralarda dış ortam sıcaklığı +2°C ye düştüğünde sistem çalıştırılmalı ve don tehlikesi tamamen geçinceye kadar devam etmelidir.
- Çok zayıf konstrüksiyonlu seralarda bu sistem kullanılmamalı; eğer kullanılıyorsa mini yağmurlayıcılardan sakınılmalıdır. Zayıf konstrüksiyonlu seralarda 6-8 cm den daha kalın buz teşekkülüne imkan verilmemeli, buz kalınlığı artıyorsa yağmurlamaya bir müddet ara verilmelidir.
Konu İle İlgili Dokümanlar
Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.
Bitki hastalıkları, bitki zararlıları, yabancı otlar, şifalı bitkiler, arıcılık, bayilik sınavı notları, bayilik sınavı soruları, online testler, kimyasal analiz yöntemleri, bitki besleme ve gübreleme, tarımsal destekler, peysaj ve süs bitkileri, kimyasal analiz yöntemleri, hijyen eğitimi, pest kontrol yöntemleri