Sebzelerde Görülen Önemli Virüsler

1-Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (Tomato Spotted Wılt Tospovirus)

Virüs thrips türleri ile aktif olarak taşınır. Domates yapraklarında bronzlaşma, kıvrılma, nevrotik çizgiler ve benekler oluşur. Yaprak sapı, gövde ve yeni gelişen sürgünlerde koyu kahverengi sürgünler gözlenir. Sürgün ucunda geriye doğru ölüm, bitkide tek yönlü bodurluk ve solgunluk tipik belirtisidir. Olgun meyve üzerinde açık kırmızı veya sarı alanlar gözlenir. Yapraklarda klorotik çizgili lekeler veya nekrotik noktalar görülür. Üretim alanlarında yabancı otla ve thripsle mücadele edilmelidir. 

2-Domates Mozayik Virüsü (Tomato Mosaic Tobamovırus)

Hastalık etmeni tütün mozaik virüsüdür. Hastalıklı bitki artıkları yabancı otlar, sigara ve tütün kırıntılarında yaşayışını sürdürebilir. Konukçularından mekanik olarak taşınır. Yapraklar üzerinde açık yeşil, sarı ve koyu yeşil renkte mozaik lekeler görülür. Yapraklarda kıvrılmalar görülür ve yapraklar esnekliğini kaybederek kırılgan bir yapı alır. Bitkilerde bodurluk oluşur. Yapraklarda mor renk oluşumu görülür. Yaprak ve meyvelerde uzun kahverengi çizgiler görülür. Şüpheli görülen bitkiler imha edilmeli, bakım işlerinden önce eller bol sabunlu suyla yıkanmalı, fidelik ve tarlada sigara ve tütün içilmemeli, bakım işlerinde kullanılan aletler % 5 hipolu suyla dezenfekte edilmeli, hasattan sonra bitki artıkları imha edilmeli, en az 2 yıllık ekim nöbeti uygulanmalı, sertifikalı tohum kullanılmalıdır. 

3-Hıyar mozayik virüsü (Cucumber Mosaıc Cucumovirus)

Hastalığın etmeni hıyar mozayik virüsü ve bu virüsün ırklarıdır. Hastalıklı bitki artıklarında ve yabancı otlarda yaşamını sürdürebilirler. Yabancı otlar virüsü belirti göstermeden yaşayabilir. Etmen yabancı ot tohumları, mekanik olarak ve yaprak bitleri ile yayılır. Hastalığın ilk belirtisi yaprak damar aralarındaki küçük yeşilimsi lekelerdir. Daha sonra bu lekelerin şiddetlendiği ve yayıldığı görülür. Bitkide bodurluk ve yapraklarında deformasyon oluşur. Yapraklar arasında görülen lekeler kabarcıklaşır. Benzer leke ve kabarcıklar meyvede de görülür. Bitkide kol atma yavaşlar ve meyvede şekil bozuklukları görülür. Hastalıklı bitkilerden tohum alınmamalı, hastalıklı bitkiler imha edilmeli, bakım işlerinden önce eller bol sabun ve suyla yıkanmalı, yabancı otlar temizlenmeli, sertifikalı tohum kullanılmalıdır.