• notifications1
  • menü

Bugün : 29 Mart 2024 Cuma

Azot yönetimi

Buğday azot alımı ve gübre uygulaması Buğdayın  gelişme  dönemini  azot alım miktarına  bağlı  olarak,  üç  döneme ayırmak  mümkündür.  Birinci  dönem, çıkıştan  kardeşlenmeye  kadar  olan süredir  ve  azot  alımı  düşüktür  (%5-20). Araştırmalar  buğdayın  azotu  en yoğun  olarak  kardeşlenme  ve başaklanma alındığını göstermiştir. Bu  dönemdeki  azot,  verim üzerine  direk  etkide  bulunan  kardeş sayısına  ve  başaktaki  tane  sayısına olumlu  katkıda  bulunmaktadır.

Kardeşlenme  dönemindeki  azot  eksikliği verim  potansiyeline  ulaşmayı engellemektedir. Şekil  1’de  görüldüğü üzere  üçüncü  dönem,  başaklanmadan hasada  kadar  olan  süredir  ve  bu dönemde azot  alımı  yavaştır.  Ancak  bu dönemdeki  gübreleme,  tane  büyüklüğü ve  protein  oranı  üzerinde  etkilidir. Buğday  bitkisinin  büyüme  ve  gelişme dönemlerinde  ihtiyaç  duyduğu  azotu zamanında  toprakta  hazır  bulundurmak gübrelemenin esas amacıdır. Bu nedenle, gübrelemeyi  gelişim  dönemlerine  göre yapmak,  azot  kullanım  etkinliğini arttırmaktadır. Önceki üretim döneminden kalan bitki artıklarının mineralizasyonu ve güçlü fide gelişimi  için,  ilk  azotlu  gübrenin  ekimle birlikte  ve  tohumla  temas  etmeden  10 cm  derine  gömülmesi  önerilmektedir.  Bu dönemde  uygulanacak  N,  toplam miktarın %5-20’lik kısmı yada  1.7-2.8  kg  da-1’dır. Bu dönemdeki verilen azot, verimi  etkilerken,  protein  oranı  üzerine  etkili olmamaktadır.

 

Kış  yağışı  düşük  ve  ağır bünyeli toprağa sahip  bölgelerde, gerekli gübrenin tamamı  bu dönemde  verilebilir. Ancak, bölünerek verilmesinin daha  faydalı olacağı  ve azot kullanım etkinliğini arttıracağı  yapılan  çalışmalarla  ortaya konulmuştur. İkinci  gübreleme  dönemi (kardeşlenme  ve  başaklanma  arası)  en fazla  azotun  alındığı  ve  verim  açısından en  önemli  dönemdir. Bahar döneminde tek gübreleme yapılacaksa, gübrenin tamamı sapa  kalma  döneminde yapılmalıdır.  Ancak,  bu  dönemdeki uygulamanın  ikiye  bölünmesi,  olumsuz çevre koşullarında faydalı olabilmektedir. Birinci kısım gübreleme  erken ilkbaharda,  ikinci kısım  ise geç  ilkbaharda yapılmalıdır.

 

Üçüncü  gübreleme  dönemi  ise çiçeklenme  dönemidir.  Uygulamalar yapraktan gübreleme şeklinde  yapılır.  Bu dönemde  gübreleme  için,  özel  alet ekipman  gerekli  olduğundan  ve uygulama  aşamasında  bitkilere  zarar verilebildiğinden,  çok  kullanılmasa da protein oranını  attırmada ve olası azot eksikliğini telafi etmek için,  uygun  dönemdir.  Başaklanmadan sonra,  bitki  sap  kısmından ve  bayrak  yapraktan  alınan örneklerde  yapılan N  analizleri  ile ekstra gübrelemeye  gerek  olup  olmadığı anlaşılabilmektedir.  Feekes’ büyüme dönemi  10.3’de,  bayrak  yaprakların  N içerikleri,  protein  oranı  hakkında  fikir vermektedir.  İstenen  protein  oranı düzeyinde değilse (bayrak yaprak N %4.2-4.3’den  küçükse,  Brown  ve  ark.,  2005), bu dönemde gübre ilavesi yapılabilir.  Azotlu  gübre  çeşitleri  ile  ilgili  yapılan bazı  çalışmalarda,  sızıntı,  yüzey  akışı vb. kayıplar  olmadığı  sürece,  verim   yönünden  önemli  farklılık  olmadığı belirtilmektedir. Yeterli  nemin  bulunmaması  gübrenin etkinliğini  sınırlandırabilmektedir.

 

 Toprakta  pH 7.3’den  büyük,  sıcaklık  yüksek,  toprak yüzeyinde  bitki  artıkları  bulunması  gibi problemler,  üre  ve  amonyum  nitrat gübrelerinde, kayıpları arttırabilmektedir. Üst  gübrenin  sabah  ya  da  aksam serinliğinde uygulanması, azotlu gübrenin yapraklara  verdiği  zararı  azaltacaktır. Azotlu  gübrenin  yüzeyden  uygulanması kolaylık  ve  herbisitlerle  beraber uygulanabilme gibi avantajlar  sağlasa da, buharlaşma  ile  azot  kaybı  olması  gibi dezavantajları vardır.

 

Azot gübrelemesi ve protein oranı ilişkisi Buğdayda tane verimi ve protein oranı yazlık ve  kışlık çeşit, genetik  özellik ile  sıcaklık, ekim sıklığı, toprak nemi gibi iklim  özelliklerine göre değişsede, en önemli etken toprakta kullanılabilir  azot  varlığıdır.  Verimi etkileyen yetişme koşulları, protein oranı üzerinde  de  etkilidir.  Yumuşak beyaz buğdayların protein oranı %10,  sert  buğdayların  %11-14  olması istenir  (Wysocki  ve  ark.,  2006).  Kırmızı sert  kışlık  buğdaylarda  protein  oranı  en az  %12.5, kırmızı  sert yazlık  buğdaylarda %14 olması, ekmeklik kalitesi bakımından önemlidir.  Sert  buğdaylarda  protein  oranını artırmak için, Şekil 3’de görüleceği üzere, maksimum  verim  için  gerekli  azot miktarından  daha  fazla  azotlu  gübre uygulanması gerekmektedir.  100  kg tane  verimi  için  2.6  ile  3.3  kg  da-1  N uygulandığında  maksimum  verim alınabilmekte  ancak,  elde  edilen buğdayın protein oranını %14’e çıkarmak için bu değerin  4.6-5.3 kg da-1  N arasında olması  gerektiği  belirtilmiştir.

 

BUĞDAY VE ARPADA GÖRÜLEN ÖNEMLİ BESİN ELEMENTİ NOKSANLIKLARI

Azot NoksanlığıNoksanlık belirtileri ilk (alt) çıkan yapraklarda en şiddetli olarak görülür. Yaprağın uç kısmından başlayarak yaprak kınına doğru yeşil renk yerine önceleri açık yeşil ve daha sonra sarımsı yeşil renk oluşur. Buğday bitkisinin boğum araları kısalır, kısa boylu bitkiler oluşur, daneler tam dolmaz, buruşuk kalır. Un randımanı ve kalitesi (ekmek veya makarna) azalır. Azot fazlalığından ise boğum araları uzar, rüzgar ve yağıştan yatma görülür, bitkinin su tüketimi artar, özellikle makarnalık buğdaylarda ve biralık arpada kalite azalır.

 

Fosfor NoksalığıGelişmenin ilk dönemlerinde ve özellikle kışı sert geçen yörelerde daha çok görülür. İlk çıkan yaşlı (alt) yapraklarda damar aralarında mavimsi yeşil ve daha ileri sahalarda Erguan (morumsu ) rengi meydana gelir. Tohum bağlama azalır ve verim çok düşer.

 

Potasyum NoksanlığıÇok kumsal ve hafif bünyeli topraklar hariç noksanlık belirtisi fazla görülmez. Noksanlık belirtileri Azot ve fosforda olduğu gibi önce yaşlı (alt) yapraklarda görülür. Yaprağın uç kısmından itibaren damar araları sararır daha ileri safhalarda kahverengine dönüşerek yaprakların uç kısmı kurur.

 

Çinko NoksanlığıNoksanlık belirtileri sapa kalkma döneminde daha belirgin olarak ortaya çıkar. Genç (tepe) yapraklarda damar aralarında küçük açık sarı yeşil danecikler halinde noksanlık belirtileri görülür. Bazı hallerde yapraklar daralır ve küçük kalır, verim çok azalır.

x
Bu konu hakkındaki sorularınızı ya da görüşlerinizi bu alana yazabilirsiniz!

(89080 kodunu soldaki kutucuğa yazın!)

Buğdayda Azotlu Gübrelemenin Önemi Nelerdir?

Buğdayda Azotlu Gübrelemenin Önemi Nelerdir?

Azot yönetimi Buğday azot alımı ve gübre uygulaması Buğdayın gelişme dönemini azot alım miktarına bağlı olarak, üç döneme ayırmak mümkündür. Birinci dönem, çıkıştan kardeşlenmeye kadar olan süredir ve azot alımı düşüktür (%5-20). Araştırmalar buğdayın azotu en yoğun olarak kardeşlenme ve başaklanma alındığını göstermişti...

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi