Topraksız Tarımın Seracılıkta Yaygınlaşmasının Nedenleri Nelerdir?

Topraksız tarımı gerektiren nedenleri toprak kaybı; toprak yorgunluğu; hastalık, zararlı ve yabancı ot sorunu; aşırı gübre tüketimi; su tüketimi şeklinde sıralamak mümkündür.

1.Toprak Kaybı: Hızlı nüfus artışı ve bu nüfusun besin ihtiyacının karşılanması için tarım yapılacak toprakların yetersiz kalma ihtimali vardır. Çünkü normal tarım topraklarının bulunmadığı çöllerin hakim olduğu ülkelerde; ülkemizin Akdeniz sahillerindeki meyilli-taşlı arazilerde teraslama yaparak taşıma toprakla tarım yapılmaya çalışılan yerlerde; erozyon, çoraklaşma ve tarım topraklarının yerleşim ve turizm alanlarına ayrılan alanlarda toprak yetersiz kalmaktadır.

2.Toprak Yorgunluğu: Seralarda aynı ürünün arka arkaya uzun yıllar yetiştirilmesi toprak yorgunluğuna neden olmakta bu ise verimliliği düşürmektedir. Toprak yorgunluğuna çözüm olarak, toprak değişimi ve yetiştirilecek üründe değişiklik yapmak (ekim nöbeti) gibi yöntemler kullanılabilirse de; bu tür uygulamalar üreticiler için fazla pratik olmadığı gibi fazla ekonomik de değildir. Üstelik modern tarımda alınan tüm önlemlere rağmen, verim ve kalitede istenilen boyutlarda artışlar kaydedilememektedir.

3.Hastalık, Zararlı ve Yabancı Ot Sorunu: Serada sıcaklık, nem yüksek olduğu ve havalandırma az olduğu için hastalık ve zararlılar kolaylıkla üremektedir. Serada hastalık ve zararlılar yağmur, don gibi etmenlerle yok edilememektedir.

Yoğun tarımın yapıldığı ve sürekli aynı ürünün yetiştirildiği yerlerde bağışıklık kazanan ve üretimde önemli sorunlara neden olan hastalık, zararlı ve yabancı otlarla kontrolde modern tarımda ilaçlı mücadele yapılarak ilerlemeler kaydedilmiş olunmasına karşın tam bir kontrol sağlanamadığı gibi, sağlığa zararlı ilaç kullanımı özellikle dışa ürün satımında sorunlara neden olmaktadır.

Serada sürekli aynı tür yetiştirildiğinden toprakta toprak yorgunluğu, hastalık etmenleri ve nematod artışı olmaktadır. Solarizasyon ile toprak 1.5 ay boş kalmaktadır. Buharla sterilizasyonun maliyeti yüksektir. Metil bromid ozon tabakasına zarar vermekte, hem toprakta hem de yer altı suyunda Brom birikimine yol açmaktadır. Bu nedenle kullanımı dünyada yasaklanmıştır.

4.Aşırı Gübre Tüketimi: Topraklı tarım yapılan alanlarda ve özellikle seralarda yoğun üretim girdilerinden birisi bitkilerden daha çok verim ve kalite elde etmek için gübre kullanımıdır. Bu durumun ileride gübre açığına neden olabileceği gibi toprak, su ve çevreyi de kirletmektedir.  Serada yapılan yetiştiricilikte yağmur toprağı yıkayıp toprak tuzunu alamadığından serada toprak tuzu artmaktadır.

5.Aşırı Su Tüketimi: Topraklı tarım yapılan alanlarda, verilen suyun bitkilerce kullanılan miktarını saptamaktaki güçlükler (toprağın derinliklerine sızması ile toprak ve bitkiden buharlaşma ile kaybolması sonucu) nedeniyle bitkileri sulamak için kullanılan su tüketimi topraksız tarımda kullanılanın 4-5 katı olabilmektedir.

6.Enerji ve İşgücü Tasarrufu: Topraklı tarımdaki tüm kültürel uygulamalar için işgücü gereklidir. Toprağın işlenmesi, ekim-dikime hazırlanması, çapalanması, sulamaya elverişli hale getirilmesi, sterilizasyonu, bitkilerin gübrelenmesi, yabancı ot kontrolü gibi işlemler nedeniyle işgücü gereksinimi bir hayli fazladır. Başta traktör ve bağlantı ekipmanları olmak üzere birçok alet ve ekipmanın çalıştırılması için bir hayli enerjiye gereksinim bulunmaktadır.

Topraksız tarım ile bitkisel yetiştiricilik için uygun olmayan topraklarda (kayalık alanlar gibi) yetiştiricilik yapılabilmektedir. Bitki kontrollü beslenebilmekte, bitki gelişimi ve ürün kalitesi artmaktadır. Su kullanım etkinliği artmaktadır. Suyu daha az kullanıp sudan tasarruf sağlanmaktadır.