Armillaria Çürüklüğü Hastalığı (Armillaria tabescens)

Armillaria Çürüklüğü

(Armillaria tabescens)

Hastalık etmeninin genel özellikleri:

Armillaria tabescens (Scop.) Dennis, Orton & Hora=Clitocybe tabescens (Scop.) Bres. fungal hastalik etmenleri dünyanin sıcak ve tropikal bölgelerinde bulunmaktadir. Bu fungal hastalik etmenlerinin konukçulari arasinda; agaçlar, çalimsi bitkiler, baglar ve orman ürünleri ve bir çok süs bitkisi yer almaktadir. Hastalık etmeni konukçulari üzerinde parazit ya da ölü odunsu dokularda saprofit olarak yasamaktadir. Hastaliga neden olarak bilinen en yaygin türlerinden biri Armillaria mellea' dir. Hastalik etmeni parazit olarak ölümcül odun çürümelerine ve gelismenin zayiflamasina neden olmaktadir. Rakabet, zararlilar ya da kötü iklim kosullari ile zayiflayan agaçlari infekte eder ve öldürür. Hastalik etmeni ayrica saglikli bitkileri de infekte edebilmektedir. Hastalik etmeni bir çok isimle bilinmesine ragmen, genel olarak çürüklük etmeni olarak adlandirilmaktadir. Hastalik etmeninin sporlari hava kökenli olmasina ragmen hastaligin yayilmasinda çok önemli bir rol üstlenmez. En yaygin olarak hastalik etmeni fungal etmenin rizomorflari tarafindan infektelenir. Bu yapilar ya tasinma ya da gelisen köklerin temasi ile hastalik etmeni agaçlari infekte etmektedir. Hastalik etmeni 50 yil gibi uzun süreler toprakta canli kalabilir ve bundan dolayida mücadelesi oldukça zordur. 

Armillaria tabescens 

Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):

Infektelenen agaçlarin karekteristik özellikleri; fungal etmenler genelde bitkilerin kök bölgesine yerlesir ve hastalik etmeni agaçlarin topraga yakin yerlerinde gerçek mantarimsi yapilari ortaya çikmadan ya da kök bogazi veya topraga yakin kök kisimlari etrafinda hastalik belirtileri açik olmayincaya kadar, hastaligi belirlemek oldukça zordur. Kök çürüklügü sonuçu bitkilerin yapraklarinda küçülme, sari, daha sonra kahverengiye dönme gibi renk degisikligi, dallarda geriye dogru ölümler, ve sürgün ve yesil aksamlarda genel olarak bir azalma seklinde hastalik belirtileri ortaya çikmaktadir. Daha küçük, asiri bulasik ya da zayif agaçlar üzerinde kök belirtileri daha çabuk ortaya çikar, bunlarin yesil aksamlarinda renk degisikligi görülür ve agaçlar bir kaç yil içerisinde ölmektedir. Çamgillerin gövdesinde hastalik ortaya çiktiginda, infektelenen bölge genisler ve bol miktarda bitkinin reçine salgilamasina neden olur. Diger bitkilerde ise infektelenen gövdelerde çökme kanserleri görülür ve buradaki kabuk yumusak bir dokuya dönmektedir. Hastalik etmeni bu bölgelerde varsa, infeksiyonu kaplayan kabuk dokusu kaldirildigi zaman fungal etmenin karekteristik beyaz misel parçalarini ya da rizomorflari (bu yapilar odun ve kabuk arasinda gelisen fungal bir yapidir) görmek mümkündür. Rhizomorf yapilari düz, siyah ile kirmizi kahverengi renkli ve 5 mm genisliginde bir yapidir. Bu yapi sert koyu bir dis tabakaya ve beyaz bir iç tabakaya sahiptir. Rhizomorflar taprakta da gelisebilir. Hastalik etmeni bu yapilardan gerçek mantarimsi yapilarini olusturmaktadir. Bunlar hastaligin varligini kesin olarak ortaya koymaktadir. Mantarlar infekteli agaçlarin köklerine yakin yerlerde görülmektedir. Bu yapilar erken ilkbahar ile geç sonbaharda ve nemli avalarda üretilmektedir. 

Mücadelesi 

Kültürel mücadele

• 1. Bitkilerin ya da agaçlarin zayif düsmelerini engellemeli, özellikle zararli kabuk böceklerine karsi mücadele yapilmali.
• 2. Bulasik alanlarda dayanikli agaçlarin ya da diger bitkilerin tercihi yapilmali ve yetistirilmeli.
• 3. Bitkilerin kök bölgesinin havalanmasi saglanacak sekilde bahçe tesis edilmeli. 
• 4. Agaçlarin altinda bulunan ve nemin tutumasini saglayan yabanciotlar ile mücadele edilmeli.

Kimyasal mücadele

Hastalik etmeninin görüldügü agaçlarin kök bölgesindeki infekteli bölge temizlenir ve ilaçlanabilir.