Buğdayda Üst Gübreleme Nasıl Ve Ne Zaman Yapılmalıdır?

Buğdayda Üst Gübreleme

Üst Gübreleme, buğdayın kardeşlenme başlangıcından başaklanma ve hatta dane dolum dönemine kadar yapılan gübrelemedir. Üst gübrelemede esas olarak buğday ve diğer tahıllara azot verilir. Azotlu gübreleme tahılların verim ve kaliteleri yanında hastalık ve zararlılar ile olumsuz iklim koşullarına dayanıklılığı üzerinde çok etkilidir.

Araştırmalara göre genellikle buğdaya kuru şartlarda 8-10 kg/da, sulu şartlarda ekmeklik buğdaylara 12-16 kg N/da, makarnalık buğdaylara ise 14-20 kg N/da azot uygulanması önerilmektedir. Bu azotun taban gübrelemesinde 3 kg/da'nın verildiği kabul edilirse üst gübrelemede kuru şartlarda 5-7 kg N/da, sulu şartlarda ekmeklik buğdaylara 9-13 kg N/da, makarnalık buğdaylara ise 11-17 kg N/da uygulanması gerekir. Bu azot kuru şartlarda bir defada, yağışı yeterli olan veya sulama yapılan yörelerde ise eşit parçalar halinde en az iki defada yapılmalıdır.

Kuru şartlarda azotun tamamı erken ilkbaharda üre gübresi şeklinde verilmelidir. Sulu şartlarda üst gübrelemesi ile verilecek azotun ilk parçası erken ilkbahar veya kardeşlenme döneminde üre gübresi, geriye kalanı ise sapa kalkma veya başak oluşturma döneminde amonyum nitrat (%33 N) gübresi şeklinde verilmelidir.

Ayrıca buğdaya özellikle de makarnalık buğdaylara üst gübreleme ile verilecek azotun yaklaşık 2-4 kg/da'ı çiçeklenmeden sonra süt olum veya dane dolum döneminde verilirse dane protein oranının ve glüten indeksi değerinin artışına çok önemli düzeyde katkı sağlamasının yanında danede dönme oluşumu önlenir veya önemli düzeyde azaltılabilir. Bu dönemde uygulanacak 2-4 kg/da azot üre gübresi şeklinde (5-10 kg Üre/da) sulama suyu ile sulamanın son 15-20 dakikasında veya pülverizatör ile yapraktan püskürterek verilebilir.

Toprakta noksanlığı olmasına rağmen ekim öncesi veya esnasında topraktan çinko uygulaması yapılmamış ise topraktan uygulama kadar yararlı olmamakla birlikte yapraktan püskürtülecek çinko sülfat uygulaması kardeşlenme döneminden itibaren 15-20 gün aralıklarla 2-3 defada yapılmalıdır.

Yapraktan uygulamada % 0.2 çinko sülfat (100 litre suda 200 gram çinko sülfat ve 500 gram üre eritilip, biraz yayıcı ve yapıştırıcı madde ilave edilerek hazırlanabilir) içeren çözeltiden bitkilerin yaprakları tamamen ıslanacak (20-30 L/da) kadar verilir.

Bor noksanlığı olan topraklarda çiçeklenme döneminden 10-15 gün önce %0.15 Etidot-67 (100 litre suda 150 gram Etidot-67 eritilip, biraz yayıcı ve yapıştırıcı madde ilave edilerek hazırlanabilir) içeren çözeltiden bitkilerin yaprakları tamamen ıslanacak (20-30 L/da) kadar verilir. Yapraktan azot, çinko ve bor uygulamaları zirai mücadele ilaçları ile birlikte de yapılabilir. Yapraktan uygulamalar akşamüstü güneş batımına yakın zamanda yapılmalıdır.