• notifications1
  • menü

Bugün : 29 Mart 2024 Cuma

Kafein Tayini

Giriş

Kafein, kola cevizi, kahve, çay, kakao çekirdeği, mate gibi 63 tür bitkinin meyvesi, tohumu ve yaprağında doğal olarak bulunan bir alkaloiddir.  Bulunduğu kaynağa göre guaranin, matein, tein gibi isimler alır. 

 

Kafein kısa dönemde, vücudun enerji seviyesinin artmasına, uyanık ve dinç olmaya, keyif ve rahatlık hislerinde artışa neden olur.  Ayrıca, kan basıncını artırır, nabzı hızlandırır, kas hareketlerini yavaşlatır, kan damarlarını daraltır, nefes almayı kolaylaştırır ve mide asit seviyesini yükseltir.  Bu durum, vücudun stres altında verdiği tepkilere yakındır.  Beyne giden kan damarlarının daralması beyne giden kan akışını azaltır ve beynin bunu bir tehdit olarak algılamasını ve vücudu korumak için atağa geçmesini sağlar.  Bu durum, uykunun ertelenmesine, stres hormonlarının yükselmesine ve böylece insana kısa süreli bir mutluluk ve keyif halinin sağlanmasına neden olur. Kafein devamlı ve düzenli olarak kullanıldığında, uzun dönemde bağımlılık oluşturur.  

 

Ruh hali üzerine olan olumlu etkileri (keyifli ve mutlu olma hali, enerjik ve aktif hissetmek, sosyalliğin artması vb.) alınan kafein miktarına ve alan kişinin kafeine olan bağımlılık ve bağışıklık derecesine bağlı olarak değişmektedir.  Yüksek miktarlarda alınan kafein tedirginlik, huzursuzluk, hızlı kalp atışı ve mide asitlerinde çoğalma gibi olumsuzluklara neden olmaktadır.  Düzenli olarak kullanılan kafeinin kesilmesi baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik, uykusuzluk/uykulu olma hali, konsantrasyon eksikliği, huzursuzluk, sinirlilik gibi yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur.  Günlük kafein alımı vücut ağırlığı başına 192 mg’ı bulduğunda ise öldürücü etki göstermektedir.  Kafeinin vücuttaki bu etkileri göz önene alındığında gıdalardaki miktarları oldukça önemli bir konudur. 

 

Besinlerdeki kafein miktarı besinin hazırlanmasına, üretim yöntemine ve tüketim miktarına göre değişir.  Kafein kola gibi pek çok alkolsüz içeceğin temel bileşenlerinden biridir.  Bu içeceklerdeki kafein ya kolada olduğu gibi kullanılan hammaddeden kaynaklanır ya da katkı maddesi olarak ürün bileşimine ilave edilir.  İçeceklerde bulunan kafein miktarı yasalarla sınırlandırılmış olup son düzenlemelerle 150 mg/L den az kafein içerenler düşük kafeinli; 150-320 mg/L düzeyinde kafein içerenler ise yüksek kafeinli olarak sınıflandırılmıştır.  Aşağıda bazı gıdaların kafein içerikleri verilmektedir.  

 

Gıda

Ürün Formu

Kafein (mg/ L-mg/kg)

Çay

Bütün türleri

263

Kahve

Filtre veya süzülmüş

526-605

Çözülebilir

395

Kola içecekleri

Normal veya şekersiz

33-212

Enerji içecekleri

Bütün türleri

112-348

Çikolata

Parça

110-710

Çizelge1:  Bazı gıda ürünlerinin içerikleri kafein miktarı

 

Kolalı içecekler için giderek artan kafein ihtiyacı, günümüzde genellikle sentetik yöntemlerle karşılanmakta ise de, tarıma dayalı ülkelerde çay ve çay atıklarından kafein üretimi, proses maliyetinin düşük olması nedeniyle giderek önem kazanmaktadır. Dünya kafein üretiminin %45'i doğal kaynaklardan (dekafeinize kahve üretiminden ve çay atıklarından) geri kalan kısmı ise sentetik yollardan elde edilmektedir. Dünya kafein tüketiminin %70'e ulaşan kısmı kolalı içeceklerde, geri kalan kısmı ilaç sanayinde kullanılmaktadır.  Ülkemiz kafein ihtiyacının tamamı ithalatla karşılanmaktadır. Gerek ilaç sanayinin gelişmesi gerekse soğuk içeceklerin üretim ve tüketimindeki artışlarla ithal edilen kafein miktarı devamlı yükselme göstermekle beraber yıllık yaklaşık 50 tondur. 

 

Spektrofotometrik Olarak Kafein Miktarının Tayini

Yöntemin Prensibi

Bazik ortamda ekstrakte edilen kafeinin asidik ve bazik iki kolonda selektif olarak arıtılmasından sonra, 276 nm dalga boyundaki absorbansının ölçülmesi esasına dayanır.

 

Kullanılan Malzemeler

  • Spektrofotometre
  • Spektrofotometre küveti 
  • Mezür (100 mL)
  • Balonjoje (100 mL)
  • Pipet (5,10 mL)
  • Beher (250 mL)
  • Cam Kolon
  • Cam Yünü
  • Terazi 
  • Su Banyosu


Kullanılan Kimyasallar

  1. Amonyum hidroksit (NH4OH) çözeltisi (% 25 m/v)
  2. Sülfürik asit (H2S04) çözeltisi, 4 N
  3. Sodyum hidroksit (NaOH) çözeltisi, 2 N
  4. Dietil eter (C2H5)2O
  5. Kloroform (CHCl3)
  6. Celite 545

 

Stok kafein çözeltisi: 100 mg kafein, 100 mL lik ölçülü balonda bir miktar kloroform ile çözülür ve işaret çizgisine tamamlanır. Çözelti 1mL sinde 1 mg kafein ihtiva eder.

Standart Kafein Çözeltisi:Stok kafein çözeltisinin 10 ml si 100 mL lik bir ölçülü balona aktarılır ve kloroform ile işaret çizgisine tamamlanır. Standart kafein çözeltisi 1 mL sinde 0,1 mg kafein ihtiva eder. 

 

Deneyin Yapılışı

Numune hazırlama :

Öğütülmüş ve homojen hale getirilmiş 1 g numune 40 ml % 50 lik NH4OH çözeltisi ile su banyosunda 5 dakika ısıtılır.  Seyreltilmiş NH4OH ile balon jojede çözelti hacmi 100 ml ye ayarlanır.  Bundan pipetle 5 ml alınarak içinde 6 g Celite 545 bulunan 100 ml lik bir behere konulur ve karıştırılır. Diğer taraftan aşağıda belirtilen şekilde iki kolon hazırlanacaktır:

 

a) Asit kolonu : 25 mm x 250 mm lik bir cam kolonun dibine cam yünü yerleştirilir. Celite- H2SO4 karışımı (3 g Celite 545 ve 4 mL 4 N H2SO4) ile kolon doldurulur. Vakum uygulanarak kolon dolgu materyalinin yerleşmesi sağlanır ve en üste tekrar cam yünü konularak kolon hazırlanır.

 

b) Baz kolonu : Baz konu asit kolonuna benzer şekilde hazırlanır kolon dolgu materyali olarak  Celite-NaOH karışımı (3 g Celite+ 2 ml 2 N NaOH) kullanılır.

Bazik kolon asidik kolonun üzerine monte edilir.  Numune-Celite karışımı bazik kolona aktarılır.  Beherin içine 1 g kuru Celite 545 konularak beher çalkalanır ve kolona aktarılır.  Su ile doyurulmuş 150 mL eter bazik kolona verilir ve oradan asidik kolondan geçirilir, atılır. Sonra sadece asit kolondan 50 mL daha su ile doyurulmuş eter geçirilir ve atılır.

 

 Asit kolonun altına 50 ml lik bir ölçülü balon konulur ve 48 mL su ile doyurulmuş kloroform (CHCI3), asit kolondan geçirilir ve işaret çizgisine kadar su ile tamamlanır.  Balon jojeden spektrofotometre hücresine aktarılır ve kloroforma karşı 276 nm de absorbans okunur.  50 mL lik ölçülü balonlara standart kafein çözeltisinden 2.5, 5.0 ve 7.5 ml alınarak işaret çizgisine kadar kloroformla tamamlanır ve absorbansları okunur.  Bu çözeltilerin konsantrasyonu yatay eksene, okunan absorbans değerleri dikey eksen, üzerinde işaretlenerek kalibrasyon eğrisi çizilir.  Kalibrasyon eğrisinde, örnek çözeltisi için okunan absorbansa karşı gelen kafein konsantrasyonu ve bundan da numunedeki kafein konsantrasyonu bulunur.

x
Bu konu hakkındaki sorularınızı ya da görüşlerinizi bu alana yazabilirsiniz!

(31930 kodunu soldaki kutucuğa yazın!)

Kafein Tayini Analizi Nasıl Yapılır?

Kafein Tayini Analizi Nasıl Yapılır?

Kafein Tayini Giriş Kafein, kola cevizi, kahve, çay, kakao çekirdeği, mate gibi 63 tür bitkinin meyvesi, tohumu ve yaprağında doğal olarak bulunan bir alkaloiddir. Bulunduğu kaynağa göre guaranin, matein, tein gibi isimler alır. Kafein kısa dönemde, vücudun enerji seviyesinin artmasına, uyanık ve dinç olmaya, keyif ve rahatlık hislerinde...

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi