• notifications1
  • menü

Bugün : 28 Mart 2024 Perşembe

Kenevir

Tohumları (botanik olarak meyvesi), % 30-35 oranındaki yağ içeriğiyle, yumuşak sabunların (arap sabunu) yapımında geniş ölçüde kullanılan kenevir yağının çıkarılmasında kullanılmaktadır.  Kenevir tohumları (çedene) ayrıca, çerez olarak yendiği gibi; kuş yemi olarak da kullanılmaktadırlar. Kenevir tohumu küspesi, et ve iş hayvanlarının beslenmesinde kullanılmakla beraber, kabuk artıklarını da içermesi nedeniyle orta derecede bir kaliteye sahiptir.

  • Takım : Urticales
  • Familya : Cannabinaceae
  • Cins : Cannabis

 

Kenevir sistematik bakımdan şu varyetelere sahiptir; Cannabis sativa var. vulgaris L. (Kültürü yapılan kenevir) Cannabis sativa var. indica Lam. (Hint keneviri) Cannabis sativa subvar. gigantica (Dev cüsseli kenevir) Cannabis sativa var. ruderalis (Yabani kenevir) Kültürü yapılan kenevir bitkisi diploid yapıda ve 20 kromozomludur.

Kenevir

Kültürü yapılan kenevirin, (1) Kuzey Rusya-Finlandiya, (2) Orta Avrupa, (3) Güney Avrupa-Küçük Asya ve (4) Hint (narkotik) olmak üzere 4 eko tipi mevcuttur.

 

Tarihçesi

Kenevir, Hazar ve Himalayalar'dan Çin ve Sibirya'ya kadar uzanan geniş bir alandan köken almıştır. Kenevir büyük bir olasılıkla, gıda kaynağı olmayan en eski kültür bitkilerinden birisidir. Kuzey, Kuzey-doğu Çin ile Doğu Sibirya'nın ilk sakinlerinin kullandığı yegane liftir. Bu bitki Çin'de, muhtemelen, en az 4500 yıl önce yetiştirilmeye başlanmıştır ve liflerinin kullanılışının bilindiğini gösteren kayıtlar, Neolitik (Cilalı taş) devirlere kadar ulaşmaktadır. Tarihi kayıtlar, kenevirin batı Asya ve Mısır'a Milattan 1000-2000 yıl önce ulaştığını; Avrupa'ya da Milattan 1500 yıl önce İskitler tarafından götürüldüğünü; daha sonra Akdeniz kıyılarında yerleştiğini göstermektedir. Milattan 700-800 yıl öncesine ait kenevir liflerinin, Anadolu'da bulunduğunu gösteren kayıtlar da mevcuttur. Kenevir M.S. 500 yılından itibaren Avrupa'da önemli bir lif bitkisi olmuş; 1632'de A.B.D.'ne ulaşmıştır.

Kenevir

Kenevirin narkotik özellikleri, Hindistan'da Milattan 1000 yıl kadar önce bilinmekle beraber; Roma medeniyeti sırasında, Akdeniz çevresinde de tanınmaktaydı. Cannabis cinsine, Cannabis sativa'dan başka türlerin de dahil edilmiş olmasına rağmen, monotipik gözüyle bakılır, ve açık bir tür-içi sınıflama (alttür veya varyete ayırımı) tanımlanmış değildir. Kenevir, yabancı döllenen bir bitkidir ve doğrudan doğruya "açık döllenen yabani bir atadan" türemiştir. Bugün, gerçek anlamda yabani kenevir populasyonunun, dünyanın herhangi bir yerinde mevcudiyetine ait herhangi bir kayıt bulunmamaktadır ve muhtemelen böyle bir populasyonda yoktur. Kültür alanlarından kaçak olarak türemiş ve yabancı ot halinde yetişmeye başlamış olan, yaban formlarla kültür formları arasında karşılıklı karakter değiş tokuşu olmaktadır.

 

Bitkisel özellikleri

Kenevir, ince ve dik gövdesiyle az veya çok dallanabilen tek yıllık, otsu bir bitkidir.

– Kök, – Sap ve dallar, – Yaprak – Çiçek, – Meyve, – Tohum

 

Kenevir Kökü

Kenevirin kök sistemi, ana bir kazık kök ile bundan çıkan ikincil ve yan köklerden oluşmaktadır. Kazık kökler uygun nem ve toprak koşulları altında 4 m derinliğe kadar ulaşabilir. Kök sistemi, toprağın 15-20 cm altından itibaren ağ şeklinde yayılmıştır. Kenevir sapları sert, otsu bir yapıya sahip olup beyaz olan odun kısmını, yeşil bir kabuk sarmıştır.  Yetiştiği çevreye ve çeşidine bağlı olarak çapı 4-20 mm arasında, uzunluğu ise 1-16 m arasında değişebilmektedir. Boy, erkek kenevirlerde dişilere göre daha uzundur. İlk gelişme döneminde usareli olan kenevir sapları, yaşlandıkça odunlaşmaktadır. Sapın kesiti, hypocotyl kısmında yuvarlak, bunun üstünde dört, daha yukarda ise altı köşelidir. Hatta 4 köşenin herbiri üçer çıkıntı meydana getirerek, sapın üst kısımlarında 12 köşeli bir hal almasına ve bitki sapının da boydan boya oluklu bir görünüm kazanmasına yol açar. Dipte içi odun kısmıyla dolu olan sap, yukarıya doğru çıkıldıkça özle dolu duruma geçer ve nihayet, ortası boş bir hal alır.

Kenevir

Kenevir Meyvesi

Kenevir meyvesi, yeşilimsi-kahverengi bir cevizciktir (achene). Cevizcik içerisinde bulunan tohum endospermik olup, embriyo, meyve içerisinde kıvrılmış durumdadır. Tek tohum içermesi, kabuğunun sert ve açılmaz olması nedeniyle cevizcik, kenevirin yetiştirilmesinde tohumluk olarak kullanılır ve pratiktede kenevir tohumu olarak adlandırılır.

 

Kenevir Tohumu

Uzunluğu 4.0-6.0 mm; genişliği 3.0- 3.5 mm arasında olan kenevir tohumunun 1000 tane ağırlığı, ülkemizde, 12-30 g arasında değişir. Diğer ülkelerde daha yaygın olan değişim sınırları ise 14-22 g'dır. Tohumun bünyesinde % 30-35 yağ, % 22-23 protein ve % 21 civarında da karbonhidrat bulunur.

Kenevir Tohumu

Kenevirin İklim İstekleri

Kenevir bitkisi lif üretimi için 4 aylık, tohum için ise 5 aylık bir yetişme süresine ihtiyaç duymaktadır. Hafif donlara karşı dayanıklı olan kenevir, özellikle Karadeniz gibi yağışlı ve nemli bölgelerimizde iyi bir lif ürünü verir. Yağışı yetersiz olduğu yerlerde de, sulamak suretiyle, lif üretimi mümkündür. Lif üretimi için ılıman bir iklim ve yağışların mevsim içerisinde muntazam dağılması gerekir. Yüksek sıcaklık ve kurak, kenevirin olgunlaşmasını hızlandırarak lif verimi ve kalitesinde düşüşe neden olmaktadır.

 

Kenevir Hasadı

Kenevir, genellikle 4-5 aylık bir yetişme dönemi sonunda, çiçeklenmeye ulaştığında veya tohumları olgunlaştığı zaman, hasat edilir. Kenevirin iki evcikli olması, erkek ve dişi bitkilerinin farklı zamanlarda olgunlaşması nedeniyle, hasat zamanının kararlaştırılmasında bazı zorluklar ortaya çıkmaktadır. Erkek bitkiler lif üretimi için, çiçek tozlarını döktükten (bu devrede, erkek bitkiler sallandığında bir toz bulutu görülür) 5-10 gün sonra olgunlaştıkları halde;  Dişi bitkilerde tohumların ermesi için 4-5 hafta daha beklenmesi gerekir

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi