Demir Sülfat Gübresi Nedir?

DEMİR SÜLFAT Halk dilinde'Karaboya, Saçıkara, Saçıkıvrız, Şıbılık' olarak adlandırılan ve demir noksanlıklarının giderilmesinde en çok kullanılan demirli gübre Demir Sülfattır. Toprakta hemen hemen her zaman demir vardır fakat bitkilerin alamayacağı formda olabilir. Demir yıkanmayla kaybolur ve toprağın alt tabakalarında tutunurlar. Bu nedenle Demir Sülfat gübresinin toprağa takviye edilmesi ile topraktaki demir eksikliği giderilir. Bu şekilde Demir Sülfat kullanımıyla bitkilerin kolaylıkla demir eksikliğini giderebileceği bir toprak formu oluşturmak mümkündür.

Demir Sülfat bünyesinde %17-20 arasında demir içermektedir. Ayrıca bitkinin gelişmesi için mutlaka gerekli olan Kükürt, Çinko, Bakır ve Mangan gibi diğer besin maddelerini de bünyesinde bulundurulmaktadır. Demir Sülfat açık mavi yeşil renkte kristal yapılı inorganik bir gübredir.

 Demir Sülfat Neden Kullanılmalıdır?

• Demir Sülfat'ın piyasada diğer gübre çeşitlerine göre çok daha ucuz olarak temin edilebilir olması.
• Bitki gelişmesi için mutlaka gerekli olan Demir, Kükürt, Çinko, Bakır ve Mangan gibi elementsel besin maddelerini içinde bulundurması
• Uygulandığı alanlarda uygun şartlarda hemen eriyerek bitkiler tarafından kolayca alınması. Bitkilere yeşil rengi veren ve fotosentez (bitkinin besin yapması) olayının gerçekleştiği klorofil pigmentinin yapısında rol alması
• Kullanıldığı bitkilerin daha canlı ve dirençli olması sağlar. Bitkilerin çiçek açmasında, meyve tutmasında, büyüme ve renk oluşumlarında fizyolojik olumlu etkiler yapması.
• Bütün bitkilerde erken olgunlaşmasını hasattan sonra da nakliye ve depolama sırasında dayanıklılığın artması Demir Sülfatın direk toprağa verildiği gibi çözelti formunda da yapraklara püskürtülerek uygulanabilir olması.

 Demir Sülfat Kullanıldığı Alanlar

• Her türlü meyve ve sebze bahçelerinde
• Arpa ve Buğday üretiminde
• Pamuk, Mısır, Çeltik ve Ayçiçeği yetiştiriciliğinde
• Çiçekte ve süs bitkisi seralarında
• Kavun, Karpuz ve Salatalık yetiştiriciliğinde
• Çilek ve Muz yetiştiriciliğinde
• Bağa(asma) yetiştiriciliğinde
• Park, bahçe düzenleme alanlarında ve çim sahalarında

 Demir Sülfat Faydaları

• Bitkilerde fotosentez için gerekli olan klorofil pigmentinin artmasını hızlandırarak bitkinin daima yeşil ve sağlıklı olmasını sağlar.
• Bitkilerde optimum büyümeyi ve gelişmeyi sağlar.
• Bitkilerde büyümeyi hızlandırır.
• Hastalık ve karşı bitkilerde dirençli olmasını sağlar.
• Çiçek meyve ve salkım silkmelerini önler ve döl tutumunu arttırır.
• Toprakta ve bitkide mantar  ve diğer hastalıkların oluşmasını önleyici bir etki yapar.

 Demir Sülfat Kullanım Şekli

Demir sülfat yılda bir defa kullanılmalıdır ve fazla kullanımdan kaçınılmalıdır.

Uygulama dozu olarak tarla topraklarında noksanlık derecesine ve bitkinin çeşit durumuna göre dönüme 50 kg kullanılması uygundur.

Yetişkin meyve ağaçlarında tam verim çağında ağaç başına ağaç yaşına göre 500 gr ila 2 kg demir sülfat verilebilir. Meyve ağaçlarının gübrelenmesi ağaç tacı altında açılarak çukurlara gömülerek veya çapa ile toprağa karıştırılarak yapılır.

DEMİR SÜLFATIN TOĞRAĞA UYGULAMA YÖNTEMLERİ

1-    Sarılık görülen bireysel ağaç uygulamalrında ve küçük mekanlarda sonbaharda ya da erken ilkbaharda toprak uygulamaları yapılabilir.

2-    Büyük alanlarda bütün bir alana kükürt-demir sülfat uygulamaları yapmak pratikbir metod değildir ayrıca arzu da edilmez, bunun yerine klorozdanetkilenen ağaç iz düşümüne (ağaç tacının dış kenarlarına) 2.5-5 cm çapına birbirlerinden 45-60 cm aralıklarla 30-45 cm derinliğinde delikler açarak uygulama yapılmalıdır. Her deliğe 10 cm'lik toprak yüzeyine demir sülfat-kükürt karışımı doldurulmalıdır.

3-    Büyük ağaçlar için 3-4, küçük ağaçlar için 1-2 daire şeklinde uygulanabilir. Tablo 4 te ağacın büyüklüğüne göre ne kadar delik açılacağı ve ne kadar karışım konacağı belirtilmektedir.

4-     Sıra halindeki küçük çalı tipi ağaç ve ağaççıklarda aynı miktarda demir sülfat ve elementel kükürt karışımı kullanılarak uygulama yapılabilir. Bunun için 10 cm derinliğinde bitkilerin gövdesinden 25-60 uzaklıkta şerit halindee toprak kazılır ve kazılan yere demir sülfat+kükürt  karışımıdökülür ve kazılan yer toprakla kapatılır.

Toprağa uygulandıklarında meyve bahçelerinde ağaç  büyüklüğüne göre ağaç başına 70-150 gr yetebilmektedir. Bununla beraber şiddetli noksanlık durumunda bu oran 500 gr'a kadar çıkarılabilir. Bağlarda ise asma başına 10-50 gr yeterlidir.  Çok fazla demir verilmişse koyulaşmış yapraklar görülebilir. Bu durum kalıcı zararlara nadiren sebep olmaktadır. Siyahlaşmış yapraklar uygulamadan hemen sonra düşecektir ve yerine çıkan yapraklar genellikle koyu yeşil ve sağlıklıdırlar.

ARITMA PROSESLERİNDE DEMİR SÜLFAT KULLANIMI

Arıtma proselerinin kimyasal reaksiyonlarının en önemli parçası olan koagülasyon (çöktürme öncesi) aşamasında en yaygın kullanılan iki kimyasaldan biri Demir Sülfattır. Demir Sülfat ülkemide sanayi işlemleri sayesinde kolayca ulaşılabilecek bir kimyasaldır. En önemli özelliği geniş pH aralığında çalışmadır. Demir Sülfat atık suyun niteliklerine dayalı olması haricinde 5-10 pH aralığında yüksek verim vermektedir.

Ülkemizde deşarj edilem atıksuların niteliğine bağlı olarak, atık suların %85'inde demir sülfat ile verimli sonuçlar elde edilir. Arıtma tesislerinin koagülasyon ünitelerinde koagülant madde olarak kullanılmaltadir. Alüminyum Sülfattan daha geniş pH aralığında etkili olması ile tercih edilmektedir.