Fosforlu Gübreler Ve Fosfor Toprağa Ne Zaman Verilmelidir?

Fosforlu Gübreler ve Fosfor Toprağa Ne Zaman Verilmelidir? 🦴🕰️

Fosfor (P), bitkiler için kök gelişimi, çiçeklenme ve enerji transferinde kritik bir makro elementtir. Azot'tan (N) farklı olarak, Fosfor toprakta çok az hareketli (immobil) bir elementtir. Bu nedenle, Fosforlu gübrelerin uygulama zamanı ve yeri, elementin bitki tarafından alınabilirliğini maksimize etmek için hayati öneme sahiptir.

Fosforlu gübreler, genellikle bitkinin yaşam döngüsünde erken dönemde, tek seferde ve kök bölgesine yakın verilmelidir.

1. Fosforlu Gübrelerin Başlıca Çeşitleri

Fosfor, genellikle diğer elementlerle (en sık Azot) birleştirilmiş kompoze gübreler halinde kullanılır:

2. Fosfor Toprağa Ne Zaman Verilmelidir? (Kritik Zamanlama)

Fosforlu gübrelerin uygulama zamanı, elementin hareketsizliği (immobilite) nedeniyle, bitkinin kök sisteminin henüz gelişmeye başladığı erken büyüme aşamalarıyla örtüşmelidir.

A. Taban Gübrelemesi (Ekim/Dikim Sırasında)

Fosforun büyük bir kısmı, bitkinin tüm büyüme dönemi boyunca faydalanması için ekim/dikim öncesinde veya sırasında verilmelidir. Bu, en kritik uygulama zamanıdır.

• Tek Yıllık Bitkiler (Tahıl, Sebze): Tohum ekimi veya fide dikimi sırasında, gübreyi kök sisteminin hemen altına veya yanına (bant şeklinde) uygulayın.

• Çok Yıllık Bitkiler (Meyve Ağaçları): Yeni fidan dikiminde çukurun dibine fosforlu gübre koymaktan kaçınılmalı, ancak kök bölgesine yakın bir alana uygulanmalıdır. Kurulu bahçelerde ise Fosfor, genellikle erken ilkbaharda, bitki uyanmadan önce toprağa derin işleme yoluyla karıştırılır.

B. Uygulamanın Tek Seferde Yapılması

Azotun aksine, Fosforlu gübreler genellikle tek seferde ve yüksek miktarda verilebilir.

• Fosfor toprakta hareket etmediği için, parçalı uygulama yapmanın verimi artırma etkisi sınırlıdır.

• Erken dönemde uygulanan Fosfor, bitkinin kökleri büyüdükçe ona eşlik edemez. Bu nedenle ilk başta kökün ulaşabileceği alana yeterli miktarın verilmesi hedeflenir.

C. Neden Erken Uygulama Şarttır?

1. Kök Gelişimi: Fosfor, bitkinin yaşamının ilk aşamalarında güçlü ve sağlıklı bir kök sistemi oluşturması için hayati önem taşır. Kök büyümesini hızlandırarak bitkinin su ve diğer besinleri daha etkin almasını sağlar.

2. Toprağa Bağlanma (Fiksasyon): Fosfor, toprağa uygulandıktan kısa süre sonra, özellikle kireçli (yüksek pH) veya asidik topraklarda, Kalsiyum, Demir veya Alüminyum gibi elementlerle hızla reaksiyona girerek bitkinin alamayacağı katı bileşiklere dönüşür. Bu nedenle Fosforun, bağlanmadan önce bitki tarafından alınması için zaman çok önemlidir.

3. Fosfor Kullanımında Kayıp ve Riskleri Azaltma

Fosfor kaybı, çoğunlukla toprağa bağlanma (fiksasyon) ve erozyon yoluyla olur.

Özet: Fosforlu gübreler, bitkinin ilk 4-6 haftalık büyüme döneminde köklerinin kolayca erişebileceği bir alanda bulunmalıdır. Bu da genellikle taban gübrelemesi demektir.