Fiğ Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Fiğ (Vicia türleri), özellikle kaba yem üretimi ve toprak verimliliğini artırmak (yeşil gübreleme) amacıyla yetiştirilen, ekonomik önemi yüksek bir baklagil yem bitkisidir. Türkiye'de en yaygın yetiştirilen türler Adi Fiğ ve Macar Fiği'dir.

İşte Fiğ yetiştiriciliğinin temel aşamaları:

🌾 1. İklim ve Toprak İstekleri

Fiğ, serin iklim koşullarını seven ve toprağa adaptasyon yeteneği yüksek bir bitkidir.

• İklim:

  • Serin iklim bitkisidir. Özellikle kışlık fiğ çeşitleri, kış soğuklarına ve donlara karşı yüksek dayanıklılık gösterir.

  • Yazlık ekimler için yüksek sıcaklıklar (özellikle çiçeklenme döneminde) verimi olumsuz etkiler.

• Toprak:

  • Fiğ, toprak seçiciliği az olan bir bitkidir. Kumlu-tınlı ve killi-tınlı dahil pek çok toprak tipinde yetişebilir.

  • Kireçli ve nötr pH'a sahip (pH 6.0 – 7.5) toprakları sever.

  • Fazla asitli topraklardan hoşlanmaz, iyi drenajlı olması şarttır. Su göllenmesine kesinlikle toleransı yoktur.

📅 2. Ekim Zamanı ve Şekli

Fiğ, yetiştirme amacına (kışlık/yazlık) ve bölgenin iklimine göre farklı zamanlarda ekilir.

• Tohum Yatağı Hazırlığı: Fiğ, çimlenmenin düzenli olması için toprağın keseksiz, ince ve hafif bastırılmış olmasını ister.

• Ekim Derinliği: 3–5 cm derinliğe ekim yapılır.

• Ekim Şekli:

  • En yaygın ve verimli yöntem, mibzerle sıraya ekimdir (15-25 cm sıra arası).

  • Fiğ, zayıf gövdeli olduğu için genellikle destek bitkisi (buğday, arpa, yulaf gibi tahıllar) ile karıştırılarak ekilir. Bu, biçimi kolaylaştırır ve verimi artırır.

• Tohum Miktarı:

  • Sade Ekim: Dekara (1000 $m^2$) 10–15 kg (çeşide göre değişir).

  • Karışık Ekim (Destek Bitkisi ile): Fiğ tohumu %75, Destek Bitkisi tohumu %25 oranında karıştırılarak ekim yapılır.

💪 3. Gübreleme ve Bakım

Fiğ bir baklagil olduğu için havadan azotu toprağa bağlar, bu nedenle azotlu gübreye ihtiyacı çok düşüktür.

• Azot (N): Toprakta çok az azot varsa, bitkinin ilk gelişimini desteklemek için ekimle birlikte dekara 2–4 kg saf azot (çok düşük doz) verilmesi yeterlidir.

• Fosfor (P) ve Potasyum (K): Baklagillerin kök gelişimi ve çiçeklenmesi için fosfor hayati öneme sahiptir. Ekimle birlikte taban gübresi olarak dekara 6–8 kg saf fosfor (Fosfor ve Potasyum içeren kompoze gübreler) verilmesi önerilir.

• Yabancı Ot Mücadelesi: Fiğ, erken dönemde yabancı otlarla rekabet edebilir. Yoğun yabancı ot sorunu varsa, ekim öncesi veya erken gelişme döneminde ruhsatlı kimyasal ilaçlarla mücadele edilir. Karışık ekimdeki tahıl desteği de yabancı otları baskılamaya yardımcı olur.

• Sulama: Fiğ, kurağa kısmen dayanıklı olsa da, özellikle kurak geçen kış veya ilkbahar aylarında, çiçeklenme dönemine yakın yapılan sulama verimi önemli ölçüde artırır.

✂️ 4. Hasat

Hasat zamanı, fiğin kullanım amacına göre değişir.

• Kuru Ot veya Silaj Amaçlı Hasat:

  • En yüksek kuru madde ve besin değeri, bitkilerin bakla bağlama döneminde (alt baklalar dolgunlaştığında ve alt yapraklar sararmaya başladığında) elde edilir.

  • Çok erken biçim düşük verim, çok geç biçim ise bitkinin kartlaşmasına ve besin değerinin düşmesine neden olur.

  • Karışık ekimde biçim yüksekliği 5–6 cm olmalıdır.

• Tohum Amaçlı Hasat:

  • Tohumların tamamı kahverengi-siyah renge döndüğünde ve nem oranı hasat için uygun düzeye indiğinde (genellikle Temmuz başı) biçerdöverle hasat yapılır.

• Yeşil Gübre Amaçlı Hasat:

  • Toprağa karıştırılacağı zaman, bitki tam çiçeklenme döneminde (en çok yeşil aksam ve azot bağlama potansiyelinin olduğu dönem) sürülerek toprağa karıştırılır.