Kahve Tarımı Nasıl Yapılır?

Kahve (Coffea), dünya çapında en çok ticareti yapılan tarım ürünlerinden biridir ve zorlu iklim/rakım şartları gerektirir. Başarılı kahve tarımı, doğru tür seçimi, iklim yönetimi, gölgeleme ve titiz hasat süreçlerini içerir.

İşte kahve tarımının temel prensipleri ve aşamaları:

☕ Kahve Tarımı Nasıl Yapılır? Tür Seçimi ve Yetiştirme Prensipleri

Kahve yetiştiriciliği iki ana tür üzerinde yoğunlaşır: Arabica ve Robusta. Seçim, bölgenin iklim koşullarına göre yapılmalıdır.

1. İklim ve Toprak Gereksinimleri

• Toprak: İyi drene edilmiş, derin, organik maddece zengin ve hafif asidik toprakları (pH 5.0 – 6.0) tercih eder. Volkanik topraklar idealdir.

• Sıcaklık: Özellikle Arabica türü, don olaylarına ve aşırı sıcaklıklara karşı çok hassastır. Sabit sıcaklıklar şarttır.

• Yağış: Yıllık 1500 - 2500 mm arası düzenli yağış gereklidir. Ancak çiçeklenme dönemi öncesinde kısa ve belirgin bir kurak dönem (stres dönemi) verim için kritik öneme sahiptir.

2. Dikim ve Gölgeleme Sistemi

Kahve, doğrudan güneş ışığına maruz kaldığında stres yaşar ve daha az verimli olabilir. Bu nedenle çoğu geleneksel kahve tarımı gölgeleme ile yapılır.

• Fide Hazırlığı: Tohumlar özel fidanlıklarda, gölgelik altında yetiştirilir. Fideler 6-12 aylık olduklarında (genellikle 4-5 yapraklı dönemde) tarlaya dikilmeye hazırdır.

• Gölgeleme: Kahve ağaçlarının üzerine, genellikle muz, avokado veya bazı baklagil ağaçları gibi gölge ağaçları dikilir. Bu ağaçlar:

  • Doğrudan güneş ışığını keser.

  • Toprak sıcaklığını ve nemini korur.

  • Bazı baklagil türleri toprağa Azot fiksasyonu yaparak doğal gübre sağlar.

• Dikim Sıklığı: Genellikle sıra arası ve bitki arası mesafesi 2-3 metre olacak şekilde (hektar başına 1.500 ila 3.000 ağaç) dikim yapılır.

3. Bakım ve Gübreleme

• Gübreleme: Kahve, yoğun meyve yükü nedeniyle yüksek miktarda Azot (N), Potasyum (K) ve Fosfor (P) ister. Ayrıca mikro besinlerden Çinko (Zn) ve Bor (B) çiçeklenme ve meyve tutumu için kritiktir.

  • Gübreleme, genellikle çiçeklenme öncesi, meyve tutumu sonrası ve hasat sonrası olmak üzere bölünmüş dozlarda yapılır.

• Budama: Ağacın hava almasını sağlamak, verimsiz dalları temizlemek ve ağacın yüksekliğini kontrol altında tutmak için düzenli budama önemlidir. Bu, aynı zamanda bir sonraki yılın sürgünlerini teşvik eder.

4. Hasat ve İşleme

Kahve ağaçları dikildikten yaklaşık 3-5 yıl sonra ticari verim vermeye başlar.

• Zamanlama: Kahve meyveleri (kirazlar), tamamen kırmızı veya sarı (türe göre) renge ulaştığında hasat edilmelidir. Olgunlaşmamış meyve (yeşil) veya aşırı olgun meyve (siyah) kalitesiz kahve çekirdeği demektir.

• Hasat Yöntemleri:

  1. Elle Toplama (Picking): En kaliteli ve işçiliği en yoğun yöntemdir. Sadece olgun kirazlar toplanır. (Arabica için tercih edilir.)

  2. Sıyırma (Stripping): Kirazlar, olgunluğa bakılmaksızın dal boyunca sıyrılır. Hızlı ve ucuzdur, ancak kalitesi düşüktür. (Robusta için yaygındır.)

• İşleme Yöntemleri: Toplanan kirazlar, çekirdeğin kirazdan ayrılması için Yıkanmış (Islak), Doğal (Kuru) veya Bal (Pulped Natural) yöntemlerinden biriyle işlenir. Bu yöntem, kahvenin son lezzet profilini büyük ölçüde belirler.