Fasulye Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Fasulye (Phaseolus vulgaris), taze tüketim (yeşil fasulye) veya kuru tüketim (kuru fasulye) amacıyla yetiştirilen, baklagiller familyasının en popüler üyelerindendir. Başarılı bir fasulye yetiştiriciliği için iklimden hasada kadar tüm adımlara dikkat etmek gerekir.

🌱 1. İklim ve Toprak İstekleri

Fasulye, sıcak ve ılıman iklimleri seven, dona karşı oldukça hassas bir bitkidir.

• İklim:

  • Fasulye sıcak iklim bitkisidir. Soğuklara ve don olaylarına karşı dayanıksızdır.

  • Tohum ekimi, don tehlikesi tamamen geçtikten ve toprak sıcaklığı $15^{\circ}C$'nin üzerine çıktıktan sonra yapılmalıdır.

  • Büyüme dönemi boyunca ideal sıcaklık $18-24^{\circ}C$'dir. Çiçeklenme döneminde $30^{\circ}C$ üzerindeki aşırı sıcaklıklar dökülmeye neden olabilir.

• Toprak:

  • Derin, organik maddece zengin, iyi havalanan tınlı ve tınlı-kumlu toprakları sever.

  • Su tutma kapasitesi iyi olmalı, ancak kesinlikle su göllenmesine izin verilmemelidir.

  • En uygun toprak pH'sı 6.0 ile 7.0 arasındadır (hafif asidik veya nötr).

⛏️ 2. Toprak Hazırlığı ve Ekim

• Toprak Hazırlığı:

  • Toprak, ekimden önce 20-25 cm derinlikte sürülmeli ve kesekler parçalanarak ince bir tohum yatağı hazırlanmalıdır.

  • Ekimden önce toprağın düz ve bastırılmış olması, çimlenmenin düzenli olması için önemlidir.

• Ekim Zamanı: Don tehlikesinin kalktığı ve toprak sıcaklığının $15^{\circ}C$'ye ulaştığı ilkbahar sonu ve yaz başı (Mayıs-Haziran) en uygun zamandır.

• Ekim Derinliği: 3-5 cm derinliğe ekim yapılır. Çok derin ekim çimlenmeyi yavaşlatır.

• Ekim Şekli:

  • Bodur Çeşitler: Mibzerle sıraya ekim yapılır. Sıra arası 40-70 cm, sıra üzeri 5-10 cm olmalıdır.

  • Sırık Çeşitler: Destek çubukları (sırıklar) dikileceği için genellikle ocak usulü ekim yapılır.

💧 3. Sulama

Fasulye, verim ve kalitenin anahtarı olan suya karşı oldukça hassastır.

• Kritik Sulama Dönemleri:

  1. Çiçeklenme Başlangıcı: Bu dönemde su stresi yaşamak, çiçek ve bakla dökülmesine yol açarak verimi düşürür.

  2. Bakla Oluşumu ve Dolumu: Baklaların iyi gelişmesi ve danelerin irileşmesi için bu dönemde düzenli suya ihtiyaç vardır.

• Sulama Sıklığı: Genel olarak, toprak yüzeyi kurumaya başladığında sulama yapılmalıdır. Sık ama az su yerine, daha seyrek ve derinlemesine sulama tercih edilmelidir. Aşırı sulama kök çürüklüğüne neden olur.

🍎 4. Gübreleme

Fasulye bir baklagil olduğu için köklerinde hava azotunu bağlayabilen bakteriler (Rhizobium) bulunur. Bu nedenle azotlu gübreye ihtiyacı düşüktür.

• Azot (N): Toprakta hiç azot yoksa veya fasulye ilk kez ekiliyorsa, bitkinin ilk gelişimini desteklemek için ekimle birlikte dekara 2-3 kg saf azot verilmesi yeterlidir.

• Fosfor (P): Kök gelişimi, çiçeklenme ve tohum/bakla dolumu için en önemli elementtir. Ekimle birlikte taban gübresi olarak dekara 6-8 kg saf fosfor verilmelidir.

• Potasyum (K): Özellikle taze fasulyede kalite ve hastalıklara karşı dayanıklılık için gereklidir. Toprak analizi sonucu potasyum eksikliği varsa ekimle birlikte verilmelidir.

🌿 5. Bakım İşlemleri

• Sırık Tesisi: Sırık (sarılıcı) fasulye çeşitlerinde, bitkiler 15-20 cm boya ulaştığında sırıklar veya teller dikilerek bitkilerin sarılması sağlanır.

• Yabancı Ot Mücadelesi: İlk gelişim döneminde yabancı ot kontrolü önemlidir. Bitkiler küçükken sıra araları çapalanabilir veya ruhsatlı herbisitler kullanılabilir.

✂️ 6. Hasat

• Taze (Yeşil) Fasulye: Baklalar tam olarak dolmadan, daneler belirginleşmeye başladığında ve kabuk yumuşakken hasat edilir. Hasat elle, birkaç seferde yapılır.

• Kuru Fasulye: Bitkilerin yaprakları sararıp döküldüğünde ve baklalar tamamen kuruyup sarı/kahverengi bir renk aldığında hasat edilir. Bitkiler biçilir, kurutulur ve harmanlanır.