Kültür Mantarı Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
🍄 Kültür Mantarları Nelerdir?
En çok yetiştirilen kültür mantarları:
| Mantar Türü | Bilimsel Adı | Özellikleri |
|---|---|---|
| Beyaz Şapkalı Mantar | Agaricus bisporus | En yaygın olanıdır. “Kültür mantarı” denince genellikle bu kastedilir. |
| İstiridye Mantarı | Pleurotus ostreatus | Daha az bakım ister, pazar payı artmaktadır. |
| Şiitake Mantarı | Lentinula edodes | Japon kökenlidir, ithal pazarda rağbet görür. |
🏠 Kültür Mantarı Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır? (Beyaz Şapkalı Örnekli)
1. Uygun Ortam Şartları
-
Sıcaklık: 16–22°C
-
Nem: %80–90
-
Havalandırma: Oksijen önemli; CO₂ birikimi mantarı boğar.
-
Işık: Karanlık ortam ister.
-
Alan: Küçük bir odada dahi yetiştirilebilir (10–50 m² başlangıç için yeterli).
2. Kompost Hazırlığı (Besin Ortamı)
Kompost, mantarın beslendiği organik karışımdır.
-
Genellikle buğday samanı + tavuk gübresi + alçı karışımıdır.
-
Sterilize edilmelidir (yüksek sıcaklıkla veya buharlı yöntemle).
-
Hazır kompost da piyasada satılır (başlangıç için önerilir).
3. Misel (Tohum) Aşılama
-
Mantar tohumu = misel
-
Kompost 25–28°C’ye geldikten sonra misel karıştırılır.
-
Kompost torbalara veya ranzalara yerleştirilir.
4. Kuluçka Dönemi (İnkübasyon)
-
Ortam karanlık, sıcaklık 25°C, nem %80–90 olmalı.
-
Bu süreç 15–20 gün sürer.
-
Misel, kompostu tamamen sarar.
5. Örtü Toprağı (Kasa Toprağı) Uygulaması
-
Misel sarımı tamamlanınca üstüne 4–5 cm nemli torf karışımı serilir.
-
Bu, mantarın meyve (şapka) oluşturmasını sağlar.
6. Ürün Dönemi (Şapka Açımı)
-
Sıcaklık 18°C’ye düşürülür.
-
5–7 gün içinde mantar başları görünür.
-
Hasat süresi: 40–60 gün
-
Bu dönemde 2–3 "flush" (ürün patlaması) olur.
💰 Maliyet & Kazanç (Örnek: 20 m² Oda)
| Girdi Kalemi | Miktar | Maliyet |
|---|---|---|
| Hazır kompost (20 m²) | ~1.000 kg | ~10.000 ₺ |
| Misel | 30–40 kg | ~1.500 ₺ |
| Elektrik, su, işçilik | 2 ay | ~3.000 ₺ |
| Toplam Gider |
| 14.500 ₺ |
📦 Verim:
-
1 ton komposttan 200–250 kg mantar
-
250 kg x 60 ₺ = 15.000 ₺ brüt gelir📈 Kârlılık:
-
İlk hasatta maliyet zor çıkar ama sistem kurulu olduğu için 2. üretimden itibaren net kâr artar.
✅ Kültür Mantarı Yetiştiriciliği İçin Gerekli Belgeler
-
Vergi kaydı (Ticari üretim yapacaksan)
-
Tarım İlçe Müdürlüğü’ne kayıt (destek alacaksan)
-
Gıda üretimi izni (paketli satış yapılacaksa)
🏛️ Devlet Desteği Var mı?
-
TKDK ve KOSGEB, mantarhane kurulumu ve ekipman alımına destek verebilir.
-
Genç Çiftçi Projesi kapsamında istiridye mantarı desteklenmiştir.
-
Bazı belediyeler veya valilikler ücretsiz eğitim ve ekipman desteği sağlar.
🧠 Başlarken Tavsiyeler
-
Küçük ölçekli başlayarak tecrübe kazan.
-
İlk etapta hazır kompost kullan.
-
Pazarı önceden belirle. (Market, manav, restoran, hal vs.)
-
İyi havalandırma şart, nem çok kritik.
-
Sık kontroller yap, küf ve bakteri sorunlarına karşı dikkatli ol.
- Kahraman
- ***@sorhocam.com
