İlk Yardımın Temel Uygulamaları Nelerdir?

İlk yardım, herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren durumda, sağlık görevlileri gelene kadar hayat kurtarmak veya durumun kötüleşmesini önlemek amacıyla, olay yerinde bulunan imkânlarla yapılan anlık ve geçici müdahaledir.

İşte ilk yardımın temel uygulamaları ve sıralaması:

⛑️ İlk Yardımın Temel Uygulamaları: KBK Kuralı (Koruma, Bildirme, Kurtarma)

Tüm ilk yardım uygulamaları, uluslararası alanda kabul görmüş ve hayat kurtarıcı olan KBK (Koruma, Bildirme, Kurtarma) zincirine uygun olarak yapılmalıdır.

1. K - Koruma (Olay Yeri Güvenliğinin Sağlanması)

İlk yardımcının öncelikli görevi, kendisinin ve çevresindeki kişilerin güvenliğini sağlamaktır. Tehlike devam ederken müdahale etmek, hem ilk yardımcıyı hem de kazazedeyi riske atar.

• Tehlike Kontrolü: Olay yerinde patlama, yangın, elektrik kaçağı, trafik veya düşme riski gibi ikincil tehlikeler olup olmadığı hızla kontrol edilir.

• Güvenlik: Gerekliyse olay yeri güvenli hale getirilir (Örn: Trafik kazasında araç stop edilir, el freni çekilir; zehirlenme durumunda ortam havalandırılır).

• Gerekirse Taşıma: Kazazede ve ilk yardımcı için güvenli bir ortam yoksa, kazazede hayati tehlike oluşturmayacak şekilde güvenli bir alana taşınır.

2. B - Bildirme (112 Acil Çağrı Merkezi)

Güvenlik sağlandıktan hemen sonra, en hızlı ve doğru şekilde profesyonel tıbbi yardım çağrılmalıdır.

• Acil Servis: Türkiye'de bu numara 112 Acil Çağrı Merkezi'dir.

• Net Bilgi: Arayana;

  • Kim olduğunuz,

  • Olayın yeri ve adresi,

  • Olayın tanımı ve tahmini yaralı/hasta sayısı,

  • Yaralıların durumu (bilinç açık mı, nefes alıyor mu?)

    net ve sakin bir şekilde iletilir.

• Teyit: Bilgileri teyit ettikten sonra, 112 görevlisi kapatmadan telefon kapatılmaz.

3. K - Kurtarma (Müdahale)

Bu aşamada hastaya/yaralıya hayat kurtarıcı müdahale yapılır. Kurtarma aşaması kendi içinde iki temel adımla başlar:

A. Bilinç Kontrolü

Hasta/yaralının omuzlarına hafifçe dokunularak veya seslenilerek bilinç durumu kontrol edilir:'İyi misiniz? Beni duyuyor musunuz?'

• Bilinç Kapalı İse: Derhal hava yolu açma ve temel yaşam desteği (TYD) adımlarına geçilir.

B. Temel Yaşam Desteği (TYD) Kontrolü (ABC)

Hayatın devamlılığı için en kritik üç fonksiyon kontrol edilir:

4. Diğer Temel Uygulamalar

TYD gerekmiyorsa veya TYD başlandıktan sonra diğer müdahaleler yapılır:

A. Kanamayı Durdurma

• Kanayan yerin üzerine temiz bir bezle doğrudan baskı uygulanır.

• Kanama durmazsa, kanayan bölgenin üzerine ikinci bir bez konarak baskıya devam edilir.

• Gerekirse, kanayan bölge kalp seviyesinin üzerine kaldırılır.

B. Şok Pozisyonu

• Korku, aşırı kan kaybı veya şiddetli ağrı gibi nedenlerle şoka girme riski olan veya şok belirtisi gösteren kişiye uygulanır.

• Sırtüstü yatırılır, ayakları 30 cm kadar yukarı kaldırılır (beyne kan akışını sağlamak için).

C. Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda Müdahale

• Yaralı bölge hareket ettirilmez, sabitlenir (Atelleme).

• Açık yara varsa kapatılır.

• Soğuk uygulama (buz torbası, bezle sarılarak) yapılır.

D. Yanıklarda Müdahale

• Yanan bölge en az 20 dakika boyunca soğuk (ama buz gibi olmayan) su altında tutulur.

• Giysiler yanık alana yapışmışsa çıkarılmaz.

• Yanık bölgenin üzeri steril bir bezle örtülür.

İlk yardımda temel amaç, hastanın hayati fonksiyonlarını korumak ve tıbbi yardım gelene kadar durumunu stabil tutmaktır. Unutulmamalıdır ki, ilk yardım bir tedavi değil, geçici bir müdahaledir.