Çay Tarımı Nasıl Yapılır?

Çay, hem tohumla (generatif) hem de çelikle (vegatatif) üretilebilen bir bitkidir. Türkiye'de çay bahçeleri tesis edilirken çoğunlukla üretim materyali olarak tohum kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda genetik saf yeni çay bahçeleri tesis edilirken, kalitesi ve verimi yüksek olan ocaklardan alınan çelikler üretim materyali olarak kullanılmalıdır.

Çay bitkisinin biyolojik ömrü 50 yıldan daha fazla olmakla birlikte ekonomik ömrü daha kısadır. Çayın ekonomik ömrü en başta uygulanan budama tekniğine ve yöntemine bağlıdır. Çay bitkilerine, uygun bir toplama yüksekliği kazandırmak için şekil budaması (3 yaşına doldurmuş bitkilere Kasım-Aralık veya Mart aylarında yerden 20 cm yukarıdan yapılan budama), yaşlanan çayları gençleştirmek için gençleştirme budaması (en az 7 yılda bir yerden 20 cm yukarıdan yapılan budama) ve bol sürgün oluşumunu sağlamak amacıyla ürün budaması (bahar, yaz ve güz mevsiminde 3 defa yapılan sürgün budaması) uygulanır. Nisan ayının ortasında başlayan çay hasadı Ekim ayı sonuna kadar devam eder.

Her yılın yaklaşık 6 ay devam eden hasat sezonunda üç sürgün dönemi (15 Nisan-Haziran, Temmuz-15 Ağustos, 15 Ağustos-Ekim) vardır. Her bir sürgün döneminde hasadın erken ya da geç yapılmaması gerekir; erken yapıldığında verim, geç kalındığında ise kalite düşer. Hasat, iki yaprak ve bir tomurcuktan oluşan dalcıkların veya sürgün uçlarının kırpılması şeklinde yapılır. En kaliteli kuru çay; 2.5 olarak tarif edilen tepe tomurcuğu ve tepe tomurcuğunu takip eden ilk iki yaprağın kırkılmasıyla elde edilir. Bu şekilde elde edilen ürün, hem çayın kalitesini etkileyen theaflavin gibi polifenoller bakımından daha zengindir, hem de fiziksel olarak işlemeye daha uygundur. Çaykur'un ambleminde yer alan 2 yaprak + 1 tomurcuk kalitenin simgesidir. 

Çay Tarımı Kalitenin sırrı: 2 yaprak + 1 tomurcuk