Çilekte Görülen Hastalıklar Ve Zararlılar Nelerdir?

Çilek (Fragaria x ananassa), çok hassas bir meyvedir ve doğru yönetilmediğinde hastalıklar ve zararlılar nedeniyle ciddi verim ve kalite kayıpları yaşanabilir. Çilek, genellikle düşük zeminde ve yoğun nemli koşullarda yetiştirildiği için özellikle fungal hastalıklara çok yatkındır.

İşte çilekte görülen en önemli hastalıklar ve zararlılar hakkında bilmeniz gerekenler:

🍓 Çilekte Görülen Başlıca Hastalıklar ve Zararlılar

I. Önemli Fungal (Mantar) Hastalıkları

Fungal hastalıklar, özellikle yüksek nem ve serin-ılıman havalarda çilek üretimini tehdit eden ana unsurdur.

1. Kurşuni Küf (Grey Mould)

• Etmen: Botrytis cinerea

• Önemi: Çilekte en yıkıcı hastalıklardan biridir. Hem tarlada hem de hasat sonrası depolamada kayba neden olur.

• Belirtiler: Çiçeklerde kahverengi çürüme ve dökülme; meyvelerde ise başlangıçta kahverengi yumuşak çürüme, ardından meyvenin üzerinde yoğun, gri-kahverengi, tozlu küf tabakası oluşumu.

2. Külleme (Powdery Mildew)

• Etmen: Sphaerotheca macularis

• Belirtiler: Yaprakların alt yüzeyinde beyaz, pudralı bir küf tabakası oluşur. En tipik belirti ise yaprakların kenarlarının yukarı doğru kıvrılarak kayık şeklini almasıdır. Meyvelerde de beyaz küf ve kırmızılaşma görülebilir.

3. Yaprak Lekesi Hastalıkları

• Kırmızı Leke: Mycosphaerella fragariae

  • Belirtiler: Yapraklarda ortası beyaz, kenarı mor-kırmızı halkalı lekeler.

• Açık Kahverengi Leke: Diplocarpon earlianum

  • Belirtiler: Yapraklarda daha düzensiz, koyu kahverengi lekeler.

4. Kök ve Taç Çürüklükleri

• Etmenler: Phytophthora spp., Rhizoctonia spp., Verticillium spp.

• Belirtiler: Bitkinin su ve besin alımını engelleyen kök ve kök boğazı çürümesi. Bitkide ani solgunluk, kızarma ve ölüm (özellikle genç fidelerde).

II. Önemli Zararlılar (Böcekler ve Akarlar)

Çilek zararlıları, hem doğrudan meyveyi yiyerek hem de bitkinin özsuyunu emerek zarar verirler.

1. İki Noktalı Kırmızı Örümcek

• Latince: Tetranychus urticae (Akar)

• Önemi: Özellikle sıcak ve kuru havalarda hızla çoğalır.

• Zarar Şekli: Yaprağın alt yüzeyinde beslenir. Yaprakta sarımsı, küçük, ince benekler (kloroz) oluşturur. Popülasyon artınca yaprak bronzlaşır ve erken dökülür. İnce örümcek ağları görülebilir.

2. Çilek Biti (Çilek Yaprak Biti)

• Latince: Chaetosiphon fragaefolii

• Zarar Şekli: Sokucu-emici. Bitkinin özsuyunu emer ve balımsı madde salgılar. En büyük tehlikesi, çilek virüslerini taşımasıdır (Vektör).

3. Çiçek ve Meyve Böcekleri

• Çilek Maymuncuğu (Hortumlu Böcek): Anthonomus rubi

  • Zarar Şekli: Dişiler, yumurta bıraktıktan sonra çiçek sapını keserek çiçeğin kuruyup düşmesine neden olur. Bu, doğrudan verim kaybı demektir.

• Tel Kurtları (Toprak Zararlısı): Agriotes spp. (Larva dönemi)

  • Zarar Şekli: Toprak altında tohum, fide kökü ve meyveye temas eden kısmı yiyerek zarar verir.

Özet Tablo

III. Mücadele ve Korunma Yöntemlerinin Temelleri

Çilekte başarılı bir mücadele, önleyici ve kültürel yöntemlere dayanır.

1. Temiz Dikim Materyali: Virüsten ari ve sertifikalı fideler kullanılmalıdır. Virüslü bitkiler hemen sökülüp imha edilmelidir.

2. Hava Sirkülasyonu: Fazla su ve nem Kurşuni Küf'ü tetikler. Plastik Malçlama ve yeterli dikim mesafesi ile bitkinin havalanması sağlanmalı, meyvelerin toprakla teması kesilmelidir.

3. Sulama: Mümkünse yaprakları ıslatmayacak şekilde (damla sulama) yapılmalıdır.

4. Fungisit Kullanımı: Kurşuni Küf mücadelesi çiçeklenme dönemi öncesi ve sırasında başlamalıdır. Fungisitler, direnç gelişimini önlemek için rotasyonlu kullanılmalıdır.

5. Akar Mücadelesi: Kırmızı örümceklere karşı doğal düşmanlar (yırtıcı akarlar) kullanılabilir veya ruhsatlı akarisitler uygulanabilir.

6. Zararlı Takibi: Yaprak biti ve maymuncuk popülasyonları düzenli olarak gözlemlenmeli ve ekonomik zarar eşiği aşıldığında seçici insektisitler kullanılmalıdır.