Mantarhaneye Ne Kadar Kompost Koymalıyım?

Mantarhaneye Ne Kadar Kompost Koymalıyım?

Mantar yetiştiriciliğinde kompost, mantarın sağlıklı büyümesi için gerekli besin maddelerini sağlayan en önemli bileşendir. Kompost, mantarların gelişiminde bir "büyüme ortamı" işlevi görür ve bu ortamın doğru hazırlanması, yüksek verim elde edilmesi için kritik öneme sahiptir.

Kompost, genellikle mantar türüne, yetiştirme tekniğine ve mantarhanenin büyüklüğüne bağlı olarak değişir. Ancak, genel bir kılavuz olarak, kompost miktarının doğru hesaplanması ve dengelenmesi, verimliliği artıracak ve mantarların sağlıklı bir şekilde büyümesini sağlayacaktır.

1. Mantarhane Alanı ve Yetiştirilecek Mantar Türüne Göre Kompost Miktarı

Kompost miktarını belirlerken, ilk olarak mantarhanenin büyüklüğü ve hangi tür mantar yetiştireceğiniz önemlidir. Farklı mantar türleri farklı kompost gereksinimlerine sahip olabilir. Örneğin, şampiyon mantarı (Agaricus bisporus) ve istiridye mantarı (Pleurotus ostreatus) gibi türler farklı büyüme koşullarına sahiptir.

a. Şampiyon Mantarı (Agaricus bisporus)

• Şampiyon mantarı, genellikle buğday samanı ve gübre gibi organik materyallerle hazırlanan kompostlarda yetiştirilir. Bu mantar türü, substratın yoğunluğuna oldukça duyarlıdır ve doğru kompost miktarının kullanılması gereklidir.

• Genel Kılavuz: Bir metrekarelik alanda, yaklaşık 30-40 kilogram kompost kullanılması önerilir. Bu miktar, kompostun kalitesine ve hazırlama yöntemine bağlı olarak değişebilir.

b. İstiridye Mantarı (Pleurotus ostreatus)

• İstiridye mantarları, daha geniş bir kompost yelpazesinde yetişebilir ve genellikle odun talaşı, saman, mısır sapı gibi organik maddelerle yapılan kompostlarda yetiştirilir.

• Genel Kılavuz: Bir metrekare için, 20-30 kilogram kompost yeterli olabilir. Ancak, istiridye mantarı gibi türler hızlı büyüdüklerinden, kompostun nem oranı ve hava geçirgenliği önemlidir.

2. Kompost Kalitesi ve Hazırlığı

Kompostun kalitesi, mantarın sağlıklı bir şekilde büyümesini doğrudan etkiler. Kompostun doğru şekilde hazırlanması için:

• Sterilizasyon ve Fermentasyon: Kompost, zararlı mikroorganizmaların bulunmaması için iyi bir şekilde sterilize edilmelidir. Ayrıca, kompostun iyi fermente olması, mantarların besinleri rahatça alabilmesi için önemlidir.

• Nem Oranı: Kompost, %60-%70 nem oranı ile hazırlanmalıdır. Aksi takdirde mantarın büyümesi engellenir veya gelişimi yavaşlar.

• Besin İçeriği: Kompost, mantarların ihtiyacı olan tüm besin maddelerini barındırmalıdır. Bunun için gübre veya organik maddelerle desteklenmiş kompost kullanmak faydalıdır.

3. Kompostun Dağıtımı ve Yüksekliği

Kompostu mantarhaneye koyarken, doğru dağılım da önemlidir. Kompostun düzgün bir şekilde yayılması ve sıkıştırılmaması gerekir. Aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır:

• Dağılım: Kompost, mantar yatağının üzerine yaklaşık 15-20 cm kalınlığında yayılmalıdır. Bu kalınlık, mantarın rahatça büyümesi için yeterlidir.

• Sıkıştırma: Kompost, fazla sıkıştırılmamalıdır. Hava akışının sağlanması ve kompostun nem dengesinin korunması için hafifçe yayılarak yerleştirilmelidir.

4. Kompost Yerleştirme Zamanı

Kompost yerleştirme zamanı, mantar türüne ve kullanılan kompostun türüne göre değişebilir. Ancak, genellikle inkübasyon ve meyve verme süreçlerinde kompostun yerleştirilmesi önemlidir.

• İnkübasyon Dönemi: Bu dönemde kompost, misel ile karışmalı ve misel, kompostun içine yayılmalıdır. Misel yayıldıkça, kompost üzeri nemli tutulmalıdır.

• Meyve Verme Dönemi: İkinci aşama olan meyve verme dönemi için kompost üzerinde doğru nem ve sıcaklık koşulları sağlanmalıdır.

5. Kompostun Yeniden Kullanımı

Bazı durumlarda, kompost birden fazla döngüde kullanılabilir. Kompost, her hasattan sonra azalan verimlilikle birlikte yeniden işlenebilir. Kompostun yeniden kullanılması için:

• Kompostun Yeniden Fermentasyonu: Kompost, yeniden kullanıma geçmeden önce sterilize edilip fermente edilmelidir.

• Besin Takviyesi: Kompostun verimliliğini artırmak için azot, fosfor gibi besin maddeleri eklenebilir.

6. Verimli Kompost Kullanımı İçin İpuçları

• Nem ve Sıcaklık Kontrolü: Kompost, mantarın sağlıklı büyümesi için belirli bir nem oranına ve sıcaklığa ihtiyaç duyar. Nem oranı %60-%70, sıcaklık ise 20-24°C civarında tutulmalıdır.

• Yüksek Hava Dolaşımı: Kompostun içinde yeterli hava dolaşımı sağlanmalıdır. Bu nedenle mantar yatağının yeterince havalandırılması gerekir.

• Hijyen: Mantarhanede hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Mikropların üremesini engellemek için kompost yerleştirme alanı temiz olmalıdır.

Sonuç

Mantarhaneye koyacağınız kompost miktarı, kullanılan mantar türüne, mantarhanenin büyüklüğüne ve kullanılan substratın türüne bağlı olarak değişir. Genel olarak, 1 metrekarelik alanda 20-40 kilogram kompost kullanımı yaygın bir uygulamadır. Kompostun kalitesi, nem oranı ve hava geçirgenliği, mantarın sağlıklı gelişimi için büyük önem taşır. Bu faktörleri doğru ayarladığınızda, yüksek verimli ve kaliteli mantarlar elde edebilirsiniz.