Çerezlik Ayçiçeği''nde Görülen Hastalık Ve Zararlılar

Çerezlik ayçiçeği yetiştiriciliğinde hastalık ve zararlılarla mücadele, yüksek kalitede (iri ve dolgun) ürün alabilmek için kritik öneme sahiptir. Özellikle nemli ve sulu yetiştiricilik şartlarında hastalık baskısı artar.

İşte çerezlik ayçiçeği yetiştiriciliğinde karşılaşılan başlıca hastalıklar ve zararlılar ile mücadele yöntemleri:

🦠 Çerezlik Ayçiçeği Hastalık ve Zararlılar Mücadelesi

A. Hastalıklar

1. Ayçiçeği Mildiyösü (Plasmopara halstedii)

• Belirtiler: Genç fidelerde bodurlaşma, yapraklarda damar aralarında sararma, tablanın dik ve küçük kalması. En önemli belirti, kök boğazının kesilmesiyle enfeksiyon hattının görülmesidir.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Mücadele: 3-4 yıllık ekim nöbeti uygulanması. İyi drenaj sağlanması.

  • Kimyasal Mücadele: Hastalığa dayanıklı hibrit çeşitlerin kullanılması. Tohumların ekimden önce sistemik fungisitlerle ilaçlanması en etkili yoldur.

2. Külleme (Erysiphe cichoracearum)

• Belirtiler: Yaprakların üst yüzeyinde beyaz, un serpilmiş gibi görünümler. Şiddetli enfeksiyonlarda yapraklar kurur ve dökülür.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Mücadele: Ekimin sık yapılmaması.

  • Kimyasal Mücadele: Hastalığın yoğun olduğu dönemlerde (genellikle yaz sonu) ruhsatlı fungisitler ile ilaçlama yapılabilir.

3. Beyaz Çürüklük (Sclerotinia sclerotiorum)

• Belirtiler: Kök boğazında, gövdede veya tablada sulu, kahverengi lekeler oluşur. İlerleyen aşamada bu bölgelerde beyaz pamuksu küf tabakası ve siyah, sert sklerotlar (hastalık organları) görülür. Bitki solar ve devrilir.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Mücadele: Hastalıklı bitki artıklarının tarladan uzaklaştırılması. Ekim nöbeti (en az 4 yıl) şarttır, çünkü sklerotlar toprakta uzun süre canlı kalır. Sık ekimden kaçınılması.

  • Kimyasal Mücadele: Özellikle tabla döneminde, riskli alanlarda koruyucu fungisit uygulamaları yapılabilir.

4. Pas (Puccinia helianthi)

• Belirtiler: Yaprakların altında, bazen gövde ve tablalar üzerinde küçük, kahverengi püstüller (kabarcıklar) oluşur. Erken enfeksiyon verimi düşürür.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Mücadele: Dayanıklı çeşitlerin kullanılması.

  • Kimyasal Mücadele: Hastalık belirtileri görülmeye başlandığında ruhsatlı fungisitlerle ilaçlama yapılır.

B. Zararlılar

1. Ayçiçeği Güvesi (Homoeosoma nebulella)

• Belirtiler: Tablaların oluşumu ve olgunlaşması sırasında görülür. Larvalar, döllemeden sonra tablanın içindeki tohumlarla beslenir, dışkı ve ağlarla tablaya zarar verir. Tohum kalitesi ve miktarı ciddi şekilde düşer.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Mücadele: Tablaların iyice sertleştiği ve kabuk bağladığı dönemde hasat edilmesi.

  • Kimyasal Mücadele: Zararlının uçuş dönemi izlenerek (feromon tuzaklarla) çiçeklenme öncesi ve ilk çiçeklenme başlangıcında ruhsatlı insektisitlerle mücadele yapılır. Arıların zarar görmemesi için çiçeklenme döneminde ilaçlama yapılmamalıdır.

2. Tel Kurdu ve Danaburnu

• Belirtiler: Tohumları ve genç fidelerin köklerini yiyerek çimlenmeyi engeller veya genç bitkilerin ölümüne neden olurlar.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Mücadele: Ekim öncesi toprak işlemesi ile larvaların yüzeye çıkarılması.

  • Kimyasal Mücadele: Tohumların ekimden önce sistemik insektisitlerle ilaçlanması en etkili ve yaygın mücadele yöntemidir.

3. Çekirgeler ve Kırkayaklar

• Belirtiler: Çekirgeler yaprakları ve genç sürgünleri yer. Kırkayaklar, özellikle nemli ortamlarda köklere ve tohumlara zarar verebilir.

• Mücadele Yöntemleri: Yoğunluklarına göre ruhsatlı ilaçlarla mücadele edilir.

C. Parazit Bitkilerle Mücadele: Orobanş (Canavar Otu)

• Önemi: Ayçiçeği yetiştiriciliğinin en önemli sorunlarından biridir. Bitkinin köklerine yapışarak su ve besinini çeker, bitkinin bodur kalmasına ve verimin tamamen yok olmasına neden olabilir.

• Mücadele Yöntemleri:

  • Kültürel Mücadele: Uzun süreli ekim nöbeti (7-10 yıl).

  • Kimyasal Mücadele: Clearfield (CL) Teknolojisi: Bu teknolojiye sahip ayçiçeği tohumları ekilerek, özel olarak geliştirilmiş bir herbisit (ilaç) kullanılarak Orobanş'a karşı etkili ve seçici bir mücadele sağlanır. Bu, ticari yetiştiricilikte en yaygın kullanılan yöntemdir.

  • Dayanıklı Çeşit Kullanımı: Farklı Orobanş ırklarına dayanıklı hibrit çeşitlerin tercih edilmesi.

Mücadele programınızı hazırlarken daima Bölgenizdeki Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinin önerilerini ve ruhsatlı zirai ilaçları kullanmaya özen göstermelisiniz.