Bağlarda Görülen Önemli Hastalık Ve Zararlılar Nelerdir?

Bağlar (Asma), özellikle Akdeniz ve Ege gibi ılıman bölgelerde yetiştiriciliğin temelini oluşturan, ancak yüksek nem ve sıcaklık koşullarında ciddi hastalık ve zararlılarla karşı karşıya kalabilen bir bitkidir. İşte Bağlarda (Asma) en sık görülen ve ekonomik kayba neden olan önemli hastalıklar ve zararlılar:

🍇 Bağlarda Önemli Hastalıklar

Bağ hastalıkları, özellikle fungal (mantar) kaynaklı olup, ürünün hem kalitesini hem de miktarını doğrudan etkiler.

1. Bağ Mildiyösü (Hastalıkların Kraliçesi)

• Etmen: Fungus (Plasmopara viticola)

• Zarar Şekli: Bağcılığın en yıkıcı hastalığıdır.

  • Yaprakta: Başlangıçta yaprağın üst yüzeyinde sarımsı, yuvarlak ve parlak 'yağ lekesi' görünümünde belirtiler oluşur. Nemli havalarda bu lekelerin alt yüzeyinde beyaz, pamuksu küf tabakası görülür.

  • Salkımda: Genç salkımlara bulaşarak hızla kararmasına, büzülmesine ve dökülmesine neden olur.

• Mücadele Önemi: Koruyucu (hastalık görülmeden) ilaçlama kritiktir.

2. Bağ Küllemesi (Oidium)

• Etmen: Fungus (Uncinula necator / Erysiphe necator)

• Zarar Şekli:

  • Bağın tüm yeşil aksamında (yaprak, sürgün, salkım) kül serpilmiş gibi grimsi-beyaz, pudralı bir küf tabakası oluşur.

  • Meyvede: Taneler üzerinde küf oluşumu, tanelerin gelişimini durdurur, çatlamasına ve dökülmesine yol açar. Kuru ve sıcak havayı sever.

• Mücadele Önemi: Kükürtlü ilaçlarla mücadele çok etkilidir.

3. Kurşuni Küf

• Etmen: Fungus (Botrytis cinerea)

• Zarar Şekli: Özellikle olgunlaşma döneminde ve salkımların sık olduğu çeşitlerde, yüksek nemle birlikte görülür.

  • Meyvede: Tanelerde yumuşak çürüme başlatır ve salkım yüzeyini grimsi-kahverengi küfle kaplar. En büyük zararı, Salkım Güveleri'nin açtığı yaralardan girmesiyle yapar.

4. Bağ Antraknozu

• Etmen: Fungus (Elsinoë ampelina)

• Zarar Şekli:

  • Özellikle sürgünlerde çökük, oval, kenarları koyu, ortası kül renginde lekeler (Kuş Gözü) oluşur.

  • Şiddetli enfeksiyonda sürgünler kırılabilir ve meyve kalitesi bozulur.

🐛 Bağlarda Önemli Zararlılar

Bağ zararlıları, özellikle salkımlara ve köklere zarar vererek önemli kayıplara neden olur.

1. Salkım Güveleri

• Etmen: Güve (Lobesia botrana – İki Yıldızlı Bağ Maymuncuğu)

• Zarar Şekli: Bağların en önemli böcek zararlısıdır. Yılda 3 döl verebilir.

  • 1. Döl: Larvalar, çiçek tomurcukları ve çiçeklerle beslenir.

  • 2. ve 3. Döl (En Kritik): Larvalar, genç ve olgunlaşan tanelerin içine girerek beslenir ve içini boşaltır. Zarar gören tanelerden sızan özsu, Kurşuni Küf hastalığının gelişimi için ideal ortamı hazırlar.

• Mücadele Önemi: Feromon tuzakları ile hassas zamanlama gerektirir.

2. Filoksera

• Etmen: Yaprak Biti (Viteus vitifolii)

• Zarar Şekli: Dünya bağcılığının geçmişte karşılaştığı en yıkıcı zararlıdır.

  • Asmanın köklerinde beslenerek şişkinlikler (nodositeler) oluşturur ve kök sisteminin tahrip olmasına, dolayısıyla asmanın kurumasına neden olur.

• Mücadele Önemi: Günümüzde zararlıya dayanıklı Amerikan asma anaçları kullanılarak kontrol altında tutulmaktadır (Kültürel önlem).

3. Bağ Maymuncukları (Göz Kurtları)

• Etmen: Böcek (Otiorhynchus spp.)

• Zarar Şekli:

  • Kışlaklarından çıkan erginler, ilkbaharda asmanın uyanma döneminde gözleri ve genç sürgün uçlarını yiyerek zarar verir. Bu durum sürgün gelişimini engeller.

4. Kırmızı Örümcekler

• Etmen: Akar (Tetranychus urticae vb.)

• Zarar Şekli:

  • Sıcak ve kuru havalarda hızla çoğalır. Yaprakların alt yüzeyinde beslenir.

  • Yaprak üzerinde sarımsı-kırmızı lekeler ve ince ağlar oluşturarak yaprakların erken dökülmesine ve tanelerde şeker birikiminin düşmesine neden olur.

5. Yaprak Bitleri

• Etmen: Böcek (Aphis illinoisensis vb.)

• Zarar Şekli: Taze sürgün ve yapraklardan özsu emer, yapraklarda kıvrılma oluşturur ve salgıladığı balımsı madde ile Karaballık (Fümaj) gelişimine neden olur.

🛡️ Genel Mücadele Prensipleri

1. Koruyucu İlaçlama: Mildiyö ve Külleme gibi fungal hastalıklara karşı mücadele, hastalık belirtileri görülmeden önce, sürgünler 25-30 cm uzunluğa ulaştığında başlamalıdır.

2. Kükürt Kullanımı: Külleme mücadelesinde kükürt (toz veya ıslanabilir), ana koruyucu ilaçlama programının temelini oluşturur.

3. Hassas Zamanlama: Salkım Güvelerine karşı mücadele, feromon tuzakları ile popülasyon takip edilerek ve her döl için larvalar meyveye girmeden önce (yumurtlama öncesi) yapılmalıdır.

4. Kültürel Önlemler: Asmanın iyi havalandırılmasını sağlamak için uygun budama ve dip temizliği, fungal hastalıkların yayılımını büyük ölçüde yavaşlatır.

5. Anaç Kullanımı: Filoksera zararlısına karşı mücadele, sadece dayanıklı Amerikan asma anaçlarının kullanımıyla sağlanır.