Alternaria Çürüklüğü (Alternaria Alternata) Hastalığı
Alternaria Çürüklüğü, Antepfıstığı'nda (Pistacia vera) meyveleri enfekte eden ve hasat sonrası dönemde depolama ve pazarlama sırasında önemli kayıplara neden olabilen bir fungal hastalıktır. Genellikle Karazenk gibi diğer hastalıklardan sonra veya meyveler olgunlaşırken oluşan hasarlardan giriş yapar.
⚫ Alternaria Çürüklüğü Hastalığı
| Özellik | Açıklama |
| Etmeni (Patojen) | Alternaria alternata (Yaygın bir saprofit ve zayıf parazit mantardır.) |
| Gelişme Koşulları | Nemli, sıcak ve yağışlı hava koşulları mantarın gelişimi için idealdir. Özellikle meyvelerin olgunlaşma döneminde yağışlar riski artırır. |
| Bulaşma Yolu | Mantar, meyvelere genellikle kabuk çatlaklarından, böcek zararlarından (özellikle fıstık iç güvesi giriş yerlerinden) veya diğer fungal enfeksiyonların açtığı yaralardan girer. |
🔎 Belirtileri ve Zarar Şekli
Hastalık, esas olarak meyvelerde (iç fıstıkta) ve kabukta görülür:
-
Meyve Kabuğu (Dış ve İç Kabuk) Lekeleri: İlk belirtiler meyvenin dış yeşil kabuğunda (ekzokarp) koyu, düzensiz, bazen halkalı, nekrotik (ölü) lekeler şeklinde başlar.
-
İç Çürüklük: Mantar bu yaralardan içeri girerek meyve içerisine (iç fıstık/tohum) yerleşir. Tohumda koyu kahverengi, siyaha yakın, yumuşak bir çürüklüğe neden olur.
-
Siyah Misel: Enfekte olan ve çürüyen iç fıstığın üzerinde, mantarın siyahımsı miselleri ve sporları gözlenebilir.
-
Gizli Enfeksiyon: Bazen dış kabukta belirgin bir leke olmadan da enfeksiyon iç kısma ulaşabilir ve bu durum hasat sonrası depolamada çürüme olarak ortaya çıkar.
-
Kirlilik Riski: Bazı $Alternaria$ türleri, insanlar ve hayvanlar için zararlı olan mikotoksinler üretebilir. Bu nedenle gıda güvenliği açısından önemlidir.
🛡️ Mücadele Yöntemleri
Mücadele, enfeksiyonun önlenmesine ve hasat sonrası hijyene odaklanmalıdır.
1. Kültürel Önlemler
-
Zararlı Kontrolü: Meyveye giriş kapısı olan fıstık iç güvesi ve diğer zararlılarla etkili mücadele yapılmalıdır.
-
Su Stresinden Kaçınma: Meyve olgunlaşırken çatlamaya neden olabilecek ani su stresinden (kuraklık sonrası aşırı sulama) kaçınılmalıdır.
-
Erken Hasat: Meyvelerin tam olgunluğa ulaştığı, ancak kabuk çatlaklarının yeni başladığı en uygun zamanda hasat yapılmalıdır. Meyvenin ağaçta çok fazla kalması çatlakları ve dolayısıyla enfeksiyon riskini artırır.
2. Kimyasal Mücadele
-
Koruyucu Uygulamalar: Bölgede Karazenk (Septoria) hastalığı ile mücadele için yapılan fungisit uygulamaları, $Alternaria$ enfeksiyonunu da bir ölçüde baskılar.
-
Meyve Büyüme Dönemi: Hastalığın yoğun olduğu bahçelerde, meyvelerin büyüme döneminin sonlarında (olgunlaşma başlangıcı) ruhsatlı fungisitler koruyucu amaçla kullanılabilir.
3. Hasat Sonrası Önlemler
-
Temizlik ve Kurutma: Hasat edilen fıstıklar hızla kabuklarından ayrılmalı, yabancı maddelerden temizlenmeli ve nem oranı güvenli seviyelere (genellikle %6'nın altı) düşürülmelidir. Nemli fıstıklar, mantar gelişimi için ideal ortamı sunar.
-
Uygun Depolama: Fıstıklar serin, kuru ve iyi havalandırılan depolarda saklanmalıdır.
