Hububatta Gübreleme Önerileri | Buğday Ve Arpada Doğru Gübreleme

Hububat (buğday, arpa) yetiştiriciliğinde doğru gübreleme verimi ve kaliteyi artırır. Ekim öncesi ve gelişim dönemlerine göre gübreleme tavsiyeleri burada!

 

Hububatta Gübreleme Önerileri | Verimi Artıran Doğru Gübreleme Stratejileri

Hububat bitkileri (buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale gibi) Türkiye tarımının temelini oluşturur. Yüksek verim ve kaliteye ulaşmak için doğru gübreleme en kritik uygulamalardan biridir. Gübreleme, sadece ürün miktarını değil, protein oranı, tane dolgunluğu ve bitki sağlığını da doğrudan etkiler.

Bu yazıda, hububatlarda gübreleme nasıl yapılır, hangi besin maddeleri önemlidir ve dönemlere göre uygulama planı nasıl olmalı gibi sorulara yanıt bulacaksınız.

 

Hububatlarda Bitki Besin Elementi İhtiyacı

Hububat bitkilerinin sağlıklı gelişimi için en çok ihtiyaç duyduğu üç temel makro besin:

• Azot (N): Yeşil aksam, başak gelişimi, protein oranı

• Fosfor (P): Kök gelişimi, çimlenme, dane tutumu

• Potasyum (K): Kök gelişimi, hastalıklara dayanıklılık, su dengesi

Buna ek olarak, çinko (Zn) gibi mikro besin maddeleri de özellikle verim ve kalite üzerinde önemli rol oynar.

 

Gübreleme Programı – Dönemlere Göre

🌱 1. Ekim Öncesi veya Ekimle Birlikte (Taban Gübreleme)

Amaç: Kök gelişimini ve erken çıkışı desteklemek.

🔹 Önerilen Gübreler:

• 20-20-0 kompoze gübre: 20–25 kg/da

• DAP (18-46-0): 20–25 kg/da (fosfor ağırlıklı topraklar için uygundur)

📌 Fosfor, çimlenme sonrası kök sisteminin güçlenmesini sağlar. Özellikle fosforca fakir topraklarda mutlaka verilmelidir.

 

🍃 2. Kardeşlenme Dönemi (Azotlu Üst Gübreleme 1)

Zaman: Ekimden yaklaşık 30–45 gün sonra

Amaç: Bitki sayısını artırmak, yeşil aksam gelişimini desteklemek

🔹 Önerilen Azot Kaynakları:

• Amonyum Sülfat (%21 N): 20–25 kg/da

• veya

• Üre (%46 N): 8–10 kg/da (yağış öncesi verilmelidir)

 

🌾 3. Sapa Kalkma Dönemi (Azotlu Üst Gübreleme 2)

Zaman: Bitki sapa kalkmaya başladığında (Şubat–Mart)

Amaç: Başak gelişimi, dane sayısı ve protein oranını artırmak

🔹 Önerilen Uygulama:

• Amonyum Nitrat (%33 N): 20–25 kg/da

• veya

• Üre: 8–10 kg/da

📌 Bu dönemdeki azot uygulaması tane sayısını ve dolgunluğunu doğrudan etkiler.

 

🌿 4. Çinko (Zn) Takviyesi

• Türkiye topraklarının büyük kısmı çinko açısından eksiktir.

• Özellikle buğdayda çinko eksikliği, bodur gelişim ve sararma ile kendini gösterir.

🔹 Önerilen Çinko Uygulaması:

• Tohum kaplaması şeklinde: %1 Zn içeren çinko sülfat çözeltisiyle

• Yaprak gübresi olarak kardeşlenme–sapa kalkma döneminde uygulanabilir

 

Organik Gübreleme (İsteğe Bağlı)

• Ahır gübresi (iyi yanmış): 2–4 ton/da (ekim öncesi uygulanmalı)

• Toprakta organik maddeyi artırır, verimi uzun vadede yükseltir

 

Gübreleme Tablosu (Özet)

Dönem	Gübre Türü	Miktar / Dekar (da)
Ekim Öncesi	20-20-0 veya DAP	20–25 kg/da
Kardeşlenme	Amonyum Sülfat veya Üre	20–25 kg/da veya 8–10 kg/da
Sapa Kalkma	Amonyum Nitrat veya Üre	20–25 kg/da veya 8–10 kg/da
Tohum veya Yaprak	Çinko (Zn)	%1 Zn çözeltisi veya yaprak gübresi
Ekim Öncesi	Ahır Gübresi (opsiyonel)	2–4 ton/da

 

Uygulama Önerileri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

✅ Toprak analizi yaptırın: Fazla veya eksik gübre uygulaması önlenmiş olur

✅ Azotlu gübreleme ikiye bölünmeli: Tek seferde verilirse verim kaybı yaşanabilir

✅ Yağış öncesi gübreleme yapın: Üre gibi azotlu gübreler yağmurla aktifleşir

✅ Aşırı azot protein artırır ama verimi düşürebilir: Dengeyi iyi kurmak gerekir

✅ Çinko eksikliği mutlaka giderilmeli: Özellikle İç Anadolu, Güneydoğu’da yaygın sorun