Asmada Salkım Güvesi Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

🦋 Salkım Güvesi (Lobesia botrana, Denis & Schiffermüller)

Salkım güvesi, bağcılığın en önemli zararlılarından biridir. Bilimsel adı Lobesia botrana olan bu zararlı, asmanın çiçek, tane ve salkımlarında ciddi zarara neden olur. Özellikle ılıman ve sıcak bölgelerde yaygındır ve verim ile kaliteyi önemli ölçüde düşürür.

🔎 Tanımı ve Biyolojisi

• Ergin (Kelebek):
  Kanat açıklığı 10–13 mm civarındadır.
  Ön kanatlar gri kahverengi, üzerinde dalgalı bantlar ve benekler bulunur.
  Arka kanatlar açık gri renktedir.

• Yumurta:
  İlk bırakıldığında yarı saydam ve beyaz, daha sonra sarımsı bir renk alır.
  Yumurtalar genellikle çiçek, tane veya salkım üzerlerine tek tek bırakılır.

• Larva:
  İlk dönemde beyazımsı, olgunlaştıkça yeşilimsi veya pembemsi kahverengi bir renk alır.
  Boyu 8–10 mm’ye ulaşır.
  Vücudunda ince kıllar bulunur.

• Pupa:
  Larva, olgunlaştığında salkım artıkları veya kabuk çatlakları arasında ipeksi bir kokon örerek pupa olur.

• Kışı:
  Genellikle asmanın kabuk altlarında pupa halinde geçirir.

• Döl Sayısı:
  Türkiye koşullarında genellikle 3 döl, sıcak bölgelerde bazen 4 döl verir.

🌱 Zarar Şekli

Salkım güvesi, asma çiçek ve meyvelerinde zarar yapar.

Larvalar, doğrudan çiçek taneleri ve meyve etini yiyerek beslenir.

🔸 1. Döl – Çiçek Dönemi Zararı

• Yumurtalar çiçek tomurcuklarına bırakılır.

• Larvalar çiçekleri birbirine bağlayarak 'çiçek salkımcıkları' oluşturur.

• Döllenme azalır, meyve tutumu düşer.

🔸 2. Döl – Koruk Dönemi Zararı

• Larvalar gelişmekte olan taneleri delerek meyve etini yer.

• Taneler buruşur, solar, dökülür.

• Bu dönem en ekonomik zararın görüldüğü evredir.

🔸 3. Döl – Olgun Tane Dönemi Zararı

• Larvalar olgun tanelerde beslenir, taneler çatlar ve çürür.

• Küf ve Botrytis (gri küf) enfeksiyonları artar.

• Şaraplık üzümlerde kalite bozulur.

📉 Yoğun bulaşmalarda %50–80’e varan ürün kaybı yaşanabilir.

🍇 Zarar Verdiği Bitkiler

🧠 Yaşam Döngüsü

Yılda 3–4 döl verebilir:

1️⃣ Birinci döl: Çiçeklenme döneminde

2️⃣ İkinci döl: Koruk döneminde

3️⃣ Üçüncü döl: Olgunlaşma döneminde

4️⃣ (Bazı bölgelerde) Dördüncü döl: Eylül ayı sonuna kadar

⚔️ Mücadele Yöntemleri

1. Kültürel Mücadele

• 🍂 Bağ artıkları ve kabukların temizlenmesi: Kışlayan pupaların yok edilmesi için sonbaharda temizlik yapılmalıdır.

• 🌿 Hastalık kontrolü: Gri küf (Botrytis cinerea) gibi hastalıklarla birlikte mücadele edilmelidir.

• 🌤️ Bağların havalandırılması: Sık dikimden kaçınılmalı, hava sirkülasyonu artırılmalıdır.

2. Biyoteknik Mücadele

• 🪰 Feromon tuzakları:
  Erkek kelebekleri cezbederek popülasyon yoğunluğu takip edilir. Gerekirse feromonla çiftleşmeyi engelleme (mating disruption) yöntemi uygulanabilir.

3. Biyolojik Mücadele

• Doğal düşmanları:

  • Trichogramma evanescens (yumurta parazitoiti)

  • Campoplex capitator (larva parazitoiti)

  • Habrobracon hebetor

• Bu türler zararlının popülasyonunu doğal olarak azaltır.

4. Kimyasal Mücadele

• Mücadele zamanı feromon tuzaklarıyla tespit edilir.

• Yumurta açılımı %5–10 olduğunda ilaçlama yapılmalıdır.

• Her döl için 1 ilaçlama yeterlidir (yoğunluk durumuna göre artırılabilir).

• Aynı etken madde üst üste kullanılmamalıdır.

✅ Özet Tablo

📘 Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Salkım güvesi en çok hangi dönemde zarar verir?

İkinci ve üçüncü döllerde, yani koruk ve olgun tane döneminde zarar en fazladır.

2. Nasıl fark edilir?

Üzümlerde tanelerin delinmesi, dökülmesi, gri küf oluşumu ve salkımda ağlanma görülür.

3. Kimyasal mücadele zamanı nasıl belirlenir?

Feromon tuzaklarında ilk kelebek yakalanmasından sonra yumurta açılımına göre zamanlama yapılır.

4. Biyolojik mücadele etkili mi?

Evet. Trichogramma gibi parazitoitler doğal olarak zararlıyı baskılar.

5. Önleyici tedbir olarak ne yapılmalı?

Bağ artıkları temizlenmeli, feromon tuzaklarıyla popülasyon izlenmelidir.