Meyve Ağaçlarında Budama Zamanı Ne Zamandır?

Budama zamanının meyve ağaçlarının vegetatif gelişmesine olduğu kadar, generatif faaliyeti üzerine de etkisi büyüktür. Budama zamanı, meyve ağacının toplu büyümesini, kesime karşı göstereceği tepkiyi, verimini, fizyolojik ve ekonomik ömrünü etkiler. Budama, yaz ve kış olmak üzere iki ayrı mevsimde yapılır. Bazı meyve türlerinde budamayı, hem yaz hem de kış aylarında birbirini tamamlayacak şekilde yapmak mümkündür. Biz de meyve ağaçlarında böyle bir uygulamayı tavsiye ederiz.

1. Kış Budaması

Kışı ılık geçen yerlerde meyve ağaçlarının kış dinlenmesine girmelerinden sonraki süre, budama bakımından, en uygun zamandır. Bu devrede yetiştirici boş zamanlarını budamalarla değerlendirir. Ancak kışı sert geçen yerlerde şiddetli donlardan önce budamanın yapılması doğru olmaz. Çünkü şiddetli donlardan önce yapılacak kesimlerle oluşacak yara yüzeyleri nedeniyle çok düşük sıcaklıklarda meyve ağaçlarında bazı dallar üşüyebilir, ya da donabilir. Sert çekirdekli meyve ağaçlarında böyle uygulamalar zamk oluşumuna neden olabilir. Oysa şiddetli donlar geçtikten sonra yapılacak budamalarda kesim yüzeylerinde meyve ağaçlarının üşümeleri önleneceği gibi bunların donlara karşı dayanımlıkları da artar.

Kış soğuklarından önce sert çekirdekli meyve türlerinden özellikle şeftalilerde yapılacak budamalar, kesim noktalarında zamk oluşumuna neden olabilir. Hatta şiddetli soğuklar, çok kesim yapılmış ağaçlarda zamk oluşumunu artırır, bu da kabuk yarılmalarına, ağaçların zayıflamalarına neden olur. Bu yüzden soğuk bölgelerde budamaya şiddetli donlar geçtikten sonra başlanmalıdır.İlkbahar gelişme periyodu başladıktan sonra yapılacak budamalar, meyve ağaçlarında sürgün oluşumunun gecikmesine neden olmaktadır.

2. Yaz Budaması

Yaz boyunca meyve ağaçlarında sürgünlerin seyreltilmeleri, uç alma, bükme, eğme, dalların birbirleriyle karşılıklı olarak bağlanmaları ve açıların genişletilmeleri, daraltılmaları gibi yapılan işlemlerin tümüne "yaz budaması" denir.

Yaz budamasından amaç, meyvelerin daha iyi renklenmelerini sağlamak, vegetatif gelişmeyi düzenlemek, kış aylarında yapılacak budama işlemlerini azaltmak ve hasat ile kültürel etkinlikleri iyileştirmek ve kolaylaştırmaktır.  Meyve ağaçlarında dallar odunlaşmaya başladığı zaman yaz budamasına başlanmalı ve Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında bazı hallerde de Eylül ayının sonuna kadar bu işleme devam edilmelidir.

Yaz budaması özellikle meyve ağaçlarının şekillendirilme yıllarında yapılması gerekli olan önemli bir işlemdir. Genellikle ağaçlar üzerinde şekli bozan, büyümeleri istenmeyen gelişmeleri ana ve yardımcı dalların zararına olan dallar kesilerek çıkartılabilir ya da eğilip bükülebilir. Bazı dallar da açıları genişletilerek gelişmeden alıkonulabilir. Ayrıca bu devrede dar açıların genişletilmeleri de yapılabilir. Öte yandan kesilerek çıkartılmaları gereken dallar eğilerek, bükülerek veya bağ olarak kullanılarak ağaçlar için zararlı olan bu gibi dallardan yararlanılabilir.