Zeytin Yetiştiriciliğinde Gübreleme Programı Nasıl Olmalıdır?
Zeytin Gübreleme Programı
Zeytin (Olea europaea) ağaçlarında doğru gübreleme, hem verimin artırılması hem de meyve kalitesinin korunması için çok önemlidir. Zeytin, nispeten dayanıklı ve kanaatkâr bir ağaç olsa da yanlış ya da eksik gübreleme, özellikle kurak yıllarda ciddi verim kayıplarına neden olabilir.
🧪 1. TOPRAK VE YAPRAK ANALİZİ – GÜBRELEMEDE İLK ADIM
Zeytinliklerde bilinçli gübreleme için mutlaka:
-
Toprak analizi: 2–3 yılda bir, sonbaharda
-
Yaprak analizi: Her yıl Temmuz–Ağustos aylarında
Böylece eksik ya da fazla olan besin maddeleri belirlenir, gereksiz masraf ve çevre kirliliği önlenmiş olur.
🌱 2. ZAMANA GÖRE GÜBRELEME
| Dönem | Uygulama |
|---|---|
| Kasım–Ocak | Ahır gübresi (2-3 yılda bir), fosfor ve potasyumlu gübreler |
| Şubat–Mart | Azotlu gübre (ilk uygulama) |
| Nisan–Mayıs | Azotlu gübre (ikinci uygulama) |
| Haziran–Temmuz | Mikro elementler ve gerekirse yaprak gübrelemesi |
💡 3. BESİN MADDELERİ VE ROLLERİ
✅ Azot (N)
-
Sürgün ve yaprak gelişimi, meyve tutumu için çok önemli.
-
Yıllık verilmelidir, 2'ye bölünerek uygulanır.
-
Fazlası zararlı: Dengesiz büyüme, düşük verim, kalite kaybı.
🔸 Kaynaklar: Üre, Amonyum Sülfat, Amonyum Nitrat
✅ Fosfor (P)
-
Kök gelişimi, çiçeklenme ve meyve tutumu için önemli.
-
Toprağa karıştırılarak, genellikle yılda 1 kez (kış sonunda) verilir.
🔸 Kaynak: Triple Süper Fosfat
✅ Potasyum (K)
-
Meyve iriliği, yağ oranı ve dayanıklılık için gereklidir.
-
Özellikle meyve tutumundan sonra verilmelidir.
🔸 Kaynak: Potasyum Sülfat, Potasyum Nitrat
✅ Organik Gübre
-
2–3 yılda bir, iyi yanmış ahır gübresi ya da kompost kullanılır.
-
Toprak yapısını iyileştirir, su tutma kapasitesini artırır.
🔸 Miktar: Ağaç başına 20–50 kg (ağaç büyüklüğüne göre)
✅ Mikro Besinler (Fe, Zn, B, Mn)
-
Zeytinde sık görülen eksiklikler:
-
Demir (Fe): Sarı yapraklar
-
Çinko (Zn): Cüce yapraklar, sürgün kısalığı
-
Bor (B): Meyve deformasyonu, düşük tutum
-
🔸 Uygulama: Yaprak gübresi olarak püskürtme şeklinde uygulanır (genellikle Haziran–Temmuz aylarında)
🧮 4. AĞAÇ YAŞINA GÖRE GÜBRE MİKTARLARI (Genel)
| Ağaç Yaşı | Azot (N) | Fosfor (P₂O₅) | Potasyum (K₂O) |
|---|---|---|---|
| 1–3 yıl | 50–100 g | 30–50 g | 30–50 g |
| 4–7 yıl | 100–200 g | 50–80 g | 80–120 g |
| 8+ yıl | 200–500 g | 80–120 g | 120–200 g |
Bu oranlar 1 ağaç içindir ve analiz sonuçlarına göre değişebilir.
📌 5. GÜBRELEME YÖNTEMİ
-
Gübreler, ağaç taç izdüşümüne (dalların gölge yaptığı alan) eşit şekilde serpilir.
-
Toprak nemli ise doğrudan, kuru ise önce sulama sonra gübreleme yapılmalıdır.
-
Damla sulama varsa, fertigasyon yöntemiyle sıvı gübreler verilebilir.
⚠️ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
-
Fazla azot → sürgünleri artırır ama meyve verimini düşürür.
-
Az potasyum → düşük yağ oranı, küçük meyve
-
Kireçli topraklarda demir eksikliği yaygındır → yaprak sararması görülür.
-
Her yıl aynı miktar gübre verilmemelidir; mutlaka analiz yapılmalıdır.
🛠️ ÖRNEK GÜBRELEME TAKVİMİ (8 yaş üstü ağaç için)
| Ay | Uygulama |
|---|---|
| Kasım | 40 kg iyi yanmış ahır gübresi |
| Ocak | 250 g Triple Süper Fosfat + 300 g Potasyum Sülfat |
| Şubat | 250 g Amonyum Sülfat (1. doz azot) |
| Nisan | 250 g Amonyum Sülfat (2. doz azot) |
| Haziran | Demir + Çinko + Bor yaprak gübresi (püskürtme) |