Tarım İlaçlarının Toksisitesi

 Tarım İlaçlarının (Pestisitlerin) Toksisitesi

• - Akut Toksisite ve Etkileri 
• - Kronik Toksisite ve Etkileri

 

- Pestisit Zehirlenmelerinin Belirtileri (Simptomları)

• - Lokal Etkiler
• - Sistemik Etkiler

 

- Pestisit Zehirlenmesinde İlk Yardım

• - Spesifik ilk yardım talimatı
• - Zehirlenme ile ilgilenecek tek insan siz iseniz
• - Zehirlenme ile ilgilenen insan sayısı birden fazla ise
• - Kusma nasıl teşvik edilir

 

- Pestisitlerin Emniyetli Bir Şekilde Kullanımı

• - Pestisitlerin Depolanması
• - Pestisitlerin Yok edilmesi (bozulması)

 

Tarım İlaçlarının (Pestisitlerin ) Toksisitesi
Kullanılan tüm tarım ilaçları, kontrol altına alınması veya yok edilmesi düşünülen hastalık etmenlerine veya yabancı otlara karşı karşı etki edecek şekilde biyolojik olarak aktif ya da toksik olmalıdır. Pestisidler toksik olduğundan, aynı zamanda insanlara ve hayvanlara da zararlıdır. Pestisidleri kullananların ya da devamlı temas halinde olan insanların kullandıkları ilaçın nisbi toksisitesini ve sağlığa olan etkilerinin bilmek oldukça önemlidir. Toksisite peptisitin neden olduğu zararın derecesini belirlemek için kullanılan bir terimdir.

 

Özel peptisidlerin toksisitesi, farklı dozlardaki aktif madde ve formule edilmiş ürünlerin test hayvanlarına verilmesi ile belirlenir. Diğer taraftan, zarar ya da risk belli koşullara bağlı olarak artar ya da azalabilir. Zarar kullanılan peptisidin toksisitesine ve maruz kalma süresine bağlıdır. Spesifik olarak formule edilmiş ürünlerin (peptisidler) toksisitesi üzerindeçok az ya da hiç bir kontrol önlemine sahip olmadığımız durumlarda, kullanıcı peptisidlerle mümkün olduğunca daha az temas ederek ya da koruyucu giysiler ve ekipmanlar kullanarak riski azaltabilir ya da elemine edebilir. Her çeşit peptisit aşırı miktarda absorbe edildiğinde zehirli ya da toksik olabilir, sonuçta insan ya da hayvanlar bunlardan zarar görebilir. Peptisidlerin aynı zamanda deri ya da göze zararlı etkileri (lokal etki) olabilir ve hatta allerjik reaksiyonları başlatabilir.

 

Akut toksite ve akut etkiler 
Peptisitin akut toksisitesi tek bir uygulama sonucunda ve genellikle kısa bir süre içerisinde kimyasalların insan ya da hayvanlar üzerinde meydana gelen etkiyi ifade etmek için kullanılır. Akut toksisiteyi belirlemek için en az üç metot kullanılabilir.

1.     Dermal toksisite kimyasalı deriye maruz bırakarak,

2.     Solunum toksisitesi kimyasalın buharını test hayvanlarına solutarak,

3.     Oral (ağız) toksisitesi test hayvanlarını kimyasal ile besleyerek belirlenir.

 

Tek bir doz uygulaması ile ortaya çıkan zarar, akut etki olarak ifade edilir. Ayrıca kimyasalın göz ve deriyi tahrip edici etkisi laboratuvar koşulları altında kontrol edilir. Akut toksite, çoğunlukla LD50 (lethal doz 50) ya da LC50 (lethal konsntrasyon) olarak gösterilir. Bu kontrollü koşullar altında test hayvan populasyonlarının en az % 50' sini öldürmek için gerek duyulan toksik maddenin miktarı ya da konsantrasyonudur. Peptisidlerin LD50 değeri test hayvanlarının her kilogram ağırlındaki peptisitin miligram (mg/kg) ya da milyonda biri (ppm) olarak verilir.

 

Peptisitlerin LC50 değeri peptisitin hava ya da su içerisindeki mg miktarı olarak verilir (PPM). LD50 ve LC50 değerleri aynı aktif maddeli farklı formulasyonlar da olduğu gibi farklı aktif maddelerin toksitesini kıyaslamak için de faydalıdır. Eğer bir kimyasalın LD50 değeri düşük olduğunda, test populasyonunun %50 sini öldürmek için daha az kimyasala ve zamana gereksinim duyar ve bundan dolayıda kimyasalın akut toksisitesi çok daha fazladır. Yüksek LD50 değeri ise ürünün etiketindeki miktarlar uygulandığında, en az akut toksiteye sahiptir denilebilir.

 

Akut toksitide bir peptisitin toksite katogorisini belirlemek ve ürün için uygun bir uyarı işareti şeçmek için temel bir kaidedir. Bu petisidler oral, dermal ya da solunum toksitelerine göre "yüksek toksiteli" olark sınıflandırılır, etiket üzerinde uyarıcı yazılar (TEHLİKELİ veZEHİRLİ) ya da tehlikelidir simgeleri (KURU KAFA ya da Tehlikelidir işareti) kullanmalıdır. Bu grup peptisid ürünlerinde akut oral LD50 değeri iz miktardan 50 mg/kg kadar olan miktarlarda değişmektedir. Böyle bir tarım ilaçının birkaç damlası oral (ağız) olarak alındığında 65 kg ağırlığındaki insanı öldürebilir. Bazı peptisidler herhangi bir uyarı yazısına ya da işaretine sahip olmayabilir. Böyle ilaçların akut toksitilerinden ziyade deri ve göze etkileri çok daha şiddetli olmaktadır.

Orta derecede toksik olan pestisidler etiketleri üzerinde "TEHLİKELİDİR" gibi uyarı yazılarına sahip olmalıdır. Aku oral değerleri 50 ie 500 mg/kg' dır. Böyle bir tarım ilaçının bir çay kaşığı (yaklaşık 30 g) oral (ağız) olarak alındığında 65 kg ağırlığındaki insanı öldürebilir. Düşük ya da nispi olarak toksik olmayan peptisid ürünleri de etiketleri üzerinde en azından "DİKKAT" gibi uyarıcı yazı ya da işaretleri içermelidir. Akut LD50 değeri oral yoldan en azından 500 mg/kg olmalıdır.

 

Kronik Toksite ve Etkileri
Peptisitlerin kronik toksitesi test hayvanlarının uzun süre aktif maddelere maruz bırakılması ile belirlenir Zamanın belirli peryodlarında tekrar tekrar kullanılan küçük dozlardan ortaya çıkan her türlü zarar kronik etki olarak ifade edilir. Belirli peptisidlere maruz kalma sonucu ortaya çıkan bazı şüpheli kronik etkiler doğum anormallikleri; fetal toksisitete; tümör oluşumu; genetik değişiklikler; hematolojik ve nörololojik bozukluklar şeklinde görülebilir. Sonuç olarak bir çok peptisid kronik toksiteyi gösteren etiketleri bulundurmalıdır. Peptisidlerin kronik toksitesini akut etkilere göre belirlemek oldukça zordur ve belkide çok uzun süre sonra etkileri ortaya çıkabilir (hatta doğacak olan çoçuklarınızda bile).

 

Pestisit Zehirlenmelerinin Belirtileri (Simptomları) 
Peptisidlerin belirtileri hafif deri yanmalarından, koma ya da ölümlere kadar değişebilir. Peptisidleri uygulayan ya da bulunduranların en sık görülen zehirlenme belirtileri ve bulgularından haberdar olmaları gerekir. Peptisit zehirlenmelerinin simptomları ya da etkileri geniş şekilde lokal ya da sistemik olarak tanımlanabilir.

 

Lokal etkiler; genellikle peptisilere temas sonucunda ortaya çıkar. Peptisidlere maruz kalma sonucunda ortaya çıkan lokal etki ya peptisidin (aktif ya da dolgu maddesi) yakıcı etkisi ya da maruz kalan kişinin allerjik yapıda olması sonucunda görülür. Derinin yanması ya da bir şekilde zarar görmesi en fazla bildirilen peptisid uygulaması ile ilişkili olan lokal etkilerdir. Deride ortaya çıkan belirtiler deri kızarmasından kabarçıklara kadar değişmektedir.Bazı insanların da peptisidlere karşı allerjisi olabilir, allerjik reaksiyon belirtileri deri ve gözlerin kızarması ya da yanmasından solunum rahatsızlıklarına (kontak dermatit, allerjik konjoctivit.astım vb.) kadar değişebilir. Sistemik etkiler güncel etkilerden tamamen farklıdır.

 

Sistemik etkiler; Peptisidler genellikle temas sonucu absorbe edildikleri yerlerden ilerlemekte ve tüm vucuda yayılmaktadır. Sistemik etkiler genellikle mide bulantısı, kusma, aşırı yorgunluk, başağrısı, ve bağırsak rahatsızlıkları şeklinde görülür.

Kimyasalların farklı sınıfları ya da grubları değişik tipte belirtilere neden olmaktadır. İnsanlarında aynı kimyasala karşı tepkiler farklı olabilir. Bazı insanlarda diğer insanlardan ciddi simptomlara neden olan dozlarda bile hiçbir reyaksiyon gözlenmeyebilir. Peptisid zehirlenmeleri için her zaman uyanık olun. Zehirlenmenin erken teşhisi ve erken müdahalesi bir yaşam kurtarabilir. Bütün bunlara rağmen, bazı hastalık belirtilerinin peptisitlere maruz kalma sonucunda olmayacağını da aklınızda bulunsun. Bazı hastalıklarda zehirlenme belirtilerine benzer tablo ortaya çıkabilir (astım,grip,gastroenterit). Bazı insanlar peptisidleri uyguladıklarında ya da bu maddeleri ev veya iş yerlerinde kullandıklarında allerjik tepkiylede karşılaşabilir.

 

Hastalık belirtileri pestisid ile tamastan hemen sonra ortaya çıktığında hemen tıbbi önlemleri başvurun. Böyle durumlarda etiketi ya da ilaç kabını da yanınıza alın, fakat hasta ile aynı yere koymayın. Doktor bu zehirlenmeyi yapan maddenin ne olduğunu bilmek isteyecek ve etiket üzerinde ilacın antidodu bulunduğundan hemen müdahale şansı olacaktır. Zehirlenmelere karşı ilk yardım, hızlı ve uygun bir hareket peptisid zehirlenmesine maruz kalan kişinin ciddi şekilde zarar görmesini engellemek için önemli olabilir. Böyle bir durumda kişi gerçekten yaşam ile ölüm arasında olabilir. Bazen ilk yardımı verecek kişiye ve deneyimine çok büyük bir ihtiyaç duyulabilir. Kimyasalın etiketi zehirlenmeyi engellemek için elde bulunması gereken ilk bilgi kaynağı olacaktır ve hemen bir hastanenin acil servis ya da doktor aranmalıdır. İlk yardım sadece ve sadece "İLK TEPKİDİR" de denebilir ve tıbbi yardımın yerini hiçbir zaman alamaz.

 

Pestisit Zehilenmesinde İlk Yardım

• İlk yardım talimatı olarak zehirlenmenin neden olduğu ilaçın etiketini ya da kabını yanınızda bulundurulması.
• Kimyasal ilaç uygulaması yapan ya da bulunduran kişilerin hastane açil servis numaralarını herzaman hazır bulundurması.
• Gerekli olan tüm ilk yardım kitlerini hazır bulundurulması.
• Devamlı olarak temiz su ya da kaynağı bulundurulması. Aşırı acil durumlarda peptisidlerin sulandırılması ya da uzaklaştırılması için temiz suya ihtiyaç duyulabilir. Oral ya da dermal bir maruz kalma söz konusu ise, ilk amaç çoğunlukla peptisidi sulandırmak ve absorbsiyonu engellemektir. Solunum yolu ile zehirlenme ortaya çıktı ise, hastayı hemen temiz hava bulunan bir ortama alın.
• Bilinçsiz bir insana ağız yolu ile herhangi bir şey vermeyin. Suni solunumun uygun tekniklerine yatkın olun ya da bilgi sahibi olun; bir insanın solunum alması durdu ya da zayıfladı ise suni solunuma ihtiyaç duyulabilir. İlk yardım uygularken ya da kapalı alanlardan zehirlenen hasta uzaklaştırılırken, peptiside maruz kalma durumu ile karşılaşılırsa, uygun koruyucu elbise ve ekipmanları giydiğinizden emin olun. Bazı zehirlerin bir kez solunumu bile bir insanın kaldırabileceğinden fazla olabilidiğini unutmayın.

 

Spesifik ilk yardım talimatı

 

Zehirlenme ile ilgilenecek tek insan siz iseniz, aşağıdaki maddeleri uygulayın.

• BİR- Zehirlenen insanın nefes alıp almadığını kontrol edin, eğer almıyorsa suni tenefüs uygulayın.
• İKİ- Zehirlenen insanının üzerinden ilaçı uzaklaştırmaya çalışın, elbisesini çıkarın, yıkayın ve bunları yaparken çok hızlı davranın.
• ÜÇ- Doktor ya da bir hastaneye telofon edin.

 

Zehirlenme ile ilgilenen insan sayısı fazla ise, aşağıdaki maddeleri uygulayın.

• Bir kişi zehirlenen insanın nefes alıp almadığını kontrol etmeli. Eğer solunum yapamıyorsa süni tenefüs uygulayın ve bulaşmayı aza indirmek için üzerini çok hızlı bir şekilde temizleyin.
• Başka biri hemen doktor ya da hastane acil servisini aramalı ve daha sonra hastanın temizlenmesine yardım etmelidir.
• Peptisit deri ya da elbise üzerine dökülmüş ise, bulaşma olan deriyi bol su ve sabun ile temizlenmeli, bulaşık elbiseler ise hemen değiştirilmelidir.
• Derideki bulaşık olan ilacı uzaklaştırırken fazla tahrişten kaçınmalı, çünkü ilaçın deriye nufusunu arttırabilirsiniz. Etkilenen alanın bol su ile devamlı bir şekilde yıkayın. Daha sonra ilaç dökülen alan yavaşca pansuman yapar gibi kurutulmalı ve gerek duyulursa bu alan gevşek bir şekilde yara bandı ile sarılır.
• Deri yanması ortaya çıkmışsa, temiz, gevşek ve yumuşak bir bez ile yarayı kapatın. Tibbi olarak yetkili birisi gerek görmedikçe, etkilenen alana herhangi bir şey (krem, pudra, ya da benzeri bir şey) sürmeyin.
• Bulaşma olan elbise tekrar kullanmamak üzere yok etmek en iyi işlemdir, fakat tekrar kullanılacaksa tekrar kullanmadan önce iyice yıkanmalıdır. Yıkanacak olan bulaşık elbiseleri farklı bir yerde tutun ve diğer elbiselerden ayrı yıkama yapın.
• Peptisid göze kaçmış ise, göz kapaklarını açık tutun ve hemen temiz akan bir su ile yavaşca yıkayın. Herhangi bir doktor müdahalesi olmadan yıkama suyuna hiçbir şey ilave etmeyin ve 15 dak. aralıklar ile yıkamaya devam edin. Göz kapaklarının altındaki ilaç kalıntılarınıda uzaklaştırmak için su ile püskürtme yapın. Daha sonra gözü temiz bir bez ile kapatın ve hemen tibi müdahale yapılması için işlemleri başlatın.
• Eğer peptisid solunum yolu ile alındı ise, zehirlenen kişiyi hemen temiz ve açık olan hava ortamına taşıyın, hastayı yürütmemeye gayret gösterin.
• Hastayı yere uzatın ve elbiselerini gevşetin. Hastayı sıcak ve sabit tutun.
• Hastada çırpınma söz konusu ise, nefes alıp almadığını kontrol edin ve başını herhangi bir yere çarpmasını engelleyein. Hastanın nefes almasını kolaylaştırmak için çenesini yukarı doğru tutun.Solunum durmuş ya da düzensiz ise, suni solunum uygulayın. Uygun koruyucu alet ve elbiseler giymiyorsanız, kapalı alanlarda olan hastayı kurtarmaya çalışmayın.
• Eğer peptisd yutuldu ise, verilecek en önemli karar hastanın kusturulması ya da kusturulmamasıdır. Karar hemen ve ani olarak verilmelidir, hastanın yaşamı bu karara bağlı olabilir. Eğer elinizde spesifik ya da ilaça ait bir kullanama kılavuzu varsa hemen onu uygulayın. Petisid ağıza alındı, fakat yutulmadı ise ağız bol su ile yıkanmalıdır. Peptisid yutuldu ise hızlı olmaktan devamlı kaçınılmalı, eğer hasta bilivçsiz ya da baygın ise ASLA kustutulmamalıdır. Kusturmaya çalışırken hastayı boğarak öldürebilirsiniz.
• Hasta eğer petrol ürünlerini yuttu ise (kerosene, gaz, yağ , EC pesticides) hastane, doktor ya da özel kullanma kılavuzu uygulamaları hariç, asla hastayı kusturmayın. Bir çok peptisid emülsüyon konsatrasyonlarına yaralansın diye petrol ürünlerinde çözülür ve formüle edilir. Peptisid etiketleri üzerinde EC harfleri ya "Emülsüyon konsantrasyonu (Emulsifiable Concentrate)" kelimeleri herhangi bir tıbbi müdahale olmadan hastanın kusturulmamasını ikaz eden işaretlerdir.
• İçine çekilen petrol ürünleri cidi solunum rahatsızlıklarına neden olabilir. Eger hastanın sulandırılmış solusyonu yuttuğundan eminseniz hemen hastayı kusturabilirsiniz.
• Hasta korozyona (aşınmaya) neden olan çok güçlü asitli ya da alkali ilaçları yuttu ise onları asla kusturmayın. Bu tür ilaçlar yutarken olduğu gibi kusturularak da çıkarılmaya çalışılırsa ağız ve boğaz yollarını tekrar yakmış oluruz. Hastanın ne tür bir etkili madde ile zehirlendiğini öğrenin. Hasta şiddetli açı içeisinde olur ve aşırı ağız ve boğaz açısı duyabilir. Kullanılan peptisidler çounlukla korosyona neden olmaz, fakat ev defenfektantları (tuz ruhu, hipoklorid gibi) ve bazı çimlenmeyi engelleyici ilaçlar (germisid) bu katagoriye girmemektedir. Böyle durumlarda en iyi ilk yardım mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde zehirin sulandırılmasıdır. Asit ve alkaliler için hastaya bol miktarda su ve sütlü yiyecekler verin. Geçiktirmeksizin hastayı hastaneye kaldırmek çok önemlidir.

 

Asitleri notrülize etmek için,

Asitleri notralize etmek için, Eğer hastanın asitli ilaçl ile zehirlendiğinden eminseniz hastaya magnezyum sütü verin (bir bardakta bir kaşık). Eğer magnezyum sütü bulunmuyorsa hastaya suda soda hazırlayın ve bunu içirin. Buna rağmen aşırı derecede dikkatli olunmalı, çünkü kullanılan bu soda asitle reaksiyona girer ve karbondioksit (CO2) olumşumuna neden olur. Bazı doktorlar aşırı CO2 ' nin hastanın mide ve bağırsak duvarlarını deldiğini bildirmektedir.

 

Alkalileri notrülize etmek için,

Eğer hastanın alkali bir ilaç ile zehirlendiğinden eminseniz limon suyu verin. Zehirlenme her ne durumda olusa olsun, mutlaka doktara başvurun

 

Kusma nasıl teşvik edilir 

• Hasta hastaneye kaldırılmadan önce ilk yardım önlemi olarak kusma teşvik edilir. Hastayı kusturacağım diye çok fazla zaman kaybetmeyin.
• Hastanın akçiğerlerinin ve, diğer organların ın fazla zarar görmesini ve kusmayı engelleyecek şekilde öne doğru dizleri üzerine çökmesinden ve yan yatıp yatmadığından emin olun.
• İlk olarak hastanın aldığı zehiri sulandırmak için en az iki bardak su içirin. Karbonatlı içeçekleri kullanmayın.
• Mümkünse ve elde de mevcut ise kusturma surublarını (ipeca) kullanın, Böyle ilaçları eczanelerde bulmak mümkündür.
• Eğer herhangi bir kusturma şurubu elinizde yoksa, kaşık ya da parmaklarınızı hastanın boğazına bastırarak hastanın kusmasını sağlayın. Keskin ve ucu sivri bir şey kullanmayın. Ayrıca kusmayı sağlamak için tuzlu su kullanmayın.
• Hasta kustuktan sonra kusmuktan biraz yanınıza alın, belki doktor bunun kimyasal analizini isteyebilir.
• Hasta kusturulduktan sonra, hastaya su içerisinde aktif kömürden 2-4 kaşık verin. Aktif kömür bir çok zehiri absorbe etme özelliğine sahiptir. Eczanelerde bunu bulmak mümkün olabilir ve bunlar aynı zamanda dökülen peptisdleri temizlemek içinde kullanılmaktadır. Kusturma şurupları ile aktif kömürü aynı anda hastaya vermeyin, çünkü kusmadan önce zehir aktif kömüre bağlanmakta ve deaktife olmaktadır.

 

Pestisidlerin Emniyetli Bir Şekilde Kullanımı

• Etiketleri devamlı okuyun!..
• Peptisidleri sadece gerek duyulduğunda, etiketleri üzerinde verilen ürünlere ve diğer kullanımlara sadece tavsiye edilen doz ve uygulama zamanlarında kullanın. Doğru kullanım kimyasalın ürün ve hayvanlardaki kalıntı oranlarının kanunlarda belirtilen miktarı aşmaması sağlamak için zorunludur.
• Petisidleri kullanmadan önce peptisid düzenleme ve uygulama kanunlarına yatkın olduğunuzdan emin olun.
• Ürüne ve hayvanlara zarar veren toz ve spreylerin sürüklenmesinden ve belli noktalarda aşırı birikmelerinden kaçının.
• Kapalı alanlarda ilaçlama yapılıyorsa fan ya da sulama su tanklarını kapatın.
• Arı kovanlarını koruma altına alın.
• Kendinizi ve diğerlerini korumak için, etiketlerde belirtilen emniyetli kullanım talimatlarını uygulayın.
• Emniyetli peptisid kullanımı için genel kuralları bilin ve gözlemleyin ve kullanılan peptisidin tarihini, zamanını, yerini, ve miktarını edvamlı kayıt altında tutun.
• Peptisid de verilen talimatlara göre koruyucu giysiler ve ekipmanlar kullanın. İlaçlama yaparken, asla bir şey yemeyin, içmeyin ve sigara kullanmayın.
• Spray materyallerinin deri ve giysilere dökülmesinden kaçının. Böyle bir kaza meydana gelirse, hemen sabun ve su ile yıkayın. İstenilmeyen alanlar üzerine ilaçın sürüklenmemesine (rüzgar ile) veya birikmemesine dikkat edin. Bu duruma spreylerden ziyade toz ilaçlar neden olur.
• Peptisid uygulaması bittikten sonra banyo yapın ve elbiselerinizi temizleri ile değiştirin. Peptisid uygulamasından sonra uygulama yaptığınız sırada giydiğiniz elbiseleri ayrı olarak yıkayın ve yıkanıncaya kaar diğer elbiselerden farklı yerlerde tutun. Bu tür elbiseleri yıkarken de çok dikkatli davaranın.