Antep Fıstığı Gözkurdu Zararlısı ve Mücadele Yöntemleri

ANTEPFISTIĞI GÖZKURDU 
(Thaumetopoea solitaria Frey.)

Antepfıstığı gözkurdu dişileri boz, erkekler ise açık kahverengindedir. Alt kanatlar  beyaz, üst kanatların üst kenarlarından alt kenarına ulaşan kahverengi (dişilerde 2,  erkeklerde 3 adet) zikzak çizgiler vardır. Antenleri çift taraklı anten tipindedir. Erkeklerde anten daha gelişmiştir. Abdomen ucu dişilerde yuvarlak ve koyu kestane rengi pullarla örtülüdür. Erkeklerde ise abdomen ucu sivri olup kıl demeti vardır. Yumurtaları altıgen şeklinde olup, birbirine bitişik 6–8 sıralı dikdörtgen şeklindeki  paketler halindedir. İlk bırakılan yumurtalar kestane renginde, daha sonra kurşuni  renge dönüşürler.

Kışı yumurta halinde geçirirler. Ege Bölgesi’nde nisan başında antepfıstığının sürgün gözleri patlayıp sürmeye başladığı sırada yumurtalar açılmaya başlar.  Yumurta açılması tamamlanınca larvalar topluca gözlere ve sürgünlere saldırırlar. İlk anlarda larvalar küçük olduğundan, gözlerdeki ve sürgünlerdeki zarar çok az ve  yavaş olur. Larvalar büyüdükçe zararları artar ve sıra halinde, üçüncü döneme kadar aynı ağacın bir dalından diğer dalına, üçüncü dönemden sonra ise bir ağaçtan diğer ağaca beslenmek için geçerler.  Beslenmelerini genellikle geceleri yaparlar. Gündüzleri ağaç gövdelerinin kök  boğazlarının veya kalın dalların kuytu ve gölge yerlerinde toplu halde istirahat halinde geçirirler. Larvalar 5 gömlek değiştirir. 2–6 cm toprak derinliğinde gruplar halinde kirli beyaz renkte ördükleri kokon içinde pupa olurlar. Yılda bir döl verir. 

Yeni çıkan larvalar toplu olarak sürgün, meyve gözü ve yeni oluşmuş yaprakları yediğinden ağacın çiçek açmasına, meyve bağlamasına ve yeni sürgün vermesine engel olurlar. Larvalar gelişmeleri süresince, sürgünden sürgüne ve ağaçtan ağaca geçerek zararlarına devam ederler. Larvalar ikinci ve üçüncü dönemden sonra yaprakları sap ve ana damar kalacak şekilde tamamen yerler. Yaprakları tamamen yenmiş bir ağacın meyveleri dökülür, gelişmesi durur, gelecek yılın meyve ve sürgün gözleri de oluşmaz. Böylece ağaçlar meyve veremeyeceği için, verim yönünden zarar %100 olur. 
Yurdumuzda antepfıstığı ve melengiç bulunan tüm bölgelerde yaygındır.  Antepfıstığı, melengiç, buttum konukçularıdır.

Mekanik Mücadele

Kışın yumurta paketleri dallar üzerinde ezilir. İlkbaharda sık sık bahçe dolaşılarak  görülen larva grupları ezilerek yok edilmelidir. Bahçe etrafındaki yabani antepfıstıkları da kontrol edilmelidir. 

Kimyasal Mücadele

Yapılan sürvey çalışmalarında ağaç başına 2–3 yumurta paketi bulunan bahçeler  bulaşık sayılır. Bahçede ağaçların %50’si bulaşık ise bahçenin tamamı, bu oran  daha düşük ise yalnız bulaşık ağaçların ilaçlanması gerekir. Tomurcukların patlamasından 20 gün öncesine kadar yumurtalara karşı kış  ilaçlaması yapılır. Tomurcukların patlama döneminde, yumurtalardan çıkışlarını  tamamlamış birinci ve ikinci dönem larvalarına karşı nisan ayı başından sonuna  kadar ilaçlama yapılır. Ege Bölgesi’nde birinci ilaçlama, dişi antepfıstığı tomurcukları farekulağı devresinde iken (nisan ayının ilk yarısı), tomurcuklarda küme halinde larvalar görülünce yapılır.