Gübre Çeşitleri (Kimyasal Gübreler) Nelerdir?

Kimyasal gübreler, bitkilerin ihtiyaç duyduğu besin elementlerini yoğun ve hızlı şekilde sağlayan, fabrikasyon (sentetik) yollarla üretilen gübrelerdir. Tarımda verimi artırmak için yaygın şekilde kullanılırlar.

🔹 Kimyasal Gübre Çeşitleri

Kimyasal gübreler genellikle içerdikleri besin maddelerine göre sınıflandırılır:

1. ✅ Azotlu Gübreler (N)

Bitkilerin yeşil aksamını (yaprak, gövde) geliştirir. Özellikle hızlı büyüme döneminde kullanılır.

Örnekleri:

• Amonyum nitrat (NH₄NO₃)

• Amonyum sülfat ((NH₄)₂SO₄)

• Üre (CO(NH₂)₂)

• Kalsiyum amonyum nitrat (CAN)

Etkisi:

• Yaprak ve gövde gelişimini teşvik eder.

• Fazla kullanımda yatma, yanma ve çevre kirliliğine neden olabilir.

2. ✅ Fosforlu Gübreler (P)

Kök gelişimi, çiçeklenme ve meyve tutumu için önemlidir.

Örnekleri:

• Süper fosfat (TSP – Triple Super Phosphate)

• Diamonyum fosfat (DAP)

• Monoamonyum fosfat (MAP)

Etkisi:

• Kök gelişimini ve çiçeklenmeyi destekler.

• Soğuğa ve hastalıklara dayanıklılığı artırır.

3. ✅ Potasyumlu Gübreler (K)

Meyve kalitesi, su dengesi ve hastalıklara karşı direnç için gereklidir.

Örnekleri:

• Potasyum sülfat (K₂SO₄)

• Potasyum nitrat (KNO₃)

• Potasyum klorür (KCl)

Etkisi:

• Meyve tutumu ve kaliteyi artırır.

• Bitkinin su kullanımını dengeler.

4. ✅ Kompoze (Birleşik) Gübreler

İki veya üç ana besin elementi (N, P, K) bir arada bulunur.

Örnekleri:

• 15-15-15 (eşit NPK)

• 20-20-0, 25-5-10 gibi formülasyonlar

Etkisi:

• Dengeli besleme sağlar.

• Özellikle sebze ve meyve tarımında tercih edilir.

5. ✅ Mikro Elementli Gübreler

Çinko (Zn), demir (Fe), mangan (Mn), bor (B), bakır (Cu) gibi eser elementleri içerir.

Örnekleri:

• Çinko sülfat

• Demir şelatı (Fe-EDDHA, Fe-DTPA)

• Boraks (B içeren gübre)

Etkisi:

• Az miktarda gerekli ama eksiklikleri bitkide ciddi sorunlara yol açar.

• Genellikle yaprak gübresi olarak uygulanır.

🧪 Uygulama Şekillerine Göre Kimyasal Gübreler

• Toprak uygulamalı: Taban gübresi veya üst gübre olarak verilir.

• Yaprak gübresi: Sprey şeklinde bitkiye püskürtülür.

• Damla sulama (fertigasyon): Sulama sistemiyle birlikte verilir.

⚠️ Kimyasal Gübre Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Toprak analizi yapılmadan rastgele gübre kullanımı hem ekonomik kayba hem de çevre kirliliğine yol açar.

• Aşırı gübreleme: Tuzlanma, yer altı suyu kirliliği, bitki yanığı vb. zararlar doğurabilir.

• Organik madde içeriği düşük topraklarda kimyasal gübreler tek başına yeterli olmayabilir.