Hayvan Pancarı Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Hayvan Pancarı (Beta vulgaris L. var. alba), özellikle kış aylarında büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için önemli bir enerji kaynağı olan, yüksek su ve şeker içeriğine sahip, kalın köklü bir yem bitkisidir.

İşte Hayvan Pancarı Yetiştiriciliğinin temel adımları:

🥕 1. İklim ve Toprak İstekleri

Hayvan pancarı, en iyi verimi derin ve verimli topraklarda verir.

• İklim: Serin iklim bitkisidir. Özellikle tohum ekimi ve kök gelişimi için ılıman hava koşulları önemlidir. Donlara karşı dayanıklıdır, ancak erken donlar hasadı olumsuz etkileyebilir.

• Toprak: Derin, killi-tınlı ve organik maddece zengin toprakları sever. Toprağın derinliği, köklerin rahat gelişimi için kritik öneme sahiptir.

• pH: Hafif alkali (kireçli) topraklar idealdir (pH 6.5 – 7.5). Asitli topraklardan kaçınılmalıdır.

• Drenaj: Kesinlikle su tutan ve drenajı kötü olan topraklarda yetiştirilmemelidir, aksi takdirde kök çürüklüğü riski çok yüksektir.

⛏️ 2. Toprak Hazırlığı ve Ekim

Hayvan pancarı, tohumları küçük olduğu için çok iyi hazırlanmış bir tohum yatağı ister.

• Toprak Hazırlığı:

  • Sonbaharda derin sürüm (30-40 cm) yapılmalıdır, çünkü kökler derinlere iner.

  • İlkbaharda ekimden önce toprak yüzeyi tırmıklarla keseksiz, düz ve ince hale getirilmelidir.

• Münavebe: Toprak hastalıklarını önlemek için şeker pancarı, kırmızı pancar veya ıspanak gibi Chenopodiaceae familyasına ait bitkilerle art arda ekim yapılmamalıdır. En az 3-4 yıllık münavebe esastır.

• Ekim Zamanı: Don tehlikesi geçtikten sonra, toprak sıcaklığı $8-10^{\circ}C$'ye ulaştığında erken ilkbaharda (Mart sonu – Nisan) ekim yapılmalıdır.

• Ekim Şekli ve Derinliği: Mibzerle 2-3 cm derinliğe ekim yapılır.

💧 3. Sulama ve Gübreleme (Kritik)

Yüksek kök verimi alabilmek için besleme ve sulama en önemli unsurlardır.

• Gübreleme (Yüksek İhtiyaç): Hayvan pancarı, büyük kök kütlesi oluşturduğu için Azot (N) ve Potasyum (K)'a çok ihtiyaç duyar.

  • Potasyum (K): Kök verimini ve şeker içeriğini doğrudan etkiler. Potasyum gübresi ekimle birlikte tabana verilmelidir.

  • Azot (N): İkiye bölünerek verilir; bir kısmı ekimle, büyük kısmı ise bitki 6-8 yapraklı olunca (gelişme döneminde) üst gübre olarak uygulanır. Aşırı Azot, kök kalitesini düşürebilir.

  • Fosfor (P): Ekimle birlikte, toprağın ihtiyacına göre taban gübresi olarak verilmelidir.

• Sulama: Köklerin şişmesi için düzenli neme ihtiyacı vardır. En kritik dönem, köklerin şişmeye başladığı yaz aylarıdır. Uzun süreli kuraklıkta 2-3 haftada bir sulama yapılmalıdır.

🛠️ 4. Bakım ve Hasat

• Seyreltme (Tekleme): Tohumlar çıktıktan ve bitkiler 4-6 yapraklı olduktan sonra, sıra üzeri aralığı 20-30 cm kalacak şekilde seyreltme yapılmalıdır. Seyreltme (tek tipleme), köklerin iri ve sağlıklı gelişmesi için şarttır.

• Yabancı Ot Kontrolü: Erken dönemde yabancı otlar kök gelişimini engeller. İlk çapalamayla birlikte seyreltme yapılır. Gerekirse ruhsatlı ilaçlarla mücadele edilir.

• Hasat Zamanı: Hasat, ilk donlardan hemen önce (Ekim sonu – Kasım) yapılmalıdır. Donlar, depolama süresini kısaltır.

• Yöntem: Kökler topraktan elle veya makine yardımıyla sökülür. Köklerin zarar görmemesi önemlidir.

• Depolama: Kökler, hasattan sonra yapraklarından temizlenmeli (kök başı kesilerek) ve serin, kuru, kapalı alanlarda veya toprak üstü yığınlarda (silo benzeri yığınlarda) depolanmalıdır. Soğuk ve kuru ortamda uzun süre saklanabilir.