Meyve Hastalık Ve Zararlıları Hakkında Bilgi
Meyve ağaçları ve ürünleri, yetiştiricilikleri boyunca çok sayıda hastalık ve zararlı tehdidi altındadır. Mücadele stratejisi genellikle hedef türe ve meyve türüne (örneğin elma, kiraz, narenciye) göre değişse de, bazı hastalık ve zararlılar birden fazla meyve türünde yaygındır.
İşte genel olarak meyve ağaçlarında görülen yaygın hastalıklar ve zararlı böcekler hakkında genel bir bilgi:
🍎 I. Yaygın Meyve Hastalıkları
Meyve hastalıklarının çoğu fungal (mantar) kökenlidir ve meyve kalitesini ve ağacın sağlığını ciddi şekilde etkiler.
A. Fungal Hastalıklar (Mantar Kökenli)
| Hastalık Adı | Etkilenen Meyve Türleri | Belirtiler | Mücadele Notları |
| Monilya (Kahverengi Çürüklük) | Sert çekirdekli meyveler (Kiraz, Vişne, Şeftali, Kayısı), Elma. | Çiçeklenme döneminde sürgün ve çiçeklerin aniden kuruması. Meyvelerde hasat öncesi/sonrası hızla yayılan kahverengi çürümeler. | Çiçeklenme döneminde koruyucu ilaçlama. Ağaç üzerindeki çürük meyve mumyalarının imhası. |
| Külleme | Elma, Şeftali, Bağ (Üzüm). | Genç yaprak ve sürgünlerde un serpilmiş gibi görünen, beyaz, tozlu küf tabakası. | Hastalıklı sürgünlerin budanması. Budamadan sonra uygun fungisit uygulamaları. |
| Kara Leke (Karaleke) | Elma, Armut. | Yaprak ve meyvelerde koyu yeşil/siyah, kadifemsi lekeler. Meyvelerde sertleşme ve çatlama. | Kışın yerdeki yaprakların temizliği. Erken baharda tomurcuk döneminden itibaren koruyucu ilaçlama serisi. |
| Pas Hastalıkları | Elma, Armut, Ayva. | Yapraklarda sarı-turuncu püstüller (kabarcıklar) oluşumu. Ağacın fotosentez kapasitesini düşürür. | Dayanıklı çeşit kullanımı. İlkbaharda enfeksiyon döneminde koruyucu fungisitler. |
B. Bakteriyel Hastalıklar
| Hastalık Adı | Etkilenen Meyve Türleri | Belirtiler | Mücadele Notları |
| Ateş Yanıklığı | Elma, Armut, Ayva. | Çiçekler, sürgünler ve yapraklar aniden siyaha döner, yanmış gibi görünür ('Çoban Değneği' görünümü). | Hastalıklı dalların sağlıklı yerden geriden kesilmesi ve imhası. Bakırlı bileşiklerle koruyucu uygulama. |
🐛 II. Yaygın Meyve Zararlıları
Meyve zararlıları genellikle Lepidoptera (güveler), Hemiptera (bitler) ve Akarlar takımlarından çıkar.
A. Meyve İçine Zarar Verenler (Kurtlar)
| Zararlı Adı | Etkilenen Meyve Türleri | Zarar Şekli | Mücadele Notları |
| Elma İçkurdu | Elma, Armut, Ayva, Ceviz. | Larvaları meyvenin içine girerek çekirdek evine ulaşır, meyvenin dökülmesine ve kurtlanmasına neden olur. | Feromon tuzaklarla popülasyon takibi. Larva çıkışına göre zamanlanmış insektisit uygulamaları. |
| Kiraz Sineği | Kiraz, Vişne. | Larvaları meyvenin etli kısmında beslenir, meyve kalitesini düşürür. | Meyveler renk değiştirmeye başladığında (ilk sinek yakalandığında) ilaçlama. Sarı yapışkan tuzaklarla izleme. |
B. Ağacın Öz Suyunu Emenler
| Zararlı Adı | Etkilenen Meyve Türleri | Zarar Şekli | Mücadele Notları |
| Yaprak Bitleri (Afitler) | Hemen hemen tüm meyve ağaçları. | Taze sürgünlerin ve yaprakların öz suyunu emer, yapraklarda kıvrılma, şekil bozukluğu ve balımsı madde (kara küf oluşumu) yaratır. | Doğal düşmanları koruma (Uğur böceği, Syrphidae). Kışlık yağlarla yumurta mücadelesi. |
| Kırmızı Örümcekler (Akarlar) | Tüm meyve ağaçları, özellikle bağ. | Yaprak alt yüzeyinde öz suyu emer. Yapraklarda sararma, bronzlaşma ve dökülmeye neden olur. | Yırtıcı akarlar (biyolojik mücadele). Kışlık yağlar, uygun akarisitler. |
| Kabuklu Bitler | Elma, Şeftali, Narenciye. | Gövde ve dallara yapışarak öz suyu emer, ağacı zayıflatır. | Kışın Dormansi (Kışlık) yağları ile müdahale. Budama ile yoğun bulaşık dalların uzaklaştırılması. |
C. Tomurcuk ve Çiçeklere Zarar Verenler
-
Tomurcuk Güveleri: Larvaları tomurcuk ve genç yapraklara zarar verir, sürgün gelişimini engeller.
-
Testereli Arılar: Çiçeklenme sonrası meyveciklere girerek dökülmeye neden olur (Elma Testereli Arısı).
III. Genel Mücadele Prensipleri (IPM)
Meyve ağacı yetiştiriciliğinde zararlı ve hastalıklarla mücadele, genellikle bir takvim takip edilerek, Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) prensipleriyle yürütülür:
-
Kış Mücadelesi: Budama ve Kışlık Yağ/Bakırlı ilaç uygulamaları.
-
Erken Bahar: Kara Leke gibi fungal hastalıklara karşı koruyucu fungisit serisine başlama.
-
Çiçeklenme Dönemi: Monilya gibi çiçek enfeksiyonlarına ve Ateş Yanıklığına karşı dikkatli ilaçlama.
-
Yaz Dönemi: Feromon tuzaklarla İçkurdu takibi ve popülasyon izlemeye dayalı ilaçlamalar.