Dut Ağacı Ne Zaman Ve Nasıl Aşılanır?

🌿 Dut Ağacı Ne Zaman ve Nasıl Aşılanır? Yüksek Başarı Rehberi

Dut ağacı (Morus spp.), özellikle farklı çeşitlerini (karadut, beyaz dut, yediveren dut) çoğaltmak veya verimsiz yabani dutları verimli çeşitlere dönüştürmek amacıyla sıkça aşılanır. Dut ağaçlarının aşılama sürecinde en dikkat edilmesi gereken nokta, özsu akışının (terleme) çok yoğun olmasıdır.

İşte dut ağacı aşısının zamanlaması, en etkili teknikleri ve kritik püf noktaları:

BÖLÜM 1: DUT AŞISI İÇİN İDEAL ZAMANLAMA

Dut aşısı, kullanılacak tekniğe bağlı olarak yılın iki farklı döneminde yüksek başarı şansı sunar:

1. Erken İlkbahar: Kalem Aşısı Dönemi

Bu dönem, dut ağacının kış uykusundan uyanıp özsu yürütmeye başladığı, ancak hava sıcaklıklarının aşırı yükselmediği zamandır.

• İdeal Zaman: Mart sonu – Nisan başı.

• Anaç Durumu: Ağaç uyanmaya başlamış, ancak yeni yapraklar açmamış olmalıdır.

• Püf Noktası: Dut, özsu akışı en yoğun olan ağaçlardan biridir. Özsu, birleşme noktasından sızarak aşının kaynamasını engelleyebilir. Bu nedenle kalem aşısı, çok erken (yoğun özsu başlamadan) veya özsu akışının stabilleştiği hafif geç bir zamanda yapılmalıdır.

2. Yaz Ortası: Göz Aşısı Dönemi

Bu dönemde, ağaç aktif büyümededir ve kabuk kolayca odun kısmından ayrılmaktadır.

• İdeal Zaman: Temmuz ortası – Eylül başı.

• Anaç Durumu: Kabuk rahatça kalkacak kadar kaygan olmalıdır.

• Kullanılan Teknikler: Yongalı Göz Aşısı (Chip Budding) ve T-Göz Aşısı (T-Budding).

BÖLÜM 2: EN BAŞARILI DUT AŞISI TEKNİKLERİ

Dut ağacının farklı çaplardaki anaçlarına göre üç ana aşılama tekniği başarıyla uygulanır:

1. Yarma Aşısı (Cleft Grafting)

Kalın anaçları aşılamak için ilkbaharda en çok kullanılan yöntemdir.

• Ne Zaman: Erken İlkbahar (Mart-Nisan).

• Nasıl Yapılır:

  1. Hazırlık: Kalın anaç dalı veya gövdesi düz bir şekilde kesilir ve ortasından $5$ cm derinliğinde dikey bir yarık açılır.

  2. Kalem Yerleştirme: 2-3 gözlü aşı kalemlerinin alt uçları kama şeklinde kesilir.

  3. Çakıştırma: Kamalar, yarığın kenarlarına, kambiyum dokuları (kabuk ve odun arası) tam olarak çakışacak şekilde yerleştirilir.

  4. Özsu Yönetimi ve Kapatma: Yarığın içi ve kalemin tepe ucu dahil olmak üzere tüm açık kesik yüzeyler, sızıntıyı ve kurumayı önlemek için aşı macunu ile tamamen kapatılmalıdır.

2. Kabuk Aşısı (Bark Grafting)

Anaç çok kalın olduğunda ve kabuk özsu nedeniyle kalkmaya başladığında idealdir.

• Ne Zaman: İlkbaharda, kabuğun hafifçe ayrılmaya başladığı zaman.

• Nasıl Yapılır:

  1. Anaç Kesimi: Anaç dalı düz kesilir. Kabuk, kalemin gireceği genişlikte dikey olarak kesilir.

  2. Kalem Hazırlama: Aşı kaleminin ucu, kabuğun altına kolayca kayacak şekilde eğimli olarak kesilir.

  3. Yerleştirme: Kalem, açılan kabuğun altına kaydırılır. Kambiyum çakışması sağlanır.

  4. Sabitleme ve Macunlama: Kalem çivi veya bantla sabitlenir ve tüm kesik yüzeyler (özellikle kabuğun kesildiği yerler) macunla kapatılır.

3. Yongalı Göz Aşısı (Chip Budding)

Yaz aylarında fidanlar veya ince dallar üzerinde en güvenilir göz aşısıdır.

• Ne Zaman: Yaz Ortası (Temmuz-Eylül).

• Neden: Dut kabuğu bazen T-Göz için gerektiği gibi kolay kalkmayabilir. Yongalı göz aşısı, kabuğun kayganlık durumundan daha az etkilenir.

• Nasıl Yapılır:

  1. Yonga Yuvası: Anacın üzerinde, yonga ile aynı büyüklükte ve derinlikte bir yuva açılır.

  2. Yonga Alma: Aşılama yapılacak göz, bir miktar odun dokusu ile birlikte yonga şeklinde alınır.

  3. Yerleştirme: Yonga, anacın yuvasına yerleştirilir ve iki kambiyumun çakışması sağlanır.

  4. Bağlama: Göz yongası, göz açıkta kalacak şekilde aşı bandı ile sıkıca sarılır.

BÖLÜM 3: DUT AŞISINDA BAŞARININ KRİTİK SIRLARI

Dut ağacında aşının tutma oranını yükseltmek için bu özel noktalara dikkat edilmelidir:

• ⚠️ Özsu Yönetimi (Gözyaşı Sorunu): Özsu sızıntısı aşının tutmamasının başlıca nedenidir. Kalem aşısı yaparken, macun ve bant kullanımını ihmal etmeyin. Bazı üreticiler, sızıntıyı azaltmak için aşıdan bir hafta önce anaca birkaç yatay kesik atarak kanama yapmasını sağlarlar.

• Kalem Hazırlığı: Kalemler, en geç Ocak ayında alınıp nemli bir ortamda (0C) civarında) uyku halinde tutulmalıdır.

• Kambiyum Çakışması: Dut ağacı kalın kabuklu olabilir; bu nedenle kambiyum katmanlarının tam temas etmesi, özellikle yarma aşısında hayati önem taşır.

Anahtar Kelimeler:

• Dut aşısı ne zaman yapılır

• Yarma aşısı dut

• Dut ağacı nasıl aşılanır

• Yongalı göz aşısı dut

• Dut özsu akışı yönetimi