Fasulye Çeşitleri Nelerdir?
Tohumluk fasulye çeşitleri, büyüme şekillerine, tanenin iriliğine, rengine ve şekline göre farklı gruplara ayrılır. Türkiye'de bölgelere ve tüketim alışkanlıklarına göre yaygın olarak yetiştirilen ve tohumluk olarak tercih edilen başlıca fasulye çeşitlerini aşağıda bulabilirsiniz:
🌾 Fasulye Çeşitleri ve Özellikleri
Fasulye çeşitleri genel olarak Bodur (Oturak) ve Sırık (Sarılıcı) olmak üzere iki ana büyüme grubuna ayrılır. Kuru fasulye üretiminde genellikle bodur çeşitler tercih edilir.
1. Bodur (Oturak) Fasulye Çeşitleri
Bu çeşitler, destek (sırık) gerektirmez ve daha erken olgunlaşma eğilimindedir. Ticari kuru fasulye üretiminde en yaygın kullanılan gruptur.
| Çeşit Adı | Tane Rengi ve Şekli | Bölgesel Yaygınlık | Öne Çıkan Özellikler |
| Horoz | Beyaz, tombul ve iri taneli. | Orta ve Doğu Anadolu. | En popüler ticari çeşitdir. Pişme kalitesi yüksektir. Yüksek verimli, ancak bazı hastalıklara hassastır. |
| Şeker | Beyaz, böbrek şeklinde, parlak ve iridir. | İç Anadolu, Akdeniz. | Yüksek pişme kalitesi ve lezzeti ile bilinir. Fasulye pilakisi ve güveç için idealdir. |
| Gina | Beyaz ve iridir. | Çeşitli bölgeler. | Yüksek verimli, makine ile hasada uygun ve adaptasyon kabiliyeti yüksektir. |
| Akman | Beyaz, iri ve düzgün şekillidir. | Marmara, Ege. | Orta erkenci bir çeşittir. Verimi yüksektir. |
| Yunis | Beyaz, orta büyüklükte. | Çeşitli bölgeler. | Hastalıklara karşı dayanımı iyileştirilmiş, verimli bir çeşittir. |
2. Renkli Fasulye Çeşitleri
Bu çeşitler, özellikle yurt dışı talebe ve özel yerel pazarlara hitap eder.
| Çeşit Adı | Tane Rengi ve Şekli | Kullanım Alanı | Öne Çıkan Özellikler |
| Barbunya | Kırmızı-beyaz alacalı, böbrek şeklinde. | Akdeniz ve Ege. | Salata, piyaz ve zeytinyağlı yemeklerde kullanılır. Yüksek besin değerine sahiptir. |
| Börülce | Sarımsı veya beyaz zemin üzerinde siyah lekeli (gözlü), küçük. | Ege, Akdeniz. | Genellikle taze ve kuru olarak tüketilir. Tuzluğa dayanıklıdır. |
| Çalı (Dalyan) | Genellikle beyaz, hafif uzun. | Batı ve Kuzey Anadolu. | Hem kuru hem taze olarak tüketilir. Sarılıcı (sırık) çeşitleri de bulunur. |
3. Sırık (Sarılıcı) Fasulye Çeşitleri
Bu çeşitler destek (sırık) gerektirir, vejetasyon süresi (yetişme süresi) bodur çeşitlere göre daha uzundur. Verimleri genellikle bodur çeşitlerden daha yüksektir.
-
Ayşe Kadın Fasulyesi (Kuru Olarak Tüketilen Tipleri): Taze tüketimin yanı sıra, bazı uzun ve ince taneli çeşitleri kuru fasulye olarak da saklanabilir.
-
Yerel Sırık Çeşitleri: Özellikle Karadeniz Bölgesi'nde, ev tipi ve küçük ölçekli üretimde yüksek verimli ve lezzetli yerel sırık kuru fasulye çeşitleri (örneğin İspir Fasulyesi gibi coğrafi işaretli ürünler) yoğun olarak yetiştirilir. Bu çeşitler genellikle yerel tohumculukla devam ettirilir.
Çeşit Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tohumluk fasulye seçimi yaparken çiftçilerin aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundurması gerekir:
-
Bölgesel Adaptasyon: Seçilen çeşidin bölgenin iklim ve toprak koşullarına uygun olması.
-
Pazar Talebi: Üretilecek çeşidin iç veya dış pazarda yüksek talep görmesi (Türkiye'de en çok tercih edilen taze ve pişirme kalitesi yüksek beyaz, iri taneli çeşitlerdir).
-
Hastalık ve Zararlılara Dayanım: Özellikle fasulye mozaik virüsü ve antraknoz gibi hastalıklara karşı dayanıklı çeşitlerin tercih edilmesi.
-
Olgunlaşma Süresi: Erken, orta veya geççi oluşuna göre hasat zamanının planlanması.
-
Verim Potansiyeli: Dekar başına alınabilecek en yüksek verim potansiyeline sahip tohumların seçilmesi.
Tohumluk temini için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sertifikalandırılmış tohum firmaları ve yerel tarım kooperatifleri ile iletişime geçilmesi önerilir.