Tahmin Ve Erken Uyarı Sistemi Nedir?

Bitkisel üretimde hastalık ve zararlılarla mücadelede ilaçlamanın gerekli olup olmadığına karar vermek, en uygun ilaçlama zamanını saptamak, üreticileri uyarmak ve böylece onları bu zararlıların mücadelesinde para, enerji ve zaman kaybından kurtarmak, ilaçların çevreye yaptığı zararı en aza indirmek amacıyla geliştirilmiş ve eğitimlerle uygulamaya aktarılmış bir sistemdir.

,

Hastalık ve zararlılara karşı yapılan uygulamalarda en yüksek etkinin sağlanması, her şeyden önce o etmenin biyolojisinin ve bunun bağlı olduğu çevrenin çok iyi bilinmesi ile mümkündür.

*Zararlı, konukçu ve çevre birbirine sıkı sıkıya bağlı olmaları nedeniyle, günümüzde birçok zararlı ve hastalığın mücadelesinde etmenin biyolojisi ve popülasyon yoğunluğu ile meteorolojik parametreler arasındaki ilişkileri esas alan "Tahmin ve Uyarı Sistemleri " geliştirilmiş ve başarıyla uygulanmaktadır.

Tahmin ve Uyarı

Bitki korumada tahmin, hastalık ve zararlıların önemi, gelişimi ve ortaya çıkması, bitki için tehlikeli olup olmadığı mücadele yöntemlerinin zorunlu olup olmadığı konularının önceden tahmin edilmesi anlaşılmaktadır.

Tahmin,

Mücadelenin gerekli olup olmadığına karar verme ve gerekli ise uygulamanın doğru olarak tam zamanında yapılması olmak üzere iki hedefe yöneliktir.

*Tahmin modelleri, ana hastalık, zararlı ve yabancıotların ortaya çıkışını veya populasyon gelişimini tahmin etmek için geliştirilmiştir. 

*Doğru, güvenilir ve uygulanabilir tahmin modelleri Entegre mücadele programları için çok önemlidir.

Tahmin modellerinin geliştirilmesinde esas alınan unsurlar

• -Konukçu bitkinin biyolojisi, Ör.,gelişme dönemleri, yaşı

(Tomurcuklardan henüz patlamış olan elma yaprakları Karaleke hastalığına çok duyarlıdır ve bu duyarlılık kademeli bir şekilde azalır.)

• -Hastalık ve zararlıların biyolojisi ve gelişme dönemleri, (patojen ve zararlının gelişimine ait özellikler ve değişik dönemlerden elde edilen ipuçları, tahmin modellerinin ve uyarıların geliştirilmesinde büyük önem taşımaktadır.)
• -İklim ve diğer çevre faktörleri (Etkili sıcaklık toplamları-günderece)

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de tahmin ve uyarı sistemleri, zararlı populasyon yoğunluğunun değişmesinde etkili olan tüm faktörleri değerlendirerek, ekonomik eşik düzeyini önceden tahmin etmek, buna göre ilaçlamanın gerekli olup olmadığına karar vererek en uygun ilaçlama zamanını doğru olarak saptamak ve üreticileri önceden uyarmak, böylece onları bu zararlıların mücadelesinde para, enerji ve zaman kaybından kurtarmak amacıyla geliştirilmiştir.

Tahmin ve Uyarı sisteminden önce hastalık ve zararlıların mücadelesi genellikle bitkinin fenolojisi esas alınarak yapılmaktaydı. Tahmin ve uyarı sistemlerinin uygulanması ile birlikte hastalık ve zararlıların yoğunluğu, biyolojisi ve bitki fenolojisi takip edilerek gerektiği zaman ilaçlama yapılmaktadır.

Böylece önceleri Elma içkurduna karşı 5-6' yı bulan ilaçlama sayısı ortalama 3' e düşürülmüş, bazı yer ve yıllarda 1-2 ilaçlama ile iyi sonuç alınmaktadır. Bu şekilde ilaç ve işçilik masrafları azaltılmakta, ürünün maliyeti düşürülmekte, daha da önemlisi insan ve çevre sağlığı ile doğal denge açısından olumsuz etkileri en az düzeye indirilmektedir.

Zirai Mücadele Araştırma Enstitüleri öncülüğünde Elma İçkurdu, Elma Karalekesi, Bağlarda Salkım güvesi ve Bağ mildiyösü mücadelelerinde kullanmak amacıyla, İl Müdürlüklerine elektronik tahmin ve uyarı cihazı kurdurulmuş, yazılım modelleri ise Enstitülerimizin araştırmaları sonucunda geliştirilerek uygulamaya aktarılmış ve başarılı bir şekilde de kullanılmaktadır.

Elma bahçelerinde;

Ana zararlı

Elma içkurdu (C.pomonella)

Ana hastalık

Elma karalekesi hastalığı (V.inaequalis) 'nın mücadelesinin yönetimi Tahmin ve Uyarı Sistemi' ne göre yürütülmektedir.

Elma karalekesi hastalığı mücadelesinin yönetimi

Hastalıkla mücadelede kültürel önlem olarak yere düşen karalekeli yapraklar derin sürüm yapılarak gömülür veya toplanarak yakılır. Perites olgunlaşma tarihinden itibaren istasyon bahçelerine yaprak ıslaklığı ölçer aletler yerleştirilir ve kaydedilen ıslak dönemler ve bu dönemlerdeki ortalama sıcaklıklar Mills tablosuna uygulanarak enfeksiyon periyotları belirlenir.

Enfeksiyon periyotlarının belirlenmesinde hafif enfeksiyon koşulları esas alınır. İlaçlamalar, ağaçların duyarlı fenolojik dönemde olması, askospor uçuşlarının başlaması ve enfeksiyon periyodunun oluşması durumunda yapılır. ikinci ve diğer ilaçlamalar enfeksiyon periyodunun oluşması ve önceki ilaçlamalarda kullanılan fungisitin etki süresi dikkate alınarak uygulanır. İlaçlamalara son vermede askospor uçuşunun son bulması, ağaçlardaki primer enfeksiyonların durumu ve enfeksiyon periyodu oluşumu esas alınacaktır.

Elma karalekesi hastalığı enfeksiyonu için gerekli olan sıcaklık değerleri ve yaprak ıslaklık süreleri (Mılls and Laplante, 1954)

Bundan 90 günderece sonra yumurtaların açılması beklenir.

Her ağaçtan 20 meyve olmak üzere 25 ağaçtan toplam 500 meyve koparılmadan gözle kontrol edilir.

*Meyvelerde %2 giriş saptandığında,  o bahçede ilaçlama için gerekli yoğunluğun bulunduğuna karar verilerek ilaçlama yapılır.