Bademde Çinko Eksikliği Nedir, Nasıl Anlaşılır?

Badem yetiştiriciliğinde mikro besin eksiklikleri, ağacın sürgün büyümesi, yaprak sağlığı ve verim üzerinde doğrudan etkilidir. Çinko (Zn) eksikliği, özellikle yapraklarda küçülme, sürgünlerin kısa kalması ve meyve veriminde düşüş ile kendini gösterir. Çinko, bitkilerde enzim aktivitesi, hormon üretimi ve protein sentezi için kritik bir mikro elementtir.

1. Çinko Eksikliğinin Nedenleri

Bademde çinko eksikliğinin başlıca nedenleri şunlardır:

1. Toprakta çinko yetersizliği: Kumlu, taşlı veya organik maddece fakir topraklarda Zn eksikliği sık görülür.

2. Toprak pH’sının yüksek olması: Alkali topraklarda çinko alımı zorlaşır.

3. Aşırı fosfor uygulaması: Fosfor fazla olduğunda çinko alımı baskılanabilir.

4. Toprakta kireç fazlalığı: Kireçli topraklar çinko alımını azaltabilir.

2. Bademde Çinko Eksikliği Belirtileri

Çinko eksikliği genellikle yapraklar, sürgünler ve meyveler üzerinde kendini gösterir:

Yapraklarda

• Yeni yapraklar küçük ve dar kalır.

• Yapraklar açık yeşil renkte olur.

• Yaprak sapları kısa kalır ve rozetleşme meydana gelir.

Sürgünlerde

• Sürgünler kısa ve cılız olur.

• Yeni sürgünlerde büyüme geriliği görülür.

Meyve ve Çiçeklenmede

• Çiçekler küçük ve şekilsizdir.

• Meyve tutumu azalır ve meyveler küçük kalabilir.

Genel Bitki Görünümü

• Ağaç yavaş büyür ve zayıf gelişir.

• Verim düşer ve meyve kalitesi olumsuz etkilenir.

🔹 Not: Çinko eksikliği genellikle yeni sürgünlerde ve yapraklarda başlar; eski yapraklar genellikle etkilenmez.

3. Çinko Eksikliğinin Tespiti

1. Görsel Gözlem: Yapraklarda küçülme, rozetleşme ve sararma ile anlaşılabilir.

2. Toprak ve yaprak analizi: Topraktaki çinko seviyesi ve yaprak dokusundaki Zn oranı ölçülerek kesin teşhis yapılabilir.

4. Çinko Eksikliği Çözüm Yöntemleri

Gübreleme

• Eksiklik varsa çinko sülfat (ZnSO₄) veya çinko şelat içeren gübreler kullanılabilir.

• Foliar (yaprak) uygulaması hızlı etki sağlar.

• Toprak gübrelemesi, ağacın yaşına ve toprak analizine göre ayarlanmalıdır.

Toprak Düzenleme

• Toprak pH’sını 6-7 aralığında tutmak çinko alımını kolaylaştırır.

• Organik madde miktarını artırmak faydalıdır.

Dengeli Besleme

• Fosfor ve kireç uygulamalarına dikkat edilmeli; aşırı uygulama çinko alımını engelleyebilir.

5. Önleyici Tedbirler

• Düzenli toprak ve yaprak analizi yaptırmak.

• Çinko eksikliği görülen alanlarda foliar veya toprak gübrelemesi yapmak.

• Toprak pH’sını ve organik maddeyi kontrol altında tutmak.

Sonuç

Bademde çinko eksikliği, özellikle yeni yapraklarda küçülme, rozetleşme ve sürgünlerin kısa kalması ile kendini gösterir. Erken teşhis ile foliar gübreleme veya toprak iyileştirmesi sayesinde hızla giderilebilir. Çinko seviyesi optimumda tutulduğunda bitkinin sağlığı, sürgün gelişimi ve verimi artar.