Kahverengi Koşnil Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Kahverengi koşnil (Parthenolecanium corni Bouché), özellikle meyve ağaçlarında (özellikle erik, kayısı, şeftali, elma, armut, zeytin, bağ ve süs bitkilerinde) zarara neden olan, yaygın bir kabukluböcek (koşnil) türüdür. Bitkinin özsuyunu emerek zayıflamasına, verim düşüklüğüne ve fumajin (is mantarı) oluşumuna yol açar.

🪲 1. Genel Bilgi

• Bilimsel adı: Parthenolecanium corni (Bouché)

• Takımı: Hemiptera (Yarı kanatlılar)

• Ailesi: Coccidae (kabukluböcekler)

• Yaygın adı: Kahverengi koşnil, kahverengi kabukluböcek

• Başlıca konukçular:

  • Erik, kayısı, şeftali, elma, armut, zeytin, bağ, narenciye, incir, süs bitkileri

🔍 2. Morfolojik Özellikleri

• Ergin dişi:
  Oval, kahverengimsi veya koyu kestane rengi, sırtı kubbeli yapıdadır.
  3–5 mm boyundadır, dal ve sürgünlere sıkıca yapışıktır.

• Yumurta:
  Açık pembe-beyaz renktedir; dişi vücudunun altına saklanır.
  Bir dişi 1.000–3.000 yumurta bırakabilir.

• Nimf (larva):
  Küçük, açık sarı renkte ve hareketlidir. Bitki üzerinde yayılır, sonradan sabitlenir.

• Erkek: Çok nadir görülür; populasyon çoğunlukla dişilerden oluşur.

🌿 3. Yaşam Döngüsü

• Kışı: Genellikle genç nimf (larva) evresinde sürgünler üzerinde geçirir.

• İlkbaharda: Nimfler aktifleşir, gelişip ergin dişiye dönüşür.

• Yumurtlama: Mayıs–Haziran aylarında olur.

• Larvalar: Yaz başında yumurtadan çıkar ve yaprak alt yüzeyinde beslenir.

• Sonbaharda: Larvalar tekrar dal ve sürgünlere geçip kışı geçirir.

• Genellikle yılda 1 döl verir.

🍃 4. Zarar Şekli

🔸 Doğrudan zarar

• Zararlı, bitkinin özsuyunu emer.

• Bunun sonucunda:

  • Yapraklarda sararma, dökülme

  • Sürgünlerde zayıflama ve kurumalar

  • Meyve veriminde azalma meydana gelir.

🔸 Dolaylı zarar

• Beslenme sırasında salgıladığı balözü (tatlı madde) yaprak, dal ve meyvelere bulaşır.

• Bu tatlı madde üzerinde fumajin (is mantarı) gelişir:

  • Yaprak yüzeyi siyahlaşır.

  • Fotosentez engellenir → Ağaç zayıflar.

  • Meyveler kirli, parlak, yapışkan bir tabaka ile kaplanır.

⚠️ 5. Zarar Belirtileri

• Dallar üzerinde kahverengi kabarcıklar (koşnil dişileri)

• Yapraklarda siyah isli tabaka (fumajin)

• Bitkilerde zayıf sürgün gelişimi

• Yapışkan balözü tabakası meyve ve yaprak yüzeyinde

• Erik ve şeftalide verim düşüklüğü, küçük meyve oluşumu

⚔️ 6. Mücadele Yöntemleri

A. Kültürel Önlemler

• Budama:
  Hava sirkülasyonu sağlamak için sık dallar seyreltilmelidir.

• Yoğun bulaşık dallar kesilip yakılmalıdır.

• Ağaç besleme: Dengeli gübreleme yapılmalı, aşırı azottan kaçınılmalıdır.

• Ağaç sağlığı: Kuvvetli gelişen ağaçlar zarara karşı daha dayanıklıdır.

B. Biyolojik Mücadele

Kahverengi koşnilin birçok doğal düşmanı vardır:

• Parazitoit arılar:

  • Metaphycus helvolus

  • Coccophagus lycimnia

• Yırtıcı böcekler:

  • Chilocorus bipustulatus (iki noktalı uğur böceği)

  • Exochomus quadripustulatus

👉 Bu faydalı böcekler populasyonu doğal olarak düşürür. Kimyasal mücadele yalnızca yoğun bulaşmalarda yapılmalıdır.

C. Kimyasal Mücadele

Zamanlama çok kritiktir:

• Kış ilaçlaması:
  Ağaç dinlenme dönemindeyken %1–2 mineral yağlı kışlık ilaçlar uygulanabilir.

• Yaz ilaçlaması:
  Nimfler hareketli hale geldiğinde (genellikle Haziran başı) kontak etkili insektisitler kullanılabilir.

• İlaçlamalar balözü ve fumajin yoğunluğu gözlenerek planlanmalıdır.

• Faydalı böcekleri korumak için geniş spektrumlu ilaçlardan kaçınılmalıdır.

📊 7. Özet Tablo