Harnup Güvesi Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Harnup güvesi (Ectomyelois ceratoniae Zeller), özellikle harnup (keçiboynuzu), incir, nar, badem, zeytin ve hurma gibi ürünlerde zarar yapan önemli bir depo ve tarla zararlısıdır. Türkiye’nin Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygındır.

🦋 1. Genel Bilgiler

• Bilimsel adı: Ectomyelois ceratoniae

• Takımı: Lepidoptera (kelebekler ve güveler)

• Ailesi: Pyralidae

• Yaygın adı: Harnup güvesi, keçiboynuzu güvesi

• Konukçuları:

  • Harnup (keçiboynuzu)

  • İncir

  • Nar

  • Badem

  • Hurma

  • Zaman zaman zeytin ve turunçgil

🔍 2. Morfolojik Özellikleri

• Ergin (kelebek):
  1–1,5 cm boyunda, gri-kahverengi kanatlıdır. Kanatlar üzerinde zikzak desenler bulunur.

• Yumurta:
  Beyazımsı, oval; meyve yüzeyine veya çatlaklara bırakılır.

• Larva (tırtıl):
  Krem veya pembe renkli, baş kısmı koyu kahverengidir. Zararlı evre budur.

• Pupa:
  Kahverengimsi renkte, toprakta veya meyve içinde bulunur.

🍂 3. Yaşam Döngüsü

• Kışı: Genellikle pupa halinde toprakta veya meyve artıkları içinde geçirir.

• İlkbaharda: Erginler çıkar, yumurtalarını meyvelere bırakır.

• Larvalar: Meyvenin içine girerek iç kısmı (öz, tohum çevresi) ile beslenir.

• Yılda 3–5 döl verebilir (bölge sıcaklığına göre değişir).

🍈 4. Zarar Şekli

🔸 Tarlada zarar:

• Yumurtadan çıkan tırtıllar meyveye girer, iç kısmını yer.

• İncir ve harnuplarda meyve dökümüne, narlarda iç kısımların çürümesine neden olur.

• Hurma ve bademde çekirdek çevresini delip beslenir.

🔸 Depoda zarar:

• Hasattan sonra depolanan ürünlerde de tırtıllar gelişebilir.

• Ürünlerde toz, ağ, pislik ve bozulma görülür.

• Bu da pazarlama değerini tamamen düşürür.

⚠️ 5. Zarar Belirtileri

• Meyve üzerinde küçük delikler ve dışkı kalıntıları

• Meyve içi tozlaşmış, ağsı yapılar

• Erken meyve dökümü

• Depoda ağ örülmüş veya çürümüş ürünler

⚔️ 6. Mücadele Yöntemleri

A. Kültürel Önlemler

• Hasat sonrası dökülen meyveler toplanmalı ve imha edilmelidir.

• Budama ve bahçe temizliği yapılarak zararlının barınma alanları yok edilmelidir.

• Depolama öncesi ürünler iyice kurutulmalı, depolar temiz ve kuru tutulmalıdır.

• Eski ürünle yeni ürün bir arada depolanmamalıdır.

B. Biyoteknik Mücadele

• Feromon tuzakları kullanılarak ergin çıkışı izlenebilir ve kitle yakalama yapılabilir.

• Feromon tuzakları popülasyonu izlemek ve ilaçlama zamanını belirlemek için çok etkilidir.

C. Biyolojik Mücadele

• Doğal düşmanları arasında parazitoit arılar (örneğin Trichogramma spp.) ve bazı yırtıcı böcekler bulunur.

• Bu faydalılar korunmalı, gereksiz kimyasal ilaçlamalardan kaçınılmalıdır.

D. Kimyasal Mücadele

• Kimyasal mücadele, feromon tuzaklarıyla yoğunluk artışı belirlendiğinde yapılmalıdır.

• Yumurtalar açılıp larvalar meyveye girmeden önce ilaçlama etkili olur.

• Depoda fosfin (PH₃) fumigasyonu veya izinli depo insektisitleri kullanılabilir.

• Hasada yakın dönemde ilaç kullanılmamalıdır (ilaç kalıntısı riski).

📊 7. Özet Tablo