Ceviz Yeşil Sineği Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Ceviz yeşil sineği (Rhagoletis completa), cevizlerde iç kararmasına ve meyve dökülmesine neden olan tehlikeli bir zararlıdır. Bu yazıda, yeşil sineğin yaşam döngüsü, zarar şekli ve etkili mücadele yöntemlerini öğrenin.

 

🪰 Ceviz Yeşil Sineği (Rhagoletis completa) Nedir?

Ceviz yeşil sineği, bilimsel adıyla Rhagoletis completa, Tephritidae familyasından bir meyve sineği türüdür. Amerika kökenli bu zararlı, son yıllarda Türkiye’de özellikle Ege, Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde hızla yayılmıştır.

Ergin sinekler yaklaşık 4–5 mm boyunda, yeşilimsi kahverengi renkte ve kanatlarında koyu şerit desenleri bulunur. Genellikle haziran-temmuz aylarında görülmeye başlar ve ceviz meyvesine yumurta bırakır.

 

🌿 Ceviz Yeşil Sineğinin Yaşam Döngüsü

• Kışı toprakta pupa (koza) halinde geçirir.

• İlkbahar sonu - yaz başında (Haziran gibi) ergin sinekler çıkar.

• Dişiler, yumurtalarını ceviz kabuğunun (perikarp) altına bırakır.

• Larvalar (kurtçuklar) meyve kabuğu içinde gelişir, bu sırada meyvede kahverengileşme başlar.

• Gelişimini tamamlayan larvalar toprağa düşer ve pupa haline gelir.

 

Yılda 1 döl verir, ancak sıcak bölgelerde 2. döl görülebilir.

 

🚨 Ceviz Yeşil Sineğinin Zararları

1. Meyve kabuğunda kararma ve çürüme:
   Larvalar yeşil kabuk içinde beslenirken doku parçalanır ve kahverengileşme oluşur.

2. Meyve dökümü:
   Zarar gören cevizler olgunlaşmadan dökülür.

3. İç cevizde kararma:
   Zararlının etkisiyle iç ceviz siyahlaşır, tadı acılaşır ve pazarlanamaz hale gelir.

4. Depolama sorunları:
   Etkilenen cevizler depolama sırasında küflenir veya çürür.

 

Yoğun bulaşmalarda ürün kaybı %60–80’e kadar çıkabilir.

 

🔍 Zarar Belirtileri Nasıl Anlaşılır?

• Ceviz kabuğunda siyah lekeler ve yumuşama

• Meyve yüzeyinde beyaz kurtçuklar (larvalar)

• Erken dökülmüş cevizlerin kabukları kolay soyulur ve içi kararmıştır

• Hasat sonrası farklı boyutlarda kararma ve kötü koku

 

🧰 Ceviz Yeşil Sineği ile Mücadele Yöntemleri

1. 🌾 Kültürel Mücadele

• Hasat sonrası dökülen cevizleri toplayarak imha edin.

• Zararlı popülasyonunu azaltmak için toprak altındaki pupaları yok edin (sonbaharda yüzeysel toprak işleme yapılabilir).

• Budama ve bahçe temizliği, popülasyonun barınmasını zorlaştırır.

 

2. 🧲 Tuzakla Takip ve Erken Uyarı

• Sarı yapışkan tuzaklar ve amonyaklı cezbediciler kullanılarak sinek uçuşu takip edilir.

• İlk erginlerin yakalanmasıyla kimyasal mücadele zamanı belirlenir.

 

3. 🦠 Biyoteknik Mücadele

• Feromon tuzakları veya protein cezbedici tuzaklar kullanılarak dişiler kontrol altına alınabilir.

• Bu yöntem çevre dostu olup, kimyasal ilaç kullanımını azaltır.

 

4. 🧪 Kimyasal Mücadele

• İlaçlama zamanı: İlk erginlerin tuzaklarda yakalanmasından 7–10 gün sonra başlanmalıdır.

• İlaçlama aralığı: 15–20 gün aralıklarla, hasada 20 gün kalana kadar tekrarlanabilir.

• Etkin maddeler:

  • Spinosad

  • Deltamethrin

  • Lambda-cyhalothrin

  • Dimethoate

⚠️ Dikkat: İlaçlamalarda arı aktivitesine, rüzgâr durumuna ve hasat süresine dikkat edilmelidir. Kimyasal uygulamalar, Ziraat Mühendisi kontrolünde yapılmalıdır.

 

5. 🧹 Mekanik Mücadele

• Dökülen meyveler toplanıp derin çukurlara gömülmeli veya yakılmalıdır.

• Bu, sineğin toprakta pupa haline geçmesini engeller.

 

🌍 Ekolojik ve Önleyici Önlemler

• Erken teşhis için tuzak sistemi kurulmalıdır.

• Komşu bahçelerle birlikte mücadele edilmelidir.

• Düzenli gözlem (özellikle Temmuz-Ağustos aylarında) zararlının erken tespiti açısından çok önemlidir.

 

❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Ceviz yeşil sineği hangi dönemde zarar yapar?

Genellikle Haziran sonu - Eylül başı arasında aktiftir. Özellikle ceviz kabuğunun yumuşamaya başladığı dönem en kritik zamandır.

 

2. Sadece cevizde mi görülür?

Evet, Rhagoletis completa özellikle ceviz türlerinde (Juglans regia) zarar yapar. Diğer meyvelerde gelişimini tamamlayamaz.

 

3. Ceviz kabuğu siyahlaşması her zaman sinekten mi olur?

Hayır. Beslenme bozuklukları veya güneş yanıkları da kararmaya neden olabilir, ancak kurtçuk varlığı varsa kesinlikle yeşil sinek zararıdır.

 

4. En etkili mücadele yöntemi nedir?

Tuzakla izleme + doğru zamanda yapılan kimyasal ilaçlama, en etkili entegre mücadele yöntemidir.

 

5. Doğal yöntemlerle kontrol mümkün mü?

Evet. Tuzak kullanımı, erken hasat, döküntü temizliği ve toprağın işlenmesi doğal kontrolü sağlar ve popülasyonu düşürür.

 

🧭 Sonuç

Ceviz yeşil sineği (Rhagoletis completa), ceviz üretiminde en ciddi zararlılardan biridir. Erken izleme, kültürel önlemler ve doğru zamanda ilaçlama ile bu zararlı büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Düzenli gözlem yapan üreticiler, hem ürün kalitesini hem de verimini koruyarak yüksek başarı elde eder.