Saanen Süt Keçilerinin Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?

Saanen, yüksek süt verimi ile tanınan bir keçi ırkıdır. Bu nedenle, beslenme programları verilen sütün kalitesi ve miktarı ile keçinin sağlık durumu arasında hassas bir dengeyi korumalıdır. Keçi rasyonları, yaşam evrelerine (yaşama payı, gebelik, laktasyon) göre mutlaka değişiklik göstermelidir.

İşte Saanen süt keçilerinin beslenmesinde temel alınması gereken ilkeler ve dönemsel programlar:

🐐 Saanen Keçisi Beslenmesinde Temel İlkeler

Keçiler, sığır ve koyunlara göre daha seçici, hareketli ve sindirim sistemi farklı olan hayvanlardır (yemin sindirim sisteminde kalış süresi daha kısadır).

1. Kaba Yem (Temel Besin)

Rasyonun temelini her zaman kaliteli kaba yem oluşturmalıdır. Keçiler, toplam kuru madde (KM) ihtiyacının büyük bir kısmını kaba yemlerden karşılamalıdır.

• Kaliteli Kuru Ot: Başta yonca kuru otu olmak üzere, iyi kaliteli otlar verilmelidir. Yonca yüksek protein içeriği sayesinde özellikle laktasyon döneminde önemlidir.

• Keçinin Tüketim Kapasitesi: Laktasyonda olan Saanen keçileri, canlı ağırlıklarının yaklaşık %5 ila %7'si kadar yem tüketebilirler. Kaba yem tüketimi, canlı ağırlığının yaklaşık %2.5'u civarında olmalıdır.

• Meradan Yararlanma: Keçiler merada çok geniş bir yelpazedeki bitkileri (otlar, çalılar, ağaç yaprakları) tüketebilirler. Meradan maksimum düzeyde yararlanmak, maliyetleri düşürür ve doğal beslenmeyi destekler.

• Silaj Kullanımı: Sağmal dönemde mısır silajı veya diğer yeşil silajlar rasyona dahil edilebilir. Günlük silaj miktarı, keçilerin günlük kuru madde ihtiyacının %40-60'ını karşılayacak düzeyde olabilir (genellikle günlük 1-3 kg civarında). Silajlar, süte koku geçişini önlemek için sağımdan 3-4 saat önce verilmelidir.

2. Kesif Yem (Karma Yem)

Kesif yemler (ticari süt yemi, tahıl karışımları), özellikle süt veriminin yüksek olduğu laktasyon döneminde, kaba yemlerle karşılanamayan enerji ve protein ihtiyacını karşılamak için kullanılır.

• Protein ve Enerji: Süt keçisi yemi, ortalama %16 ham protein içermeli ve yüksek enerji (ortalama 700 kcal net enerji) sağlamalıdır.

• Bileşenler: Enerji mısır, arpa, buğday gibi tahıllardan; protein ise pamuk küspesi, ayçiçeği küspesi veya soya fasulyesi küspesinden karşılanmalıdır.

3. Su ve Mineral Madde

• Su: Yüksek süt verimi nedeniyle keçilerin su ihtiyacı çok fazladır. Keçi başına günlük ortalama 15 litre temiz ve taze su sağlanmalıdır.

• Mineral ve Tuz: Keçilerin mineral madde ihtiyacını karşılamak için yemlere katılan premiksler veya serbest erişimli mineral yalama taşları/kovaları sürekli olarak bulundurulmalıdır.

🥛 Dönemsel Beslenme Programı

Saanen keçilerinin beslenmesi, laktasyon (sağmal) ve gebelik dönemine göre ayarlanmalıdır.

A. Laktasyon Dönemi (Sağmal Keçiler)

Bu dönemde enerji ve protein ihtiyacı en yüksektir. Keçiler bu dönemde yem seçiminde çok hassastır.

• Yaşama Payı + Üretim Payı: Keçiye öncelikle vücut ağırlığını koruması için gerekli olan yaşama payı (kaba yemden karşılanır) verilir. Ardından, ürettiği her litre süt için üretim payı (kesif yemden karşılanır) eklenir.

• Rasyon Hesaplaması: Pratikte, üretilen her litre süt için, kaliteli kaba otun dışında 400-600 gram süt yemi karması hesaplanarak verilmelidir. (Örn: 3 litre süt veren bir keçi, yaşama payı kaba yeme ek olarak 1.2 kg ile 1.8 kg arasında kesif yem almalıdır.)

• Laktasyonun Başlangıcı (Pik Dönem): Doğumdan sonraki ilk 60 gün, süt verimi pik yapar. Bu dönemde hayvan kendi vücut depolarını kullanmaya başlar. Rasyon, yüksek proteinli ve enerjili olmalıdır.

B. Gebelik Dönemi

• Erken Gebelik (İlk 3 Ay): Besin maddesi ihtiyacı yaşama payı düzeyindedir. Kaliteli kaba yemler yeterlidir, aşırı beslemeden kaçınılmalıdır.

• Geç Gebelik (Son 6-8 Hafta): Bu dönemde yavrunun hızlı gelişimi ve memenin süt üretimine hazırlanması nedeniyle besin ihtiyacı hızla artar.

  • Kesif Yem Artışı: Bu dönemde keçi başına günde 200 gramdan başlayarak 600-700 grama kadar kesif yem verilerek doğum toksemisi (gebeliğin son 2 haftasında iştah azalması) riski azaltılmalıdır.

C. Teke Katım ve Kurudaki Dönem (Kuru Keçiler)

• Kuru Ot ve Tahıl: Teke katım döneminde, serbest olarak verilen kaliteli kuru ot yanında keçi başına günlük 250-300 gram arpa eşdeğeri karma yem verilebilir.

• Flushing (Kızgınlık Öncesi Takviye): Teke katımından 2-3 hafta önce enerji ve protein takviyesi yapmak, döl verimini ve ikizlik oranını artırmaya yardımcı olabilir.

📌 Önemli İpuçları

1. Yüksek Kaliteli Kaba Yem: Ucuz samandan ziyade, yonca ve iyi kaliteli kuru ot (baklagil ağırlıklı) kullanmak, hem kaba yem hem de protein ihtiyacını daha ekonomik karşılar.

2. Yemleme Zamanı: Süt keçilerinde en yaygın uygulama, sağım sonrası yemlemedir. Bu, yemin süt üretimini daha iyi desteklemesine yardımcı olur.

3. Toksik Bitkiler: Keçiler seçici olduklarından, bulunduğunuz bölgedeki toksik (zehirli) olabilecek bitkileri tanımak ve keçilerin erişimini engellemek önemlidir.

Bu program, genel bir rehberdir. En doğru rasyon ve miktarlar için bir veteriner hekim veya ziraat mühendisinden destek alarak mevcut kaba yem kalitenize ve keçilerinizin bireysel verim düzeyine uygun bir beslenme planı oluşturmanız en sağlıklısı olacaktır.

Saanen rasyonlarında kullanılabilecek örnek bir karma yem içeriği hakkında bilgi ister misiniz?